«Οι Ελληνοαμερικανοί – Ιστορία του Απόδημου Ελληνισμού των Η.Π.Α» Μέρος 48ο

 Επίλογος

Η πανοραματική αύτη αναδρομή στην ιστορική ανέλιξι της Ομογενείας, δέν εξαντλεί ούτε καλύπτει ολοκληρωτικά τις δυσχέρειες, τους αγώνες, τις κατακτήσεις, και τις σημερινές επιδόσεις του Ελληνισμού, που ανθεί και ακμάζει στην βορειοαμερικανική ήπειρο. Γι’ αυτό και από την αρχή ανοίξαμε τις στήλες του Εθνικού Κήρυκος σε κάθε αναγνώστη πού θα ήθελε να πρόσθεση αξιόλογα στοιχεία για να ολοκληρωθή η εικόνα.

Η Ομογένεια έχει κάθε λόγο να νοιώθη υπερήφανη για όσα επέτυχε στον τόπο αυτό μέσα σε λίγες σχετικά δεκαετίες. Αν λάβωμε υπ’ όψιν μας οτι αριθμητικά δεν είμαστε πολύ πάνω άπό ένα εκατοστό του αμερικανικού λαού, ασκούμε πολύ μεγαλύτερη επιρροή απ’ ό,τι η αριθμητική μας δύναμι θα εδικαιολογούσε. Εΐναι αλήθεια ότι συγκριτικά δεν φθάνομε, βέβαια, το εβραϊκό στοιχείο σε επιρροή και επιτεύγματα. Αλλά η υπεροχή των Εβραίων οφείλεται κατά ενα ποσοστό στην τάσι τους να αλληλοϋποστηρίζωνται και να αλληλοπροωθούνται. Αν δείξωμε και εμείς ανάλογο πνεύμα συνεργασίας και αλληλοβοήθειας, το πλούσιο ανθρώπινο δυναμικό μας θα φέρη τήν Ομογένεια σε κορυφές επιτυχίας, που οι πρωτοπόροι θα θεωρούσαν πριν άπό λίγες μόλις δεκαετίες απροσπέλαστες.

Μέσα στο σύστημα της δημοκρατικής ελευθερίας, πού αποτελεί τήν πεμπτουσία της αμερικανικής ζωής      –παρά τις ατέλειες, αδυναμίες ή αντιφάσεις πού τό σύστημα αυτό σαν ανθρώπινο κατασκεύασμα αναπόφευκτα έχει– η Ομο­γένεια επέτυχε πολλά, πάρα πολλά—και χωρίς αμφιβολία. θα επιτύχη πολύ περισσότερα στις ερχόμενες δεκαετίες. Όπως θα έλεγαν οι Αμερικανοί συμπολίτες μας: “the sky is the limit.” Αρκεί να συνειδητοποιήσω με τις δυνατότητες που διαθέτομε και να τις αξιοποιήσωμε, με πνεύμα ενότητος και συνεργασίας.

Βιβλιογραφικό Σημείωμα

Προσπαθήσαμε στο Χρονικό αυτό να δώσωμε μια πανοραμική εικόνα της διαδρομής πού ως τώρα διήνυσε η ομο­ραματική εικόνα της διαδρομής που ως τώρα διήνυσε ή Ομογένεια, μια εικόνα θεμελιωμένη όσο το δυνατόν στις πιο αδιάβλητες πηγές και πιο πρωτότυπα και αδιαφιλονίκητα στοιχεία.

Ανεκτίμητο για την ερευνά μας υπήρξε το πληροφοριοδοτικό υλικό που βρίσκεται κατεσπαρμένο στους τόμους των ημερησίων εκδόσεων της Ατλαντίδος και του Εθνικού Κήρυκος, που έχουν δοθή στο Ινστιτούτο Balch στην Φι­λαδέλφεια για φύλαξι.

