Η UNESCO καθιέρωσε «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας»

Οι προοπτικές είναι πολύ θετικές καθώς η ελληνική πρόταση υποβλήθηκε με την έγγραφη υποστήριξη – «συγκηδεμόνευση» λέγεται στην διπλωματική γλώσσα –  87 χωρών μελών της UNESCO από κάθε άκρη του κόσμου.

Ο αριθμός θεωρείται ιδιαίτερα μεγάλος και δίνει ισχυρή νομιμοποίηση στην πρωτοβουλία που αναμένεται να ωθήσει στην πολυπόθητη για πολλά χρόνια, απόφαση διεθνούς αναγνώρισης της γλώσσας μας.

Στο σκεπτικό της πρότασης, σημειώνονται:
Η γλώσσα είναι φορέας πολιτισμού, κιβωτός αξιών, εννοιών, ταυτότητας, όργανο έκφρασης και δημιουργίας και γέφυρα επικοινωνίας, κατανόησης και συναίνεσης. Μεταξύ των χιλιάδων γλωσσών, η ελληνική συνδυάζει τέσσερα ιδιαίτερα σημαντικά χαρακτηριστικά: (α) Αδιάσπαστη συνέχεια 40 αιώνων προφορικής παράδοσης και 35 αιώνων γραπτής παράδοσης, αν λάβουμε υπόψη τη Γραμμική γραφή Β, ή τουλάχιστον 28 αιώνων γραπτής παράδοσης, αν περιοριστούμε στην αλφαβητική γραφή, η οποία καθιστά τη συνεχή και μακρόχρονη γραπτή γλώσσα στην Ευρώπη.

Όπως είπε ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης κατά την ομιλία του για το Βραβείο Νόμπελ το 1963: «Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ να μιλιέται. Έχει υποστεί τις αλλαγές που βιώνουν όλα τα έμβια όντα, αλλά δεν υπήρξε ποτέ κενό.»

(β) Μια εξαιρετικά επεξεργασμένη δομή ως γλώσσα (λεξιλόγιο, γραμματική και σύνταξη), λόγω της χρήσης της από απαράμιλλες ιστορικές προσωπικότητες της λογοτεχνίας, της ποίησης, του θεάτρου, της φιλοσοφίας, της πολιτικής και της επιστήμης, όπως ο Όμηρος, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, Ο Αισχύλος, ο Θουκυδίδης, ο Ιπποκράτης, ο Αρχιμήδης και οι Πατέρες της Εκκλησίας.

(γ)Ευρεία παρουσία σε πολλές γλώσσες, καθώς, με την πάροδο του χρόνου, η ελληνική υπήρξε μια από τις σημαντικότερες γλώσσες ως προς την επιρροή της σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες και μέσω αυτών στον κόσμο των γλωσσών. σύγχρονη μορφή σε έδρες Μεσαιωνικής και Νέας Ελληνικής Γλώσσας παγκοσμίως.

(δ) Η ελληνική γλώσσα ήταν και παραμένει μέχρι σήμερα μια ανεξάντλητη πηγή διεθνούς επιστημονικής ορολογίας, ιδιαίτερα στην ιατρική, αλλά και στα μαθηματικά, τη φυσική, τη χημεία, τη μηχανική, την αστρονομία, την κβαντική μηχανική, τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες. Πρόκειται για ένα διεθνώς αναγνωρισμένο χαρακτηριστικό της ελληνικής, το οποίο τεκμηριώνεται ξεκάθαρα, με βάση εμπειρικά και ιστορικά δεδομένα.

2. Ως γλωσσικό λίκνο βασικών εννοιών του πολιτισμού, της επιστήμης και της φιλοσοφίας, η ελληνική κατέχει, με ιστορικά και αντικειμενικά κριτήρια, μια ξεχωριστή θέση μεταξύ των γλωσσών του κόσμου.

3. Η επίγνωση της φωνολογικής δομής της ελληνικής γλώσσας οδήγησε τους Έλληνες του 8ου αιώνα π.Χ. να καινοτομήσουν στο φοινικικό αλφάβητο με βάση τα σύμφωνα με την εφεύρεση φωνηέντων, επιτυγχάνοντας έτσι τη δημιουργία ενός νέου φωνητικού αλφαβήτου μέσω της μετάβασης από ένα σύστημα γραφής βασισμένο στα σύμφωνα σε ένα όπου κάθε ήχος, κάθε φώνημα αντιπροσωπεύεται. Με άλλα λόγια, υπάρχει συσχέτιση ένας προς έναν. Με αυτόν τον τρόπο, με λίγα μόνο γράμματα (24) μπορεί να υποδηλωθεί γραπτώς άπειρος αριθμός λέξεων.

