Η Κοσμήτωρ της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ν. Τσιτσανούδη μιλάει στην PΗΡ

«Εργαζόμαστε με αίσθημα ευθύνης για την εμβάθυνση των δεσμών με την ομογένεια»

Αθήνα.- Με στόχο και φιλοδοξία την εμβάθυνση των δεσμών της γενέτειρας με την Ομογένεια, αλλά και την ένωση σε μία ακαδημαϊκή συνάντηση των ομογενειακών μέσων ενημέρωσης στην υφήλιο, για τη δημιουργία ενός  παγκόσμιου φόρουμ ελληνικών μέσων ενημέρωσης της διασποράς, πραγματοποιείται τo 11ο Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» στη Βοστώνη από 24-29 Μαΐου 2025.

Στη συνέντευξή της στην Panhellenic Post και στον Χρήστο Μαλασπίνα, η Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη, Καθηγήτρια Γλωσσολογίας και Ελληνικής Γλώσσας, Κοσμήτωρ της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ιδρύτρια και επιστημονική υπεύθυνη του Διεθνούς Θερινού Πανεπιστημίου «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ», αναλύει τους στόχους και τις επιδιώξεις, του θερινού Πανεπιστημίου όπως είναι η διεθνής παρουσία των μέσων ενημέρωσης της διασποράς και η προσφορά τους στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, αλλά και η συνεισφορά στη διάδοση και διάσωση της ελληνικής γλώσσας.

Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως ακολούθως:

ΕΡ: To 11ο Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ». Η κορυφαία αυτή ακαδημαϊκή δράση προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί στη Βοστώνη από 24-29 Μαΐου 2025. Τι ακριβώς θα περιμένουμε από αυτή τη δράση;

Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη: Το Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» πραγματοποιείται το 2025 και πάλι στη Βοστώνη, υπηρετώντας με συνέπεια και αφοσίωση τις έννοιες της εξωστρέφειας και της διεθνοποίησης. Ετοιμαζόμαστε πυρετωδώς ένα περίπου χρόνο για το νέο υπερατλαντικό ταξίδι του θεσμού, που σκορπίζει τις ιδέες του με πάθος και μεράκι. Στόχος και φιλοδοξία μας είναι να ενώσουμε σε μία ακαδημαϊκή συνάντηση τα ομογενειακά μέσα ενημέρωσης στην υφήλιο, να δημιουργήσουμε ένα παγκόσμιο φόρουμ ελληνικών μέσων ενημέρωσης της διασποράς και να εξετάσουμε μαζί μία σειρά κρίσιμων θεμάτων, όπως η διεθνής παρουσία των μέσων ενημέρωσης της διασποράς και η προσφορά τους στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, αλλά και η συνεισφορά στη διάδοση και διάσωση της ελληνικής γλώσσας. Επιπλέον, θα εστιάσουμε στις απεικονίσεις και αναπαραστάσεις της Ελλάδας στα ομογενειακά μέσα ενημέρωσης, καθώς και στην κάλυψη από αυτά των αλληλοδιάδοχων σύγχρονων κρίσεων (μνημονιακή, προσφυγική, κλιματική κ.ά.). Ασφαλώς μας ενδιαφέρει σοβαρά ο παιδευτικός ρόλος των μέσων ενημέρωσης της διασποράς, αλλά και οι δυνατότητες συνεργασιών και συμπράξεων στο πλαίσιο ενός παγκόσμιου φόρουμ ελληνικών ομογενειακών μέσων ενημέρωσης.

ΕΡ. Το πρόγραμμα που διευθύνετε υποστηρίζεται από πολύ σημαντικούς φορείς και μέσα ενημέρωσης. Μπορείτε να μας μιλήσετε για αυτές τις συνεργασίες;

Απάντηση: Το πρόγραμμα του 2025 οργανώνεται από το Εργαστήριο Μελέτης Κοινωνικών Θεμάτων, Μέσων Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και το Maliotis Cultural Center at Hellenic College της Βοστώνης και με τη συμμετοχή του Τμήματος Ελληνικής Παιδείας του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής, του Greek Applied Linguistics Association, του Αθηναϊκού και Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, της Study in Greece, του Center for Hellenic Studies του University of Chicago, της Hellenic Association of Political Scientists και της Fondazione Vexillum, στη Ρώμη. Ειδικά για το Maliotis Cultural Center θα ήθελα να τονίσω την άριστη συνεργασία την οποία έχουμε με την Εκτελεστική Διευθύντρια κ. Χρυσούλα Κουρκουντή, με την οποία εργαζόμαστε εντατικά για να επιτύχουμε ένα άριστο αποτέλεσμα. Η κ. Κουρκουντή είναι μία πρέσβειρα του ελληνισμού στις ΗΠΑ και της απευθύνουμε θερμές ευχαριστίες.

