«Αντίποδες»: Το ελληνοαυστραλιανό Φεστιβάλ που επαναπροσδιορίζει την ταυτότητα της Μελβούρνης

Το 37ο Φεστιβάλ «Αντίποδες» επιστρέφει αυτό το Σαββατοκύριακο, μια ετήσια εκδήλωση που έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής ζωής της Μελβούρνης, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης (GCM).

Όπως αναφέρει ο διευθυντής, Χόρχε Μενίδης, το Φεστιβάλ Αντίποδες γιορτάζει τόσο την Ελληνοαυστραλιανή κουλτούρα όσο και τον Ελληνικό πολιτισμό.

«Είναι ένα φεστιβάλ της Μελβούρνης, όχι ένα “ελληνικό” φεστιβάλ. Καθορίζει την ταυτότητά μας – γεννημένη αλλού και σε άλλη εποχή, μιλάει σε μια γενιά που μεγάλωσε εδώ, στους Αντίποδες», λέει ο κ. Μενίδης.

Πάνω από 100.000 άνθρωποι θα πλημμυρίσουν την οδό Lonsdale το Σάββατο και την Κυριακή, σε ένα πολύχρωμο πανηγύρι ελληνικής μουσικής, χορού, φαγητού και ποτού.

«Οι καλλιτέχνες, οι μουσικοί και οι χορευτές, καθώς και το κοινό, ταυτίζονται με κάτι γεωγραφικά μακρινό, αλλά βαθιά ριζωμένο στις προσωπικές τους ταυτότητες», προσθέτει ο κ. Μενίδης.

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΚΟΡΥΦΑΙΑΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΜΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ

Ο κ. Μενίδης ηγείται του φεστιβάλ για πάνω από 25 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων οι Αντίποδες εξελίχθηκαν σε μια εκδήλωση κορυφαίας κατηγορίας, με ουσιαστικό αντίκτυπο στην οικονομία, τον πολιτισμό και την εικόνα της πόλης.

Ο Λεωνίδας Βλαχάκης, πρόεδρος του Φεστιβάλ Αντίποδες και μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης (GCM), υπογραμμίζει τη μετάβαση της διοργάνωσης σε επαγγελματικό επίπεδο:

«Μια από τις στρατηγικές κινήσεις των τελευταίων ετών ήταν η δημιουργία ενός επαγγελματικού, αμειβόμενου συνεργείου αντί για εθελοντές. Δεν μπορείς να διοργανώσεις ένα επαγγελματικό φεστιβάλ κορυφαίας κατηγορίας μόνο με εθελοντές».

«Είμαι στο Δ.Σ. εδώ και 25 χρόνια και η πρόοδος είναι εμφανής – πριν 20 χρόνια είχαμε περίπου 25 περίπτερα, ενώ τώρα έχουμε 95: κοινοτικά περίπτερα, λιανοπωλητές, πωλητές φαγητού και πολλά άλλα».

Ο κ. Βλαχάκης τονίζει τη βαθιά σύνδεση του φεστιβάλ με την οδό Lonsdale, που υπήρξε το επίκεντρο της ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης:

«Η πόλη εξελίσσεται, αλλά ως ιστορικό ελληνικό κέντρο, παρόλο που η οριζόντια παρουσία έχει μειωθεί, το κτίριο της Ελληνικής Κοινότητας με τους 15 ορόφους αποτελεί μια κάθετη γειτονιά».

Ωστόσο, η διοργάνωση της εκδήλωσης στο κέντρο της πόλης συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις:

«Κλείνουμε δύο από τους κεντρικότερους δρόμους της Μελβούρνης, με τη μία να αποτελεί βασική διαδρομή λεωφορείου», εξηγεί.

«Είναι σουρεαλιστικό· το πρωί της Δευτέρας μετά το φεστιβάλ, φωτογραφίζω το πρώτο λεωφορείο που περνάει από την οδό Lonsdale. Οι οδηγοί και οι επιβάτες δεν έχουν ιδέα ότι μόλις την προηγούμενη μέρα 100.000 άνθρωποι γιόρταζαν ένα τεράστιο φεστιβάλ».

ΕΝΑ ΑΥΤΟΝΟΜΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ

Τόσο ο Λεωνίδας Βλαχάκης όσο και ο Χόρχε Μενίδης καλωσορίζουν την αλλαγή σκυτάλης, έχοντας διασφαλίσει ότι οι Αντίποδες μπορούν πλέον να λειτουργούν αυτόνομα:

«Υπάρχουν πλέον εργαζόμενοι που διοργανώνουν το φεστιβάλ – έχουμε μια επαγγελματική ομάδα», λέει ο Μενίδης. «Από τους νέους που εργάζονται στο χώρο, μέχρι το μάρκετινγκ και τα μέσα ενημέρωσης, όλα λειτουργούν επαγγελματικά. Το φεστιβάλ είναι πλέον αυτόνομο».

ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΕΝΙΕΣ

Παρά τις αλλαγές στο κοινό και τους καλλιτέχνες τα τελευταία 25 χρόνια, το άυλο πνεύμα των Αντίποδων παραμένει ζωντανό, σύμφωνα με τον Βλαχάκη. Ως παράδειγμα, αναφέρει τις πολυάριθμες διαγενεακές παραδοσιακές χορευτικές ομάδες:

«Για αυτούς, αυτή η εκδήλωση είναι ό,τι και ο τελικός του AFL, και συγκινούμαι κάθε φορά που το σκέφτομαι», λέει. «Λατρεύω να βλέπω την παλαιότερη γενιά να συγκεντρώνεται για να δει τα εγγόνια της να χορεύουν».

Προσθέτει: «Έχω δει παιδιά να χορεύουν σε νεανικές ομάδες, που τώρα είναι σε ενήλικες ομάδες και κάποια από αυτά διδάσκουν ήδη τη νέα γενιά».

Πέρα από την παράδοση, το φεστιβάλ φιλοξενεί και μερικούς από τους πιο ξεχωριστούς σύγχρονους καλλιτέχνες της Ελλάδας. Μεταξύ αυτών και οι Ξυλούρηδες – απόγονοι του Κρητικού λυράρη Γιώργου Ξυλούρη – που συνδυάζουν την παράδοση με πανκ επιρροές.

«Συγκροτήματα όπως οι Ξυλούρηδες πέρυσι ήταν μια αποκάλυψη για μένα», λέει ο Βλαχάκης.

ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΗ ΑΠΗΧΗΣΗ ΣΕ ΜΗ ΕΛΛΗΝΕΣ

Ο Βλαχάκης και ο Μενίδης συμφωνούν ότι το φεστιβάλ προσελκύει ένα ολοένα και πιο ποικιλόμορφο κοινό.

«Δεν είναι το ελληνικό φεστιβάλ της Μελβούρνης· είναι το φεστιβάλ που η Ελληνική Κοινότητα της Μελβούρνης προσφέρει στην πόλη – ένας φάρος πολυπολιτισμικότητας», λέει ο κ. Βλαχάκης.

Αναφέρει την αυξανόμενη παρουσία μη Ελλήνων επισκεπτών, από την Ινδία, την Αφρική, την Ασία και άλλες κοινότητες.

«Χιλιάδες άνθρωποι ταξιδεύουν στη Μελβούρνη ειδικά για το φεστιβάλ, κάτι πραγματικά εντυπωσιακό», λέει. «Βλέπουμε επίσης περισσότερους φιλέλληνες από την Τασμανία, το Περθ και τη Νέα Ζηλανδία».

Η ΖΩΝΤΑΝΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΗΣ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΣ

Ο κ. Μενίδης περιγράφει το Φεστιβάλ Αντίποδες ως μια πολιτιστική εκδήλωση με βαθύ αντίκτυπο τόσο στην ελληνική ομογένεια όσο και στη Μελβούρνη συνολικά:

«Χρησιμοποιώ τη λέξη “πολιτιστικό” με την ευρύτερη έννοια. Πέρα από το ποδόσφαιρο, ίσως είναι η μοναδική μη αθλητική δραστηριότητα που εμπλέκει τους νέους – τρίτης και τέταρτης γενιάς ομογενείς».