4. Η ανακάλυψη του αλφαβήτου πριν από 2.800 χρόνια αντιπροσωπεύει μια αληθινή πολιτιστική επανάσταση που επηρέασε αποφασιστικά την πορεία του ανθρώπινου πολιτισμού και της ιστορίας. Αυτό εξηγεί γιατί ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές του κόσμου, ο Ιταλός Γαλιλαίος θεώρησε το ελληνικό αλφάβητο ως «τη μεγαλύτερη ανακάλυψη του ανθρώπου».

5. Κατά τη μετακλασική ελληνιστική περίοδο, τα ελληνικά ήταν για έξι ολόκληρους αιώνες η πρώτη διεθνής γλώσσα, η συναλλακτική γλώσσα πολλών διαφορετικών λαών (lingua franca) και, ταυτόχρονα, μια γλώσσα πολιτισμού (Kultursprache). Η ελληνική γλώσσα άνθισε επί Μεγάλου Αλεξάνδρου, έγινε αποδεκτή και αγκαλιάστηκε από τον ρωμαϊκό πολιτισμό που υιοθέτησε την ελληνική γραφή με τη μορφή του λατινικού αλφαβήτου, παγκοσμιοποιήθηκε μέσω της γλώσσας των Ευαγγελίων, ανακαλύφθηκε και προωθήθηκε από την Αναγέννηση και αξιοποιήθηκε στο μέγιστο βαθμό από τον Διαφωτισμό.

6. Ο ηλεκτρονικός Thesaurus Linguae Graecae (TLG), που περιλαμβάνει κείμενα γραμμένα στα ελληνικά από τον Όμηρο έως τους ιστορικούς του 15ου αιώνα, περιλαμβάνει 12.000 ελληνικά κείμενα τεσσάρων χιλιάδων (4.000) συγγραφέων, αποτελούμενα από 105.000.000 λέξεις (σε όλους τους τύπους λέξεων που εμφανίζονται στα κείμενα).

7. Ιστορικά, η ελληνική γλώσσα κατέχει καίρια θέση στην πνευματική σκέψη, στη γλωσσική έκφραση και διατύπωση θεμελιωδών εννοιών και λέξεων-κλειδιών της ευρωπαϊκής και ευρύτερης, σχεδόν καθολικής πνευματικής σκέψης που μεταφέρονται, κατανοούνται ή ανιχνεύονται με λέξεις.

Ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην UNESCO

Με το πράσινο φως του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της ηγεσίας του ΥΠΕΞ, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην UNESCO Γιώργος Κουμουτσάκος, εργάζεται συστηματικά για έξι μήνες για αυτόν το σκοπό, εφαρμόζοντας μια διπλωματική  “πόρτα-πόρτα” επίμονη στρατηγική εξασφάλισης υποστήριξης.

Το έργο δεν ήταν καθόλου εύκολο καθώς οι λίγες γλώσσες που έχουν ήδη διεθνή ημέρα, είναι γλώσσες εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων ( βλ. Ισπανικα, Αραβικά, Ρωσικά, Πορτογαλικά)

Το κριτήριο για την ελληνική γλώσσα είναι αποκλειστικά ποιοτικό και όχι ποσοτικό.

Εξ ου και η ιδιαίτερη δυσκολία του εγχειρήματος.

Αν τελικά, όπως αναμένεται,  «περάσει» θα είναι μια απόφαση τομή για την ιστορική διαδρομή της ελληνικής γλώσσας.

Στην Απόφαση η UNESCO αναμένεται μεταξύ άλλων να «αναγνωρίζει  το ρόλο της ελληνικής γλώσσας και τη συνεισφορά της στη διατήρηση και διάδοση του ανθρώπινου πολιτισμού διαμέσου των αιώνων» και επιπλέον να αναφέρει ότι «πολλές γλώσσες έχουν εκτενώς αντλήσει και συνεχίζουν να αντλούν από την ελληνική για να εμπλουτίσουν την επιστημονική ορολογία και το λεξιλόγιό τους γενικότερα».

Η ΙΣΤΟΡΙΑ

Η 9^η  Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί και γιορτάζεται ως η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας  συνδεδεμένη με την ημερομηνία θανάτου (9 Φεβρουαρίου 1857) του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού. Θεσμοθετήθηκε το 2017, με κοινή απόφαση των Υπουργών  Εσωτερικών, Εξωτερικών και Παιδείας της Ελλάδας.