Το 11^ο Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» τελεί υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων. Επίσης, το πρόγραμμα τελεί υπό την αιγίδα και με τη στήριξη της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών.

Τη διοργάνωση υποστηρίζουν ως χορηγοί επικοινωνίας η ΕΡΤ, ΕΡΤ 2, ΕΡΤ3, ΕΡΤ WORLD, το Πρώτο Πρόγραμμα 105,8 και η Φωνή της Ελλάδας, καθώς και το Κανάλι της Βουλής. Χορηγοί επικοινωνίας είναι επίσης το Real FM, η Real News, και το real.gr, καθώς και το CNN GREECE. Ως χορηγός επικοινωνίας συμμετέχει το Greek Service της Deutsche Welle. Ως χορηγοί επικοινωνίας συμμετέχουν επίσης τα ακόλουθα μέσα ενημέρωσης: Orthodox Observer News, Εθνικός Κήρυξ/The National Herald στις Η.Π.Α., Panhellenic Post,  η καθημερινή εθνική έκδοση Greek Herald και η εφημερίδα Neos Kosmos από την Αυστραλία, το Ελληνικό Κοινωφελές Ραδιόφωνο Νέας Υόρκης COSMOS FM, H W Media Group από την Αυστρία (ομογενειακές ιστοσελίδες https://hephaestuswien.com/, https://pyramisnews.gr και το ελληνόφωνο ραδιόφωνο στην Αυστρία, Hephaestus Radio). Το Pyramis News απευθύνεται  στην ομογένεια της Αφρικής και των Αραβικών Κρατών. Χορηγοί επικοινωνίας είναι επίσης τα εξής ομογενειακά μέσα: Kallimera Massalia, WNTN Radio-1550 AM/Grecian Echoes στη Βοστώνη, Hellenic Radio από το Μπεντφορντβιού του Γιοχάνεσμπουργκ, εφημερίδα «Ελευθερία» Λονδίνου, 2mm Radio, Sydney, Darwin, Wollongong, ιστοσελίδα «Ηχώ» Κεντρικής και Νοτίου Αφρικής, Broadcast Canadian & International TV Network (BCI media) στον Καναδά, NEWSVILLE στο Βέλγιο και άλλα που διαρκώς προστίθενται. Στο τηλεοπτικό σποτ πρωταγωνιστεί ο πολύ γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης κ. Γιάννης Μπέζος.

Με την ευκαιρία, θερμότατες ευχαριστίες καταθέτουμε ως Οργανωτική Επιτροπή του Διεθνούς Θερινού Πανεπιστημίου προς την The Panhellenic Post και προσωπικά προς τον Διευθυντή  κ. Χρήστο Μαλασπίνα για την χορηγία επικοινωνίας και τη συνολική στήριξη και προβολή της δράσης. Αναμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον την ομιλία του για τα ελληνικά ΜΜΕ και τυπογραφεία στην Αμερική, γνωρίζοντας και τη μεγάλη και σημαντική διαδρομή του στον χώρο του Τύπου.

Φωτογραφία από το 10ο Θερινό Πανεπιστήμιο στη Βοστώνη, με τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ.κ. Ελπιδοφόρο .

ΕΡ: Αυτές τις μέρες (9 Φεβρουαρίου) γιορτάζουμε την «Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας» Ξέρετε εάν το Πανεπιστήμιο προγραμματίζει εορταστικές εκδηλώσεις; Και εάν ναι, ποιες;

Απάντηση: Στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, μεταξύ άλλων, έχουμε μία ισχυρή Μονάδα «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» στους κόλπους του Εργαστηρίου Μελέτης Κοινωνικών Θεμάτων, ΜΜΕ και Εκπαίδευσης, η οποία καθόλη τη διάρκεια του έτους οργανώνει σειρά δράσεων για την ελληνική γλώσσα και τη διάδοσή της. Ειδικά για τις 9 Φεβρουαρίου θα βρίσκομαι στη Ρώμη καλεσμένη της ελληνικής κοινότητας Ρώμης και Λατίου, προκειμένου να μιλήσω για την ελληνική γλώσσα στις εποχές των κρίσεων. Πρόκειται για ένα θέμα που μελετάμε τα τελευταία χρόνια, και αφορά στις πιέσεις και τις επιδράσεις που δέχεται η γλώσσα μας κάθε φορά που η κοινωνία μαστίζεται από μία κρίση, γιατί η γλώσσα είναι η κοινωνία, ένας ζωντανός οργανισμός που απεικονίζει αυτό που συμβαίνει, άλλοτε αβίαστα και άλλοτε ασθμαίνοντας. Πέραν αυτών, φέτος, η Σχολή Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων θα γιορτάσει τα 30 χρόνια από την ίδρυσή της και στο πλαίσιο αυτό, θα οργανώσουμε μία σειρά εκδηλώσεων, ένα μεγάλο μέρος των οποίων θα αφορά στην ελληνική γλώσσα. Για παράδειγμα, μεταξύ άλλων, οργανώνουμε μία μεγάλη δράση στο Αργυρόκαστρο σε συνεργασία με το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αργυροκάστρου, με θέμα τη γλώσσα μας και τη σχέση της με την τεχνητή νοημοσύνη.

ΕΡ:  Έχετε ασχοληθεί με τη δημοσιογραφία. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας για τον ρόλο του ομογενειακού Τύπου;

Απάντηση: Έχω εντυπωσιαστεί από τους ανθρώπους των ομογενειακών μέσων ενημέρωσης. Πριν εκλεγώ στο Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο, εργάστηκα για πολλά χρόνια στον ιδιωτικό τομέα, με ένσημα πολλών ετών στη δημοσιογραφία και με αυτή την παλιά, αλλά υπαρκτή, ιδιότητα θα ήθελα να καταθέσω τον ενθουσιασμό μου για το πάθος, τη συνέπεια, το μέγεθος της ευθύνης που αναλαμβάνουν οι συνάδελφοι των μέσων ενημέρωσης της διασποράς, είτε πρόκειται για καθημερινές έντυπες εκδόσεις, είτε για ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς, είτε για μια πιο μοντέρνα εκδοχή της δημοσιογραφικής κάλυψης όπως είναι οι ιστοσελίδες και τα μπλογκς. Επίσης, είναι συγκινητική η ιστορία μέσων ενημέρωσης που διατηρούνται από κοινότητες της διασποράς. Μόλις πρόσφατα έβλεπα την περιγραφή στον τίτλο του Αλεξανδρινού Ταχυδρόμου που είναι «Παράρτημα της Λογοδοσίας της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξάνδρειας», αλλά και το «Νέο Φως – Ελληνική Κοινότητα Καΐρου» στην Αίγυπτο.  Ένα άλλο στοιχείο που έχω παρατηρήσει, είναι ότι όπου δεν υπάρχουν ομογενειακές εφημερίδες, τον ρόλο της ενημέρωσης αναλαμβάνουν οι κοινότητες με λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είναι και αυτό ένα σημείο της εποχής, δεδομένης της ραγδαίας και καταλυτικής ανόδου των social media.

ΕΡ: Το Θερινό Πανεπιστήμιο τελεί υπό την αιγίδα του ΥΠΕΞ  της Βουλής και της ΓΓΑΕ. Τι σημαίνει για σας η «αιγίδα»;