Βασικό βοήθημα είναι για τον μελετητή της ιστορίας τής Ομογενείας, το σύγγραμμα του Θεοδώρου Σαλούτου, Greeks in the United States (1964). Αξιόλογα, επί­σης, είναι και το προγενέστερο βιβλίο του Βασ. Θ. Ζούστη, Ο εν Αμερική Ελληνισμός και η Δράσις του (1954). Για την αποικία τής Νέας Σμύρνης, το πιο πλήρες χρονικό είναι του  E.P. Panagopoulos, New Smyrna (1966). Άλλα βιβλία με πληροφοριοδοτικό υλικό είναι του Α. Μ. Ανδρεά­δη, Η Ελληνική Μετανάστευσις (1917) και του Βασ. Γ. Βαλαώρα, Ο Ελληνισμός των Ηνωμένων Πολιτειών (1937) καθώς και του Α. Τριανταφυλλίδη, Έλληνες της Αμερικής (1952). Χρήσιμα στοιχεία περιέχει, επίσης, το βιβλίο του Σεραφείμ Κανούτα, Τα Προβλήματα του Ελληνισμού της Αμερικής (1927). Μια από τις παλαιότερες μελέτες, χρήσιμη για μια εκτίμησι των συνθηκών που αντι­μετώπισαν οι πρωτοπόροι, είναι τό βιβλίο του Αλεξάνδρου Κρίκου, Η Θέσις του Ελληνισμού εν Αμερική (1915). Άλλο αξιόλογο πόνημα, γραμμένο από ενα έλληνα παρα­τηρητή, είναι η 3η έκδοσις του βιβλίου του Παν. Χ. Παμπούκη, Απόδημος Ελληνισμός (1961).

Χρήσιμα για μια ακριβέστερη κατανόησι των συνθηκών που επικρατούσαν σε διάφορες περιόδους στην γενέτειρα, καθώς και των γεγονότων που είχαν άμεση επίδρασι πάνω  στην Ομογένεια και το μεταναστευτικό ρεύμα, είναι βιβλία με γενικώτερο περιεχόμενο, όπως του Lewis Sergeant,  Greece in the Nineteenth Century (1897), M. S, Anderson, The Eastern Question (1966), Φοίβου Γρηγοριάδη Διχασμός – Μικρά Ασία (1971), Γ. Βεντήρη Η Ελλάς του 1910-1920 (1970), J. Mavrogordato, Modern Greece, 1800-1900-1931 (1931), G.G. Kousoulas, Modern Greece, Profile of a Nation, (1975), Edward Gapps, Greece, Albania and Northern Epirus (1963), P.A. Philon, The Question of Northern Epirus (1945), Μπάμπη Μαρκέτου, Η Ελλάς στο Σταυροδρόμι (1942), Mary Katherine Reely, Selected Articles on Immigration (1915), Oskar Handlin, The Uprooted (1951) και του ίδιου, Children of the Uprooted (1966), American Academy of Political and Social Science, Paper on the Immigration Problem (1904), του Μπάμπη Μαλαφούρη, Έλληνες της Αμερικής, 1528-1948 (1948) και η ενδιαφέρουσα μελέτη του George A. Kourvetaris, First and Second Generation Greeks in Chicago (1971).

Υλικό για τις παλαιότερες επιδόσεις της Ομογενείας στον επιχειρηματικό τομέα, σταχυολογήσαμε από επί μέρους συλλογές ονομάτων, όπως The Blue Book: A Pureness Establishments to 50.000 Greek–American Business Establishments 1939, ο Ελληνοαμερικανικός Οδηγός, που εξέδιδε ο Σεραφείμ Κανούτας από το 1907 εως το1913, ο Ελληνικός Εμπορικός Οδηγός που εξέδωσε ο ίδιος συγγραφεύς το 1921, οι διαφημίσεις ελληνο­αμερικανικών επιχειρήσεων στα “Προγράμματα” των ετη­σίων συνεδρίων της GAPA και, ιδίως, της AHEPA, άρθρα, όπως του Ανδρέα Βλάχου “Περί του εν Αμερική Ελληνι­σμού από Εμπορικής, Κοινωνικής καί Εθνικής Απόψεως” στην επιθεώρησι Ελληνισμός Μάιος 1909 και, επίσης, “Ο εν Αμερική Ελληνισμός” του ιδίου συγγραφέως αρκε­τά χρόνια αργότερα στην επιθεώρησι Ελληνισμός, Φε­βρουαρίου 1930. Επίσης, το άρθρο “Ό Απόδημος Ελληνι­σμός” του Λ. Κανακάρη-Ρούφου που εδημοσιεύθη στην Πολιτική Επιθεώρησιν τό 1946 με άγνωστες λεπτομέρειες για την περίοδο του Διχασμού.