H πρωτοβουλία για την καθιέρωση μιας ημέρας αφιερωμένης στην Ελληνική γλώσσα άρχισε το 2014 από έμπνευση του καθηγητή Γιάννη Κορινθίου , τότε Προέδρου της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων της Ιταλίας. Πρωτοστάτησαν στην κινητοποίηση για την καθιέρωση της ημέρας τα κλασικά λύκεια και η Ελληνική Κοινότητα της Νάπολης και Καμπανίας.

Αρχικά υπήρξε ένα σχέδιο νόμου με τίτλο «Καθιέρωση Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνοφωνίας και Ελληνικού Πολιτισμού» με προτεινόμενη μέρα την 20η Μαΐου, ημέρα γέννησης του Σωκράτη . Τελικά επελέγη η 9η Φεβρουαρίου, ημέρα μνήμης του (1798-1857) με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ της 24ης Απριλίου 2017, αρ. 1384) και με τίτλο «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας»

Ο Δρ. Ιωάννης Κορίνθιος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Καλαβρίας, Ιστορικός, Λεξικογράφος, πρώην Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων Ιταλίας, φιλοξενήθηκε στο παγκόσμιο Ραδιόφωνο της ΕΡΤ “Η Φωνή της Ελλάδας” / “The Voice of Greece”, στην εκπομπή “Έλληνες παντού”, με τον Θανάση Χούπη και μίλησε για την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας τονίζοντας ότι στόχος είναι να αναγνωριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα και από την Unesco.

“Θα πρέπει να καθιερωθούν εκδηλώσεις, σε όλα τα Σχολεία της Ελλάδας, για την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας και Ελληνικού Πολιτισμού, όπως αυτές που πραγματοποιούνται σε αναρίθμητα, ξένα Σχολεία και Πανεπιστήμια, σε όλο τον κόσμο, αλλά και σε Σχολεία της Ομογένειας. Ταυτοχρόνως, η Πολιτεία πρέπει να ολοκληρώσει τη διαδικασία, σε επίπεδο ΟΗΕ/UNESCO, ώστε η 9η Φεβρουαρίου να είναι πραγματικά Παγκόσμια Ημέρα!” ανέφερε χαρακτηριστικά.

«Από το 2017 η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας είναι μια γέφυρα που ενώνει σχολεία, λαούς, γλώσσες, πολιτισμούς, ηπείρους. Είναι ταυτόχρονα και πρώτιστο εργαλείο πολιτιστικής διπλωματίας, δυναμικό και θαυματουργό. Κάθε χρόνο στις 9 Φεβρουαρίου προβάλλεται επίσης ο ελληνικός πολιτισμός, όπως αυτός επέδρασε μέσα στον χρόνο και συνέβαλε στην διαμόρφωση ενός οικουμενικού κώδικα αξιών.
Είναι πάντα σημαντικός και καθοριστικός ο τόπος και ο χρόνος όπου συλλαμβάνεται μια καλή ιδέα» λέει.

Στις 12 Απριλίου 2014, ως πρόεδρος τότε της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων Ιταλίας ο κ Κορίνθιος έκανε έκκληση από τη Νάπολη για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας και Παιδείας. Η έκκληση αυτή έθεσε σε λειτουργία τη διαδικασία της υλοποίησης με την κινητοποίηση των Λυκείων, των Ελλήνων και των Φιλελλήνων της Ιταλίας.

«Χάρη σε αυτή την ενθουσιώδη ανταπόκριση στις 17 Ιουνίου του 2014 απέστειλα συγκεκριμένη έκκληση στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας και μετά από λίγες ημέρες, στις 5 Ιουλίου, προώθησα την ίδια έκκληση στον Πρόεδρο της Κύπρου και στην UNESCO. Τους επόμενους μήνες επισκέφθηκα στην Ελλάδα τρεις φορές και παρουσίασα σε δυο κοινοβουλευτικές επιτροπές τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο του 2014 την πρόταση αυτή»

Η 9η Φεβρουαρίου, ημέρα μνήμης του εθνικού ποιητή Διονύσιου Σολωμού, καθιερώθηκε ως Ημέρα Τιμής για την Ελληνική Γλώσσα, σύμφωνα με την υπ. αριθμ. 17889 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Εξωτερικών και Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΦΕΚ Β΄ 1384/24/04/2017). Το 2017 και το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου υιοθέτησε την αντίστοιχη απόφαση της ελληνικής πολιτείας, καθιερώνοντας την 9η Φεβρουαρίου, ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας»