Οι χειροποίητοι αμφορείς που προστατεύουν τους βιότοπους των χταποδιών

Ιταλία: .- Το φθινόπωρο του 2024, μαθητές στην Τοσκάνη της Ιταλίας κλήθηκαν να διακοσμήσουν αμφορείς από τερακότα με ανάγλυφα λουλούδια, αστερίες και χταπόδια, στο πλαίσιο ενός ασυνήθιστου πειράματος. Αντί να εκτεθούν σε κάποια σχολική έκθεση, θα τοποθετούνταν στον θαλάσσιο βυθό στα ανοικτά των ακτών της Τοσκάνης, για να «φιλοξενήσουν» χταπόδια, προστατεύοντάς τα έτσι από την υπεραλίευση.

«Οι αμφορείς θα μπορούσαν κατά ένα τρόπο να προστατεύσουν τα χταπόδια από τη βιομηχανικής κλίμακας αλιεία που τα εξαφανίζει», δήλωσε ο Τζιοβάνι Κοντάρντι, ένας ψαράς που έγινε ακτιβιστής.

Ο Κοντάρντι είναι επικεφαλής της ομάδας La Casa dei Pesci, η οποία συνεργάζεται με ακαδημαϊκούς από το Πανεπιστήμιο της Σιένα, για να σταματήσει τα αλιευτικά σκάφη από το να κατεβάζουν στο βυθό 10.000 πλαστικά δοχεία, που συνδέονται μεταξύ τους με σκοινιά, στη θάλασσα κοντά στο Ταλαμόνε, προσελκύοντας τα χταπόδια που αναζητούν μικρούς χώρους για να γεννήσουν τα αυγά τους.

Στη συνέχεια, τα δοχεία ανασύρονται στην επιφάνεια μαζί με τα χταπόδια, ενώ τα αυγά που έχουν γεννήσει, χάνονται. Τα πλαστικά δοχεία που ξεφεύγουν από τα σκοινιά παρασύρονται και μολύνουν τη θάλασσα.

«Αυτοί οι ψαράδες ρίχνουν πολύ περισσότερα από τα 1.250 δοχεία που τους επιτρέπει ο νόμος», δήλωσε η Γκία Κονσάλες, μεταδιδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Σιένα.

«Δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου χταπόδια σε αυτό το τμήμα της ακτής», δήλωσε η Λετίτσια Μαρσίλι, καθηγήτρια στο ίδιο πανεπιστήμιο.

Η Κονσάλες βοήθησε να τοποθετηθούν 150 -άνευ διακόσμησης- αμφορείς ύψους 40 εκατοστών στο βυθό ανοικτά των ακτών του Ταλαμόνε αυτό το χειμώνα, ορισμένοι από τους οποίους φέρουν τα ονόματα των δωρητών που κατέβαλαν 40 ευρώ για την πρωτοβουλία με τίτλο «Υιοθετήστε έναν αμφορέα και δώστε σε ένα χταπόδι ένα ασφαλές καταφύγιο».

Η Κονσάλες, 32 ετών, δήλωσε ότι εντόπισε ίχνη χταποδιών στα νέα τους καταφύγια, σε πρόσφατη κατάδυση που πραγματοποίησε. «Ο ένας αμφορέας περιείχε αυγά και περιβαλλόταν από ένα τακτοποιημένο ημικύκλιο από όστρακα και πέτρες, που είχε τοποθετήσει εκεί το χταπόδι για να τον καμουφλάρει», είπε.

Αυτή είναι η τυπική συμπεριφορά των χταποδιών, η ευφυΐα των οποίων παρουσιάστηκε στο ντοκιμαντέρ του Netflix «My Octopus Teacher», το οποίο κέρδισε Όσκαρ το 2020.

Η χρήση αμφορέων για τη διάσωση των χταποδιών είναι το τελευταίο σχέδιο που ονειρεύτηκε ο ντόπιος ψαράς Πάολο Φανκιούλι, ιδρυτής της Casa dei Pesci, ο οποίος έχει δώσει μάχη ενάντια στις παράνομες μηχανότρατες που σέρνουν στο βυθό δίχτυα, ξεριζώνοντας το θαλάσσιο γρασίδι που χρειάζονται τα ψάρια για να τραφούν.

Ζήτησε από ντόπιους γλύπτες, μεταξύ των οποίων και η Βρετανίδα καλλιτέχνης Έμιλυ Γιάνγκ, να σμιλέψουν τεράστια γλυπτά από κομμάτια μαρμάρου, που του προσφέρθηκαν από λατομείο της Τοσκάνης, και στη συνέχεια τα πέταξε στη θάλασσα. Εκεί πάνω πιάστηκαν τα παράνομα δίχτυα και έτσι μπόρεσε να εκδιώξει τις μηχανότρατες από την περιοχή. Σήμερα τα γλυπτά όχι μόνο φυλάνε τα νερά και αποτελούν πόλο έλξης για τους δύτες, αλλά είναι καλυμμένα με φύκια, προσελκύοντας τα ψάρια πίσω στην περιοχή.

Μετά την εναπόθεση των 44 γλυπτών στο βυθό κοντά στο Ταλαμόνε μεταξύ 2015 και 2023, η εκστρατεία συνεχίστηκε, δήλωσε ο Κοντάρντι. «Τώρα ρίχνουμε τσιμεντόλιθους στη θάλασσα προς την κατεύθυνση του Γκροσέτο, για να αποτρέψουμε την πρόσβαση από τις μηχανότρατες. Οι τσιμεντόλιθοι έχουν εσωτερικές κοιλότητες για να παρέχουν καταφύγιο στα ψάρια», δήλωσε ο ψαράς και ακτιβιστής Τζιοβάννι Κοντάρντι.