Πώς οι ΗΠΑ υπέστησαν την πιο σοκαριστική οικονομική ήττα των τελευταίων 40 ετών

 Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα άφησαν πίσω τους χρόνια εμπορικών διαφωνιών, συμφιλιώθηκαν και δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν τους δεσμούς στον απόηχο του εμπορικού πολέμου του Τραμπ.

Πεκίνο.- Ο Ντόναλντ Τραμπ κατάφερε τελικά να πετύχει την πρώτη του παγκόσμια ειρηνευτική συμφωνία, αν και δεν ήταν ακριβώς αυτή που επεδίωκε. Η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα άφησαν πίσω τους χρόνια εμπορικών διαφωνιών, συμφιλιώθηκαν και δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν τους δεσμούς τους και να αναδιοργανώσουν τα ασιατικά και παγκόσμια εμπορικά συστήματα υπό -αυτό που ουσιαστικά συνιστά- κινεζική ηγεσία.

Η εικόνα που κυριάρχησε στα πρωτοσέλιδα της Ασίας – και ελάχιστα  στις ΗΠΑ – έδειχνε τους υπουργούς Εμπορίου των τριών οικονομικών δυνάμεων να κρατούνται χέρι-χέρι σχηματίζοντας ένα «τείχος», εκπέμποντας μήνυμα που θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως ασιατική πρόκληση.

Πρόκειται για μία από τις πιο εντυπωσιακές οικονομικές ήττες που έχει υποστεί η Αμερική, αναφέρει στο άρθρο του στην Telegraph ο Ambrose Evans-Pritchard, που έχει περισσότερα από 40 χρόνια εμπειρίας στην κάλυψη διεθνών υποθέσεων. Η “ημέρα απελευθέρωσης” του Τραμπ έχει διττές συνέπειες.

Οι τρεις χώρες συμφώνησαν να προχωρήσουν με συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, αλλά και να αναπτύξουν περαιτέρω την Περιφερειακή Οικονομική Εταιρική Συνεργασία (RCEP), τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία στον κόσμο στα χαρτιά. Η RCEP θεωρείται από σκληροπυρηνικούς κύκλους των ΗΠΑ ως ένας “Δούρειος Ίππος” για την εμπορική ηγεμονία της Κίνας.

«Για όλες τις πρακτικές συνέπειες, οι ΗΠΑ είναι πλέον ένα κράτος-παρίας στον τομέα του εμπορίου», δήλωσε ο Μάικλ Γκάσοριεκ, διευθυντής του UK Trade Policy Observatory στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ.

«Δεν νομίζω ότι υπάρχει ένας παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος σε εξέλιξη. Οι ΗΠΑ διεξάγουν έναν εμπορικό πόλεμο με όλους, αλλά οι υπόλοιποι επιδιώκουν ακόμη πιο στενή συνεργασία», πρόσθεσε.

Η επίθεση γοητείας της Κίνας προς την Ευρώπη

Η Κίνα έχει ξεκινήσει μια επιθετική διπλωματική καμπάνια για να προσελκύσει Ευρωπαίους αξιωματούχους και εταιρείες, φτάνοντας στο σημείο να καλέσει τους επικεφαλής της Mercedes και της BMW να συναντήσουν τον Σι Τζινπίνγκ.

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εμπορίου, Μάρος Σέφτσοβιτς, πραγματοποίησε διερευνητική αποστολή στο Πεκίνο για να εξετάσει το ενδεχόμενο μιας σινο-ευρωπαϊκής εκεχειρίας, με στόχο την αναδιάρθρωση του παγκόσμιου εμπορίου.

Αυτό ήταν αδιανόητο μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, όταν το σύνθημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν η «απομείωση ρίσκου» στις εφοδιαστικές αλυσίδες, και οι δύο πλευρές βρίσκονταν σε σύγκρουση λόγω των ευρωπαϊκών δασμών στα ηλεκτρικά οχήματα.

Η Κίνα εξακολουθεί να νιώθει ενοχλημένη από τις σαρωτικές έρευνες της ΕΕ για την κλοπή τεχνολογίας και τις επιθετικές επενδύσεις της. Από την άλλη, η ΕΕ είναι εξοργισμένη από το τσουνάμι των κινεζικών εξαγωγών που κατακλύζει την αγορά της, εκτοξεύοντας το εμπορικό έλλειμμα της Ευρώπης με την Κίνα σε περισσότερα από 300 δισ. ευρώ.

Όμως, τώρα, και οι δύο έχουν να αντιμετωπίσουν μία μεγαλύτερη πρόκληση.

Ο αντιπρόεδρος της Κίνας, Χε Λιφένγκ, δήλωσε ότι οι δύο οικονομικοί συνασπισμοί πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να προστατευτούν από την επίθεση του Τραμπ στην παγκόσμια εμπορική τάξη.

«Η Κίνα είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με την ΕΕ για να διαχειριστεί τις οικονομικές διαφορές με τον σωστό τρόπο», δήλωσε.

Η εποχή Τραμπ στο εμπόριο διαφέρει θεμελιωδώς από εκείνη της δεκαετίας του 1930 για δύο λόγους:

1. Ήταν πολύ μικρότερη η παγκόσμια διασύνδεση (το εμπόριο αντιστοιχούσε μόλις στο 2% του αμερικανικού ΑΕΠ) και εντάθηκε  περαιτέρω ο προστατευτισμός μετά την ψήφιση του νόμου Σμουτ-Χόλεϊ για τους δασμούς από το Κογκρέσο των ΗΠΑ.
2. Η Fed επιδείνωσε δραματικά την κατάσταση, προκαλώντας συρρίκνωση 25% της προσφοράς χρήματος και σπρώχνοντας τον κόσμο σε έναν φαύλο κύκλο αποπληθωρισμού χρέους λόγω του κανόνα του χρυσού.

Κατά τη δεκαετία εκείνη, ο Καναδάς, η Ινδία και λιγότερο η Σκανδιναβία ευθυγραμμίστηκαν εμπορικά με τη Βρετανία. Η Γερμανία επέβαλε αυστηρούς οικονομικούς ελέγχους στη Mitteleuropa, και η Ιαπωνία δημιούργησε μια εμπορική ζώνη βασισμένη στην κατεχόμενη Κορέα, την Ταϊβάν, τη Μαντζουρία και τη Βόρεια Κίνα.

Σήμερα, όμως, η παγκόσμια τάση είναι να σωθεί το ελεύθερο εμπόριο στο 80% της παγκόσμιας οικονομίας, αφήνοντας τις ΗΠΑ να «βράσουν» στις δικές τους παράλογες πολιτικές.

Οι δασμοί του Τραμπ είναι αντισυνταγματικοί.

Το Άρθρο Ι του Συντάγματος δίνει αποκλειστική εξουσία στο Κογκρέσο να επιβάλλει φόρους και δασμούς. Οι συντάκτες του Συντάγματος φοβούνταν ότι ο πρόεδρος θα αποκτούσε ανεξάρτητη πηγή εσόδων, κάτι που είχε προσπαθήσει να κάνει ο Κάρολος Α’ της Αγγλίας μέσω έκτακτων φορολογικών μέτρων στον 17ο αιώνα.

Το Κογκρέσο έχει παραχωρήσει ορισμένες δασμολογικές εξουσίες στον πρόεδρο, αλλά με περιορισμένους όρους. Ο Τραμπ καταχράται αυτές τις εξουσίες επικαλούμενος ψευδείς καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως η «απειλή της φαιντανύλης» και των «μεταναστών από τον Καναδά».

Τα δεδομένα δείχνουν στην πραγματικότητα ότι οι ίδιες οι ΗΠΑ είναι εξαγωγέας φαιντανύλης, μεταναστών και παράνομων πυροβόλων όπλων μέσω των καναδικών συνόρων.

Μερικοί Ρεπουμπλικανοί αρχίζουν να δυσανασχετούν. Ο βουλευτής Ντον Μπέικον δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι το Καπιτώλιο «έκανε λάθος» δίνοντας στους προέδρους υπερβολικά μεγάλη ελευθερία να επιβάλλουν δασμούς.

«Έχουμε τη δύναμη του προϋπολογισμού και πιστεύω ότι πρέπει να αποκαταστήσουμε αυτές τις εξουσίες πίσω στη Βουλή», είπε.

Ωστόσο, δεν αναμένεται παρέμβαση από τους λογικούς Ρεπουμπλικανούς για να αντιμετωπίσουν τις απειλές του μηχανισμού Τραμπ-Μασκ-MAGA. Το ίδιο θα συμβεί και με το Ανώτατο Δικαστήριο.

Την Τετάρτη θα δείξει αν οι δασμοί της «ημέρας απελευθέρωσης» θα καλύπτουν «όλες τις χώρες», όπως λέει ο Τραμπ όταν είναι σε κακή διάθεση, ή μόνο τις «βρώμικες 15» με μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα, όπως προτείνει ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ.

Ο γκουρού του εμπορίου του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, λέει ότι το σχέδιο θα αποφέρει 6 τρισεκατομμύρια δολάρια σε φορολογικά έσοδα από δασμούς την επόμενη δεκαετία, δήλωση που χαρακτηρίζεται αποκαλυπτική.

Αν πρόκειται να αποφέρει 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, θα αποτελέσει μια μακροοικονομική συρρίκνωση της τάξης του 2% του ΑΕΠ, εκτός αν αντισταθμιστεί άμεσα με φορολογικές περικοπές.

Αυτό θα οδηγήσει σε στασιμοπληθωρισμό τύπου Νίξον, με τα ελεγχόμενα από το κράτος ανώτατα όρια τιμών να αποτελούν το επόμενο λογικό βήμα, ώστε να αποτραπεί η διαμόρφωση πληθωριστικής ψυχολογίας, όπως συνέβη στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ιδιαίτερα καθώς ο Τραμπ σχεδόν σίγουρα θα προσπαθήσει να εκφοβίσει τη Fed ώστε να προσαρμόσει τη νομισματική της πολιτική στην οικονομική του τυχοδιωκτική πολιτική.

Ο Ναβάρο λέει ότι η αντικατάσταση εισαγωγών με προϊόντα κατασκευασμένα στις ΗΠΑ θα αποτύχει και ότι οι ξένες εταιρείες δεν θα μεταφέρουν πράγματι τα εργοστάσιά τους στις ΗΠΑ σε μεγάλη κλίμακα.

Ο Ναβάρο λέει επίσης ότι οι δασμοί του Τραμπ δεν είναι μοχλός διαπραγμάτευσης για την επίτευξη αμοιβαιότητας στο ελεύθερο εμπόριο. Είναι αυτοσκοπός, μια πηγή εσόδων που θυμίζει τον Δασμολογικό Νόμο ΜακΚίνλεϊ του 1890, για τον οποίο αργότερα μετάνιωσε ο σοφότερος πρόεδρος Ουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ.

Ο μέσος όρος των δασμών των ΗΠΑ ήταν περίπου 2,5% πέρυσι. Η JP Morgan εκτιμά ότι θα αυξηθεί κατά περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες, αυξάνοντας τον κίνδυνο παγκόσμιας ύφεσης στο 40% φέτος. Η Goldman Sachs λέει ότι ο συνολικός αποτελεσματικός δασμός στις ευρωπαϊκές εισαγωγές θα μπορούσε να φτάσει το 36% αν ο Τραμπ χτυπήσει μέσω των φόρων προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ).

Αυτό θα προκαλέσει σοβαρά αντίποινα, ακόμα και από τον επίτροπο Σέφτσοβιτς -ο οποίος ήταν αδιάλλακτος με τη «σχισματική» Βρετανία, αλλά χαμηλών τόνων απέναντι σε έναν μεγαλύτερο νταή- και θα πυροδοτήσει μια σπείρα αντεκδίκησης, καθώς ο Τραμπ επιδιώκει να έχει την κυριαρχία στην κλιμάκωση.

Έχει ήδη προειδοποιήσει τα θύματά του να μην συνεννοούνται μεταξύ τους. «Εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεργαστεί με τον Καναδά με σκοπό να βλάψει οικονομικά τις ΗΠΑ, θα επιβληθούν μεγάλης κλίμακας δασμοί, πολύ μεγαλύτεροι από αυτούς που έχουν προγραμματιστεί», έγραψε στο Truth Social.

Όμως, θα μιλήσουν, γιατί ο κόσμος δεν μπορεί να ανεχτεί άλλο αυτή τη «πολεμική διπλωματία του λύκου», και θα ανταποδώσουν μέχρι τελικής πτώσεως και για τους δύο.

Το ερώτημα που εγείρεται είναι πού βρίσκεται το «δίχτυ ασφαλείας» του Τραμπ;

Ο S&P 500 στις 5.000 μονάδες, ο χρυσός στα 3.500 δολάρια, το Bitcoin στα 50 δολάρια ή η Tesla στα πρόθυρα χρεοκοπίας;