Απάντηση: Το 11^ο Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ» τελεί υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων. Επίσης, το πρόγραμμα τελεί υπό την αιγίδα και με τη στήριξη της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών, όπως προανέφερα. Τα προηγούμενα χρόνια η δράση είχε τεθεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλοπούλου, ο οποίος κάθε χρόνο προσφέρει μία διάλεξη στους φοιτητές μας. Για εμάς αυτές οι αιγίδες, για τις οποίες απευθύνουμε θερμές ευχαριστίες, σημαίνουν όχι μόνον αναγνώριση του έργου μας, αλλά κυρίως ευθύνη να διατηρήσουμε τις αυστηρές προδιαγραφές που έχουμε ορίσει για το πρόγραμμά μας. Δεν έχει νόημα να το συνεχίζουμε, εάν δεν το εξελίσσουμε και δεν το αναβαθμίζουμε κάθε χρονιά. Οι ευχαριστίες προς τους εξέχοντες υποστηρικτές μας είναι ολόψυχες και θα διατυπώνονται όσο ο θεσμός παραμένει ζωντανός. Και θα παραμένει ζωντανός όσο εργαζόμαστε πολύ σκληρά για αυτόν και όσο νέοι άνθρωποι προσέρχονται με ορμή και σοβαρότητα να τον ενισχύσουν. Με επίγνωση του μεγέθους της ευθύνης που συνεπάγεται η ανάληψη της διοργάνωσης, καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια το 11^ο Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο στη Βοστώνη να προσφέρει στους Έλληνες απόδημους και στους φοιτητές μας, μία ωφέλιμη και συναρπαστική εμπειρία, όπως ακριβώς αξίζει σε μία ακαδημαϊκή δράση υψηλών προδιαγραφών.

ΕΡ: Το πρόγραμμα του Θερινού Πανεπιστημίου έχει ενταχθεί στο στρατηγικό σχέδιο του Υπουργείου Εξωτερικών για τον Απόδημο Ελληνισμό (2024-2027) . Τι σημαίνει αυτό για το πρόγραμμα;

Απάντηση: Ευχαριστούμε θερμότατα την ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών για αυτή την εξαιρετική τιμή. Αυτό σημαίνει ότι οφείλουμε να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με υψηλό αίσθημα ευθύνης για την εξωστρέφεια και τη συνέχιση της καλλιέργειας των δεσμών με την ομογένεια. Η Ελλάδα έχει συνδεθεί με μία από τις πλέον σημαντικές ιστορίες μετανάστευσης, οι μεταβολές που συντελούνται σήμερα στην ελληνική διασπορά είναι σημαντικές και οι ανθρωπιστικές επιστήμες καλούνται να διαδραματίσουν ένα πολύ σοβαρό ρόλο. Δεν έχουμε το δικαίωμα να προσπεράσουμε τις σπουδές της διασποράς, καθώς μια περιορισμένη γνώση για την ομογένεια, ουσιαστικά συρρικνώνει και τη δική μας αυτογνωσία. Οι ομογενείς μας έχουν  ενταχθεί και διαπρέψει στις κοινωνίες στις οποίες εργάζονται και φτιάχνουν τις οικογένειές τους, και τα βιώματά τους έχουν κεντρική θέση στη σκέψη και την έρευνά μας. Και αυτή τη στόχευση υπηρετούμε κι εμείς με τις δικές μας δυνάμεις.

ΕΡ: Τι έχετε να πείτε στους νέους Έλληνες επιστήμονες που έφυγαν στο εξωτερικό και πλέον εργάζονται και προοδεύουν εκεί;

Απάντηση: Είναι τα παιδιά μας, το μέλλον της Ελλάδος, καμαρώνουμε για την αριστεία και τα επιτεύγματά τους, ταυτόχρονα ωστόσο το brain gain μας απασχολεί διαρκώς. Η πατρίδα χρειάζεται τον κάθε έναν από τους νέους μας, δεν περισσεύει κανείς. Διαρκής είναι και η προσπάθεια για προσφορά ευκαιριών και γόνιμου εδάφους για πρωτοβουλίες και ανάπτυξη δράσης, οράματα και εφαρμογές. Στο πλαίσιο αυτό εργαζόμαστε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με την Πρύτανή μας κ. Άννα Μπατιστάτου, καθώς και στο πλαίσιο του Advisory Board της Study in Greece, του εθνικού φορέα της Ελλάδας με στόχο τη διεθνοποίηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης και την προβολή των Ελληνικών Πανεπιστημίων, καθώς και την προσέλκυση φοιτητών από το εξωτερικό.

ΕΡ: Η Ομογένεια παρακολουθεί τα τεκταινόμενα στη γενέτειρα και συμπαρίσταται όπου και όπως μπορεί. Νομίζετε η γενέτειρα πράττει το αυτό προς την Ομογένεια;

Απάντηση: Το θέμα αυτό είναι και πολιτικό και βαθιά πολιτισμικό. Θα σας μιλήσω ως πανεπιστημιακή δασκάλα, αλλά και ως μία απλή πολίτης. Θα εκφράσω τη γνώμη μου από το δικό μου μετερίζι. Από τη θέση που βρίσκεται ο καθένας μπορεί να προσφέρει, να επιφέρει αλλαγές και βελτιώσεις, εμείς στον χώρο της εκπαίδευσης στο Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο, επιχειρούμε με τις δικές μας δυνάμεις και πιστέψτε με είμαστε διατεθειμένοι να τις διαθέσουμε όλες, προκειμένου και να συνδεθούμε πιο στενά με την ομογένεια και να προσφέρουμε τη δική μας συμβολή στον τομέα των διασπορικών σπουδών. Κι εδώ υπάρχει πολύς χώρος για δουλειά. Κάθε δράση δεν μπορεί παρά να αφορά την Ελλάδα στο όλον της,  εντός και εκτός των συνόρων.

Βιογραφικό

Η Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη είναι Καθηγήτρια Γλωσσολογίας και Ελληνικής Γλώσσας και Κοσμήτωρ της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.  Διετέλεσε Associate in Linguistics του Center for Hellenic Studies του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και μέλος της Διεπιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής του Κέντρου Ελληνικών του ίδιου Πανεπιστημίου. Είναι συγγραφέας ή/και επιμελήτρια πολλών βιβλίων (20) στην Ελλάδα και την Αμερική, μέρος των οποίων χρησιμοποιούνται ως συγγράμματα σε πανεπιστημιακές σχολές. Το τελευταίο της βιβλίο, Φοβογλώσσα/Phoβoglossa που συνέγραψε με τον Λέκτορα του Χάρβαρντ, κ. Ν. Πρεβελάκη εντάχθηκε ως σύγγραμμα σε μάθημα του προγράμματος ελληνικών στο Boston University, καθώς και σε μάθημα στο Πανεπιστήμιο Macquarie της Αυστραλίας. Έλαβε το βραβείο «Διακεκριμένης Ερευνήτριας» και «Διακεκριμένης Κριτή» στην Αμερική για το έργο της από το ερευνητικό ίδρυμα Untested Ideas Research Center. Το 2015 εκλέχτηκε εκτελεστική πρόεδρος Διεθνών Ακαδημαϊκών Υποθέσεων του Ευρωαμερικανικού Συμβουλίου Γυναικών (Euro – American Women’s Council, EAWC). Διετέλεσε επισκέπτρια καθηγήτρια στο Harvard – Olympia Program του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ (Harvard Summer School, 2014) με υποτροφία. Είναι ιδρύτρια και επιστημονική υπεύθυνη του Διεθνούς Θερινού Πανεπιστημίου «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ». Θερινά της προγράμματα είχαν τεθεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Επιστημονική υπεύθυνη των προγραμμάτων επιμόρφωσης των δημοσιογράφων της ΕΡΤ («Μικρά Σεμινάρια» Γλώσσας και Επικοινωνίας). Επίσης, είναι Υπεύθυνη Μονάδας του  Εργαστηρίου Μελέτης Κοινωνικών Θεμάτων, Μέσων Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης του Π.Τ.Ν. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Η τελευταία της μονογραφία Greek Media Discourse from the reconstitution of democracy to the Memorandums of Understanding εκδόθηκε από τη σειρά Hellenic Studies Monograph Series του CHS του Πανεπιστημίου Harvard και διανέμεται από το Harvard University Press. Τέλος είναι μέλος του Advisory Committee του Maliotis Cultural Center at Hellenic College της Βοστώνης και της Study in Greece.

Ως δημοσιογράφος εργάστηκε σε αθηναϊκές εφημερίδες και περιφερειακά ΜΜΕ. Αρθρογραφεί περιστασιακά στον Τύπο της Αθήνας και της ομογένειας. Είναι παντρεμένη με τον κ. Γ. Μαλλίδη και μητέρα δύο παιδιών.