Μια συζήτηση για την ομογένεια της Κωνσταντινούπολης στο Φόρουμ των Δελφών

Η Πόλη δεν είναι μόνο ιστορία – είναι μια πρόκληση, μια εμπειρία ζωής, αναφέρει ο Βύρων Νικολαΐδης, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της PeopleCert, ολοκληρώνοντας τη συζήτηση με τον δημοσιογράφο Μανώλη Κωστίδη στο πλαίσιο του 10ου Οικονομικού Φόρουμ Δελφών. Ειδικότερα ερωτηθείς από τον Μανώλη Κωστίδη τι θα έλεγε σε έναν Ελλαδίτη φοιτητή ή Ρωμιό φοιτητή, για να τον πείσει να έρθει στην Πόλη για την υπόλοιπη ζωή του, ο CEO της PeopleCert είπε με έμφαση απευθυνόμενος στην νέα γενιά: «αν θες να είσαι μέρος μιας μοναδικής πολιτισμικής συνέχειας, αν σε ενδιαφέρει να χτίσεις κάτι με νόημα, τότε η Πόλη είναι για σένα. Δεν θα είναι εύκολο. Αλλά θα αξίζει».

Γεννημένος και μεγαλωμένος στην Πόλη, ο Β. Νικολαΐδης μετανάστευσε στην Ελλάδα το 1981 «με μόλις 100 δολάρια στην τσέπη», όπως ανέφερε στη διάρκεια της συζήτησης, αλλά με βαθιές ρίζες, οικογενειακές αξίες και τη δύναμη της ρωμαίικης ταυτότητας. Ο Ρωμιός της Πόλης είναι τρόπος ζωής, υπογράμμισε. Συνδυάζει το βυζαντινό, το ελληνικό, το οθωμανικό και το κοσμοπολίτικο. Έμαθε να ζει με αξιοπρέπεια, να προοδεύει σε δύσκολες συνθήκες.

Παρά τη δραματική μείωση του πληθυσμού των Κωνσταντινουπολιτών, ο Βύρων Νικολαΐδης δεν υιοθετεί μοιρολατρική στάση. Αντιθέτως, βλέπει δυνατότητα αναστροφής της πορείας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως αναφέρει απαντώντας σε ερώτηση του Μ. Κωστίδη, είναι η Ίμβρος, όπου σήμερα ζουν περίπου 700 Ρωμιοί, οικογένειες που επέστρεψαν και παιδιά που φοιτούν ξανά σε ελληνικά σχολεία, όταν η παρουσία εκεί είχε σχεδόν εκλείψει. Η PeopleCert στηρίζει έμπρακτα αυτή την προσπάθεια, αναλαμβάνοντας τη μελέτη για την ανέγερση νέου γηροκομείου στο νησί. Δεν είναι μόνο σύμβολα, είναι πράξεις που διαμορφώνουν προοπτική, τονίζει.

Ανάλογη είναι και η πρωτοβουλία εκπόνησης της μελέτης Good Neighbor Economic Integration Support Programme, σε συνεργασία με τις EY Ελλάδος και EY Τουρκίας. Το σχέδιο προβλέπει την αύξηση του διμερούς εμπορίου από 5,6 δισ. σε 10 δισ. ευρώ μέσα σε πέντε χρόνια, χαρτογραφώντας ευκαιρίες σε τομείς όπως ο τουρισμός, η εκπαίδευση, η ναυτιλία, η ενέργεια και η τεχνολογία. Όμως για τον κ. Νικολαΐδη, το βαθύτερο ζητούμενο είναι η δημιουργία ενός πλαισίου βιώσιμης συμβίωσης: Η αναβίωση της Ρωμιοσύνης στην Κωνσταντινούπολη μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης και για τις δύο χώρες, χτίζοντας γέφυρες συνεργασίας μέσα από την καινοτομία, τον πολιτισμό, την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις. Το στοίχημα είναι να περάσουμε από τη στρατηγική στην εφαρμογή.

Ερωτηθείς για την συζήτηση για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και την επιστροφή περιουσιών της Ομογένειας και τη δυνατότητα να βοηθήσουν στην αναβίωση της Ομογένειας, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι πρόκειται για σημαντικά συμβολικά βήματα, αλλά πρέπει να συνοδευτούν από παρεμβάσεις στην καθημερινότητα: σχολεία, δουλειές, στέγαση, φροντίδα ηλικιωμένων. Η PeopleCert αναγνωρίζοντας τη σημασία της ενίσχυσης της τοπικής κοινωνίας, όπως σημειώνει, συνεισφέρει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για την εκπόνηση μελέτης ανέγερσης νέου γηροκομείου στην Πόλη, μια έμπρακτη κίνηση που δείχνει ότι δεν μένουμε στα λόγια αλλά συμβάλουμε σε δομές που έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στην ζωή των ανθρώπων μας.

Στο ερώτημα αν υπάρχει ρεαλιστικός στόχος πληθυσμιακής αύξησης, απαντά με μετριοπάθεια αλλά και όραμα: Η σταθεροποίηση είναι το άμεσο ζητούμενο. Αλλά μπορούμε να μιλάμε και για 3.000 ή 5.000 άτομα ακόμη και παραπάνω εάν υπάρξει πλάνο. Όχι αριθμοί για τους αριθμούς, αλλά για να υπάρξει μια κρίσιμη μάζα που θα κρατήσει ζωντανό τον πολιτισμό και την παρουσία μας. Και εξηγεί: Οι Έλληνες πηγαίνουν όπου υπάρχουν επαγγελματικοί ορίζοντες και ευκαιρίες. Δεν είναι ζήτημα μόνο νοσταλγίας ή ταυτότητας· είναι και πρακτικό. Σήμερα στο Ντουμπάι ζουν και εργάζονται περίπου 10.000 Έλληνες. Γιατί; Γιατί εκεί βρήκαν ευκαιρίες. Στους τομείς της ιατρικής, της αεροπορίας, της ναυτιλίας, της οικονομίας, της τεχνολογίας. Δεν τους τράβηξε κάποιος “εθνικός στόχος”, αλλά η δυνατότητα να χτίσουν το μέλλον τους. Ας δημιουργήσουμε λοιπόν κι εμείς τις ευκαιρίες — εδώ, στην Πόλη, στην Ίμβρο, Ας φτιάξουμε τις συνθήκες για να επιστρέψει μια νέα γενιά. Μπορεί να είναι 3.000, 5.000 ή και περισσότεροι. Όχι για να “πιάσουμε αριθμούς”, αλλά για να ξαναγεννηθεί κοινότητα. Με ζωή, δημιουργία και διάρκεια.

Κομβική για την αναγέννηση είναι και η Παιδεία. Η PeopleCert έχει θεσπίσει υποτροφίες για νέους με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο, ενισχύοντας την επιστροφή και την προοπτική. Η επιστροφή είναι υπόθεση της νέας γενιάς, τονίζει. Γι’ αυτό επενδύουμε στρατηγικά σε αυτήν, αναφέρει. Όσο για τον ρόλο των μειονοτήτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αναφέρει ότι ήταν πάντα γέφυρα φιλίας – αλλά μπορούν να είναι και μοχλός ανάπτυξης και σταθερότητας.

Η παρουσία της Ρωμιοσύνης, επισήμανε, δεν είναι απλώς ένα ιστορικό κατάλοιπο — είναι μια ενεργή δύναμη αναζωογόνησης. Πρόσθεσε επίσης ότι η ελληνική μειονότητα στην Κωνσταντινούπολη, ιστορικά, συνέβαλε καθοριστικά στην οικονομική ζωή της περιοχής: στο εμπόριο, στη ναυτιλία, στη μεταποίηση, στις τέχνες, στην εκπαίδευση. Αυτό δεν ανήκει στο παρελθόν. Είναι μια πραγματική δυνατότητα για το παρόν και το μέλλον, εφόσον δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για επιστροφή και ενεργή συμμετοχή.