Συγκεκριμένα στοιχεία για το μεταναστευτικό ρεύμα βρήκαμε στις επίσημες εκδόσεις της αμερικανικής Μετα­ναστευτικής Υπηρεσίας, ιδίως The Annual Reports, όπως επίσης και στις ειδικές εκθέσεις καί μελέτες πού είχαμε την δυνατότητα να συμβουλευθούμε, χάρις στην φιλική μεσολάβησι του Ξεν. Ζολώτα, εκ των ανωτάτων αξιωματούχων της αμερικανικής Μεταναστευτικής Υπηρεσίας στην Ουάσιγκτων.

Για την εξέλιξι της μεταναστευτικής νομοθεσίας, βασι­κή πηγή υπήρξε The History of Immigration Laws που εξέδωσε η Μεταναστευτική Υπηρεσία το 1971, το δοκί­μιο του J. Wasserman, The Immigration and Nationality Act of 1952 (1952), τα πρακτικά των Hearings 1964 της Υποεπιτροπής Νο. 1 της επί της Δικαιοσύνης Επι­τροπής της Αμερικανικής Βουλής, το «Supplement» της Μεταναστευτικής Υπηρεσίας (1974) πάνω στην μετά το 1965 νομοθεσία, το άρθρο του Irving Appleman, “That New Immigration Act” (1966), το άρθρο της Hellen G. Eckerson, “Immigration and National Origins” και το άρθρο των Ruth Z. Murphy και Sonia Grodka Blumenthal “The American Community and the Immigrant”, καθώς επίσης και το άρθρο του γερουσιαστού Edward M. Kennedy, “The Immigration Act of 1965” που περιέχονται στο ειδικό τεύχος της επιθεωρήσεως Annals of the American Academy of Political and Social Science με τον γενικό τίτλο The New Immigration (Σεπτέμβριος 1966).

Γιά τις πιο πρόσφατες προσπάθειες των Ελληνοαμερικανών στο Κυπριακό και το Δωδεκανησιακό, στηριχθήκαμε στα δημοσιεύματα του ελληνοαμερικανικού Τύπου, ιδίως του Εθνικού Κήρυκος, και στα προσωπικά αρχεία ομογε­νών, όπως του Εμμ. Αθανασιάδη και Ν. Μαυρή γιά την εθνική αποκατάστασι τών Δωδεκανήσων, του George Leber για την δραστηριότητα της AHEPA επί του Κυπριακού, ιδίως στην περίοδο 1974-1976, τα στοιχεία του Ελληνοαμε­ρικανικού Ινστιτούτου, που διευθύνει ο Ευγένιος Ρωσσίδης, συνεντεύξεις με ομογενείς ή άλλα πρόσωπα με άμεση γνώσι ορισμένων γεγονότων κ.λ.π.

Για τις πιο πρόσφατες επιδόσεις των ομογενών, χρήσιμη πηγή είναι τά πασίγνωστα Who‘s Who που εκδίδει ο Οίκος Marquis, όπως το Who’s Who in the World, Who’s Who in America, Who’s Who in Government, Who’s Who in Finance and Industry, το Ευρετήριο που συνέ­ταξε το 1974 η Αρχιεπισκοπή με τα ονόματα εκείνων που διδάσκουν σε αμερικανικά πανεπιστήμια και κολλέγια και άλλα, όπως το International Scholars Directory, Dictionary of International Biography, Directory of Medical Specialists, και η ειδική έκδοσις του National Science Foundation, Immigrant Scientists and Engineers in the United States (1973).

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

1. In Memoriam

ΑΥΡΙΟ: Ο Μαρκέτος που γνώρισα. Του Χρήστου Παν. Μαλασπίνα[1]