Το φεστιβάλ έχει δει επίσης αυξημένο ενδιαφέρον από νέους που θέλουν να συμμετάσχουν:

«Η επιθυμία των νέων να γίνουν μέλη της ομάδας, εθελοντές ή προσωπικό, είναι εντυπωσιακή», λέει ο κ. Μενίδης. «Το κοινό έχει αλλάξει εντελώς – κάποτε ήταν όλοι πρώτης γενιάς Έλληνες με τις οικογένειές τους. Τώρα, είναι άτομα τρίτης και τέταρτης γενιάς που θέλουν να δουν φίλους και συγγενείς».

Ο κ. Βλαχάκης από την πλευρά του χαρακτηρίζει το φεστιβάλ «ένα νέο τελετουργικό που καθορίζει την κοινότητά μας και τις μελλοντικές γενιές».

Ο κ. Μενίδης παρομοιάζει τον ρόλο του φεστιβάλ με αυτόν που κάποτε είχε το Ελληνικό Πάσχα:

«Η ετήσια συγκέντρωση ανθρώπων το Πάσχα για να δουν φίλους, συγγενείς και γείτονες – αυτή τη θέση έχει πάρει πλέον το Φεστιβάλ Αντίποδες», λέει. «Η σύγχρονη και δημιουργική του φύση το κάνει προσιτό σε όλους, ανεξάρτητα από κουλτούρα ή θρησκεία».

Ένας έμπειρος διοργανωτής μεγάλων εκδηλώσεων, όπως το Φεστιβάλ Κωμωδίας του Σίδνεϊ, ο κ. Μενίδης λατρεύει τη «ζωντανή ενέργεια» ενός φεστιβάλ δρόμου:

«Λατρεύω το να παίρνεις έναν κεντρικό δρόμο και να τον γεμίζεις ξαφνικά με μαγειρική, χορό και γιορτή. Αυτή η ελευθερία έκφρασης, με όλη τη χαρά της ελληνικής κουλτούρας, είναι που κάνει το Φεστιβάλ Αντίποδες τόσο ξεχωριστό».

Περισσότερο από μια απλή έκφραση της ελληνικής κληρονομιάς, υποστηρίζει ο Χόρχε Μενίδης, οι Αντίποδες είναι κομμάτι της ίδιας της Μελβούρνης:

«Το πρώτο πράγμα που λέω σε όλους είναι ότι οι Αντίποδες είναι περισσότερο Μελβούρνη παρά ελληνικό φεστιβάλ».

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης, Βασίλης Παπαστεργιάδης, το επιβεβαιώνει με στοιχεία:

«Έχουμε δεδομένα που δείχνουν ότι οι Αντίποδες προσφέρουν σημαντικά κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά οφέλη στη Βικτώρια», λέει.

Μελέτη του Πανεπιστημίου Μελβούρνης έδειξε ότι σχεδόν το 50% των επισκεπτών δεν ήταν Έλληνες, με πολλούς να προέρχονται από άλλες πολιτείες ή περιοχές της Βικτώρια.

«Ο βασικός λόγος που οι άνθρωποι έρχονται στο φεστιβάλ είναι η πολιτιστική του προσφορά», σημειώνει ο κ. Παπαστεργιάδης.

ΟΙ ΑΝΤΙΠΟΔΕΣ ΗΡΘΑΝ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΙΝΟΥΝ

Το φεστιβάλ συνεχίζει να μεγαλώνει, με τον Βασίλη Παπαστεργιάδη να τονίζει την αυξανόμενη συμμετοχή της νέας γενιάς:

«Οι βασικές ομάδες που “τρέχουν” το φεστιβάλ είναι άτομα στα 20 και 30 τους, με όλο και περισσότερους εφήβους να συμμετέχουν. Η ζήτηση για εθελοντισμό είναι τεράστια», λέει. «Ακόμη και ο 18χρονος γιος μου είναι εθελοντής για όλο το Σαββατοκύριακο».

Ο Βλαχάκης, χαμογελώντας με απορία, σχολιάζει:

«Η σιωπηλή ντίσκο ξεπουλάει – δεν το καταλαβαίνω, αλλά μάλλον θα βάλω κι εγώ τα ακουστικά και θα το ζήσω».

Οι υπόλοιποι γελούν, κι εκείνος, ελαφρώς ενοχλημένος, απαντά:

«Το φεστιβάλ είναι τελετουργικό για όλους, εντάξει;»

Και πράγματι, έτσι είναι.

Πηγή: neoskosmos.com