«Οι Ελληνοαμερικανοί – Ιστορία του Απόδημου Ελληνισμού των Η.Π.Α» Μέρος 58ο

III. Η Ελευθεροτυπία και οι εφημερίδες της κ. Βλάχου

ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ 5 ΜΑΙΟΥ 1968

Την παρελθούσαν εβδομάδα εδημοσιεύθη εις την «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» Αναγκαστικός Νόμος, όστις ορίζει ότι δια κοινής αποφάσεως του Προέδρου της Κυ­βερνήσεως και των αρμοδίων υ­πουργών «δύνανται να τίθενται εν λειτουργία: αξιόλογοι βιομηχανίαι ή εμπορικαί επιχειρήσεις, αίτινες, δι’ οιονδήποτε λόγον, έπαυσαν λειτουργούσαι». Τούτο ηρμηνεύθη υπό ξένων ανταποκριτών ως απόφασις της Κυβερνήσεως να επιτρέψη εις τρίτους την έκδοσιν των εφημερίδων της Κας Ελένης Βλάχου «Καθημε­ρινή» και «Μεσημβρινή», των οποί­ων η έκδοσις διεκόπη ευθύς μετά την 21ην Απριλίου 1967 λόγω της επιβληθείσης υπό της Επαναστατι­κής Κυβερνήσεως λογοκρισίας. Η εκδότις ησθάνθη τότε ότι δεν θα επετελείτο το έργον των εφημερί­δων της όπως το αντιλαμβάνεται η ίδια και απεφάσισεν — όπως είχε δικαίωμα — να αναστείλη την έκδοσιν των εγκύρων εφημερίδων της μέχρις ότου αποκατασταθή η Ε­λευθεροτυπία. Εις το Λονδίνον, όπου ευρίσκεται άπο του παρελθόν­τος Δεκεμβρίου, η Κα Ελένη Βλά­χου έσπευσε να διαμαρτυρηθή όταν έλαβε γνώσιν της αποδιδομέ­νης εις την Κυβέρνησιν προθέσεως όπως επανεκδοθούν εν απουσία της και άνευ της συγκαταθέσεώς της αι εφημερίδες της. Η Κα Βλάχου είχε κάθε δικαίωμα να διαμαρτυρηθή. Και την διαμαρτυρίαν της είναι εύκολον να καταλάβουν, όχι μόνον οι εκδόται και οι δημοσιο­γράφοι, αλλά καί όλοι οί ελεύθεροι άνθρωποι, εις ολόκληρον τον κόσμον. Μας είναι, όμως, πολύ δύσκολον να πιστεύσωμεν ότι η επ­αναστατική Κυβέρνησις έχει, πράγματι, τας προθέσεις που της απο­δίδουν.

Ο Αναγκαστικός Νόμος θα αποβλέπη, προφανώς, εις την δυνατότητα επαναλειτουργίας εργοστα­σίων, βιομηχανιών, ξενοδοχείων και βιοτεχνιών, αι οποίαι διέκοψαν τας εργασίας των δια λόγους κυρίως οικονομικούς και ουχί πολιτικούς ή άλλους. Τούτο είχεν ως συνέπειαν να παραμείνουν άνευ εργασίας πολλοί εργαζόμενοι καί η Κυβέρνη­σις προέβη εις την έκδοσιν του εν λόγω Αναγκαστικού Νόμου δια να δημιουργήση ευκαιρίας απασχο­λήσεως εις άτομα στερηθέντα της εργασίας των. Καί βεβαίως η εξεύρεσις εργασίας αποτελεί εις τας συγχρόνους κοινωνίας υποχρέωσιν του Κράτους και δικαίωμα του πολίτου (κατωχυρωμένον εις ωρισμένα Συντάγματα) αλλ’ είναι πάντοτε αμφισβητήσιμον εις κράτη με ελευθέραν Οικονομίαν το δικαίωμα επαναλειτουργίας επιχειρήσε­ων, άνευ της συμμετοχής ή τουλά­χιστον της συγκαταθέσεως των ι­διοκτητών των. (Η εξαίρεσις των επιχειρήσεων, ιδρυθεισών δια ξέ­νων κεφαλαίων, δεν παύει να φοβίζη τους εντοπίους επιχειρηματίας και τους ξένους κεφαλαιούχους). Πιστεύομεν ότι η Κυβέρνησις δεν είχε κατά νουν τας εκδοτικάς επιχειρήσεις της Κας Βλάχου, ως επιστεύθη υπό ξένων ανταποκριτών. Διότι η έκδοσις μιας εφημερίδος δέν έχει καμμίαν σχέσιν με οιανδή­ποτε άλλην επιχείρησιν. Μία εφημερίς δέν δύναται να συγκριθή με μίαν εταιρίαν παραγωγής κατανα­λωτικών ή άλλων αγαθών. Η εφημερίς είναι επιχείρησις, αλλ’ είναι και λειτούργημα. Ασκεί λειτούρ­γημα κατά πολύ σημαντικότερον και σπουδαιότερον από οιανδήποτε άλλην επιχείρησιν ή   βιομηχανίαν.

Η Δημοσιογραφία έχει χαρακτηρισθή — και είναι — η Τετάρτη Εξουσία, αλλά μόνον εις τας ελευθέ­ρας Κοινωνίας. Εις την Δημοκρατίαν. Εκεί όπου δέν υπάρχει ελευ­θερία σκέψεως και εκφράσεως, αι εφημερίδες είναι τυπωμένα χαρτιά άνευ προσωπικότητος και ατομικότητος που να ξεχωρίζη την μίαν από την άλλην. Γίνονται όργανα του Κράτους. Δεν προσφέρουν τί­ποτε εις την Κοινωνίαν. Δέν πληροφορούν. Δεν εκφράζουν απόψεις. Εΐναι νεκρά χαρτιά. Δια τούτο και εις την Μόσχαν κυκλοφορούν μόνον δύο ημερήσιαι εφημερίδες: Η «Πράβδα» και η «Ισβέστια». Εις τας ελευθέρας Κοινωνίας, όσον και αν έχη βιομηχανοποιηθή ο Τύπος, αι εφημερίδες φέρουν την σφραγί­δα της προσωπικότητος του εκδό­του των. Όταν αλλάζουν εκδότην, αι εφημερίδες αλλάζουν προσωπι­κότητα όσον και αν διατηρηθούν τα ίδια τυπογραφικά στοιχεία, η ιδία σελιδοποίησις,   ακόμη   και   η  Ιδία φιλοσοφία και πολιτική. Η εφημερίς, λοιπόν, είναι ιδιότυπος επι­χείρησις, και δεν είναι δυνατόν να συμπεριληφθή εις την έννοιαν των επιχειρήσεων που  κατασκευάζουν πορτοκαλάδες ή παιγνιδάκια. Η Καθημερινή», ιδρυθείσα υπό του αειμνήστου Γεωργίου Α. Βλάχου, καθιερώθη εις την συνείδησιν των Ελλήνων ως η «σοβαρωτέρα» και «εγκυρότερα» εφημερίς με την πληρεστέραν ειδησεογραφίαν και την μεγαλυτέραν συνέπειαν. Η Κα Ελένη Βλάχου προήγαγε περισσότερον την «Καθημερινήν». Και εδημιούργησε την «Μεσημβρινήν», ενα πραγματικόν δημοσιογραφικόν θαύμα.

Και των δύο εφημερίδων η απουσία είναι ιδιαιτέρως αισθητή εις την Ελλάδα, θα ήτο σοβαρόν σφάλμα να πιστεύη κανείς ότι θα εδημισυργείτο «ατμόσφαιρα ομαλότητος» με την έκδοσιν των δύο εφημερίδων, έστω και χωρίς την εκδότιδά των. Όποιος θέλει δε να βοηθήση τους εκλεκτούς συναδέλ­φους που έμειναν άνευ εργασίας, θα ηδύνατο να τους παράσχη τα μέ­σα εκδόσεως μιας άλλης ή δύο άλ­λων εφημερίδων, αλλ’ ουχί την ευκαιρίαν επανεκδόσεως της «Καθη­μερινής» και της «Μεσημβρινής». . .

Η έκδοσις Αναγκαστικού Νό­μου περί επαναλειτουργίας επιχειρήσεων, προηγήθη της ανακοινώ­σεως εκπροσώπου της Κυβερνήσεως περί άρσεως της λογοκρισίας δια τον «Ελεύθερον Κόσμον». Ο ίδιος Κυβερνητικός εκπρόσωπος εδήλωσε, την παρελθούσαν εβδο­μάδα, ότι η λογοκρισία θα αρθή εντός δεκαημέρου δι’  όλας τας εφημερίδας. Δεν εγνώσθη εισέτι η μορφή και η έκτασις της ελευθε­ρίας που θα δοθή εις τον Ελληνικόν Τύπον και αι κρίσεις επί της νέας υποσχέσεως της Κυβερνήσεως θα ήσαν πρόωροι. Παρά ταύτα, είναι θετικόν βήμα. θετικώτερον της εκδόσεως εφημερίδων παρά την θέλησιν της ιδιοκτήτριας των. Και, ασφαλώς, προτιμητέον έναντι της παντελούς ελλείψεως ελευθερίας εκφράσεως του Τύπου κατά το τελευταίον έτος..

ΑΥΡΙΟ, ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΡΘΡΑ.