Η ΕΕ θα αποκλείσει ΗΠΑ, Βρετανία και Τουρκία από το ταμείο των 150 δισ. ευρώ για την άμυνα

Οι αμυντικές εταιρείες από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τουρκία θα αποκλειστούν από μια νέα χρηματοδοτική πρωτοβουλία ύψους 150 δισ. ευρώ της ΕΕ για την άμυνα, εκτός εάν οι χώρες τους υπογράψουν συμφωνίες για την άμυνα και την ασφάλεια με τις Βρυξέλλες.

Όπως γράφουν οι Financial Times, το ταμείο, που θα επιτρέπει στις χώρες να δαπανούν χρήματα για όπλα, θα είναι ανοιχτό μόνο σε αμυντικές εταιρείες της ΕΕ και σε εκείνες από τρίτες χώρες που έχουν υπογράψει αμυντικές συμφωνίες με την Ένωση, σύμφωνα με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που κατατέθηκε την Τετάρτη.

Θα αποκλείει επίσης οποιαδήποτε προηγμένα οπλικά συστήματα στα οποία μια τρίτη χώρα έχει «δικαιώματα σχεδιασμού», περιορισμούς στην κατασκευή τους ή στη χρήση συγκεκριμένων εξαρτημάτων,  ή έλεγχο της τελικής τους χρήσης.

Αυτό θα αποκλείσει την αεροπορική και πυραυλική αμυντική πλατφόρμα των ΗΠΑ Patriot, που κατασκευάζεται από την αμυντική εταιρεία RTX, καθώς και άλλα αμερικανικά οπλικά συστήματα στα οποία η Ουάσιγκτον επιβάλλει περιορισμούς στη χρήση τους.

Η πολιτική αυτή αποτελεί νίκη για τη Γαλλία και άλλες χώρες που απαιτούσαν μια προσέγγιση «Αγοράστε Ευρωπαϊκά» σε ό,τι αφορά την αμυντική επένδυση της ηπείρου, λόγω ανησυχιών σχετικά με την αξιοπιστία των ΗΠΑ ως αμυντικού εταίρου και προμηθευτή, ιδιαίτερα υπό τον Ντόναλντ Τραμπ.

Τουλάχιστον το 65% του κόστους των προϊόντων θα πρέπει να δαπανάται στην ΕΕ, τη Νορβηγία και την Ουκρανία. Το υπόλοιπο θα μπορούσε να δαπανάται για προϊόντα από τρίτες χώρες που έχουν υπογράψει σύμφωνο ασφαλείας.

«Έχουμε την ευκαιρία να οικοδομήσουμε πραγματικά την αμυντική βιομηχανία της Ευρώπης», δήλωσε η Κάγια Κάλλας, επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ, προσθέτοντας ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε τη σημασία του εξοπλισμού με όπλα χωρίς ξένους περιορισμούς. «Σε κρίσιμες καταστάσεις, οι ένοπλες δυνάμεις σας πρέπει πραγματικά να έχουν ελεύθερα χέρια».

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ασκήσει έντονες πιέσεις για να συμπεριληφθεί στην πρωτοβουλία, ιδίως λόγω του βασικού του ρόλου στην ευρωπαϊκή «συμμαχία των προθύμων» που στοχεύει στην ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ηπείρου. Οι βρετανικές αμυντικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των BAE Systems και Babcock International, είναι βαθιά ενσωματωμένες στη βιομηχανία άμυνας χωρών της ΕΕ όπως η Ιταλία και η Σουηδία.

Εάν τρίτες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία, θέλουν να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία, θα πρέπει να υπογράψουν συμφωνία άμυνας και ασφάλειας με την ΕΕ.

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών για μια τέτοια συμφωνία έχουν ξεκινήσει, αλλά έχουν εμπλακεί σε απαιτήσεις για μια ευρύτερη συμφωνία ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου, που θα περιλαμβάνει επίσης αμφιλεγόμενα ζητήματα, όπως τα αλιευτικά δικαιώματα και τη μετανάστευση.

«Εργαζόμαστε για να έχουμε αυτή τη συμφωνία άμυνας και ασφάλειας με το Ηνωμένο Βασίλειο», δήλωσε η Κάλλας. «Ελπίζω πραγματικά ότι για τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου τον Μάιο θα έχουμε αποτελέσματα… υπάρχει η κατανόηση ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα και να τα κάνουμε μαζί».

Ο αποκλεισμός του Ηνωμένου Βασιλείου και της Τουρκίας θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα για τις μεγάλες ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες που διατηρούν στενές σχέσεις με παραγωγούς ή προμηθευτές σε αυτές τις αγορές.

Όταν ρωτήθηκε την Τρίτη για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με τους κανόνες του νέου ταμείου της ΕΕ, ένας Βρετανός αξιωματούχος δήλωσε: «Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε στην ευρωπαϊκή άμυνα προς το συμφέρον της ευρύτερης ευρωπαϊκής ασφάλειας, ώστε να αποτρέψουμε τον κατακερματισμό των ευρωπαϊκών αμυντικών αγορών και να δημιουργήσουμε νομικές δομές που θα επιτρέπουν στα κράτη-μέλη να συνεργάζονται με τρίτες χώρες».

Η κίνηση αυτή αναμένεται να προκαλέσει ανησυχία στον αμυντικό τομέα του Ηνωμένου Βασιλείου. Ένας υψηλόβαθμος παράγοντας της βρετανικής αμυντικής βιομηχανίας δήλωσε ότι αποτελεί «σημαντικό ζήτημα», προσθέτοντας: «Βλέπουμε τεράστιες ευκαιρίες και είναι σωστό το Ηνωμένο Βασίλειο να θεωρείται μέρος της Ευρώπης. Αλλά αν η ΕΕ, και ειδικά η Γαλλία, το αντιμετωπίζει υπό μία συναλλακτική σχέση, αυτό υπονομεύει ολόκληρη τη φιλοσοφία μιας κοινής και ενιαίας Ευρώπης σε ό,τι αφορά την άμυνα και την ασφάλεια».

Προηγούμενες γαλλικές προσπάθειες να περιορίσουν τις αμυντικές δαπάνες μόνο σε εταιρείες της ΕΕ έχουν συναντήσει σθεναρή αντίσταση από χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Σουηδία και η Ολλανδία, οι οποίες διατηρούν στενές σχέσεις με μη ευρωπαϊκούς αμυντικούς προμηθευτές.

Η πρόταση πρέπει να εγκριθεί από την πλειοψηφία των κρατών-μελών της ΕΕ.

Σύμφωνα με τους όρους του σχεδίου, οι χώρες της ΕΕ θα μπορούν να δαπανούν το 35% των δανείων σε προϊόντα που χρησιμοποιούν εξαρτήματα από τη Νορβηγία, τη Νότια Κορέα, την Ιαπωνία, την Αλβανία, τη Μολδαβία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Ουκρανία, ανέφεραν αξιωματούχοι.