Συνέντευξη Νίκου Λυγερού στην PHP: Για να μην χαθεί η ελληνική γλώσσα, πρέπει να παίζουμε συντονισμένα και πανεπιστημιακά και ομογενειακά

Ελληνοτουρκικά, Αιγαίο, Κυπριακό, Κλιματική αλλαγή αλλά και Ομογένεια και ελληνική γλώσσα είναι τα θέματα της πολύ ενδιαφέρουσας συνέντευξης που παραχώρησε στην Panhellenic Post και στην Μαργαρίτα Βαρθολομαίου ο Καθηγητής Λυγερός Νικόλαος.

Το πλήρες κείμενο της Συνέντευξης:

Ερώτηση:Η στρατηγική για το Αιγαίο: Ποιες είναι οι απόψεις σας για τα θαλάσσια σύνορα και τα δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο; Ποιες προτάσεις έχετε κάνει για την αντιμετώπιση της τουρκικής προκλητικότητας στην περιοχή;

ΑΠ: Ν. Λυγερός: Η θέση της Ελλάδας σε σχέση με τα θαλάσσια σύνορα και γενικότερα με την υφαλοκρηπίδα και με την ΑΟΖ, είναι πολύ ξεκάθαρη. Ακολουθούμε εντελώς το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, κατά συνέπεια αν το εξετάσουμε ορθολογικά θα πρέπει πρώτα να κοιτάξουμε τι γίνεται με την επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια, κάτι το οποίο μπορούμε να κάνουμε μονομερώς και το δικαιούμαστε. Τώρα όσον αφορά στην ΑΟΖ και στην υφαλοκρηπίδα, στο Αιγαίο δεν έχει πολύ μεγάλη σημασία, γιατί είναι πολύ κοντινές οι αποστάσεις. Για να παίξει έναν ρόλο ουσιαστικό η ΑΟΖ πρέπει να είμαστε πέρα από τα 24 ναυτικά μίλια, άρα αυτό που έχει σημασία είναι τι κάνουμε πέρα από τη Ρόδο και πριν το Καστελόριζο και στη συνέχεια μετά το Καστελόριζο έως την Κύπρο. Σε κάθε περίπτωση, νομίζω ότι το πιο σημαντικό είναι να μην σπαταλάμε πολύ χρόνο πάνω στο θέμα του Αιγαίου, γιατί δεν έχουμε έναν γείτονα που θέλει να παίξει ορθολογικά. Αυτό που έχει σημασία είναι να κάνουμε όλες τις συμμαχικές κινήσεις σε επίπεδο ΑΟΖ με τις χώρες που θέλουν να παίξουν, έτσι ώστε να ασκούμε μια πίεση πολύ πιο εποικοδομητική και για το Αιγαίο.

ΕΡ: Κυπριακό ζήτημα: Ποιες είναι οι απόψεις σας σχετικά με την επίλυση του Κυπριακού και τη διαχείριση των τουρκικών διεκδικήσεων στην Κύπρο;

ΑΠ: Για την επίλυση του Κυπριακού πρέπει να είμαστε σοβαροί και να μην θεωρούμε ότι είναι ένα ζήτημα που είναι καθαρά κοινοτικό. Είναι ένα πρόβλημα, αρχικά ενταγμένο μέσα στον Ψυχρό Πόλεμο, κάτι το οποίο τώρα το βλέπουμε ανοιχτά χάρη στις μυστικές αναφορές που έχουμε και στα έγγραφα του Λευκού Οίκου και στα έγγραφα του Foreign Office, αλλά βέβαια ακόμα και της Ε.Υ.Π. Αυτό που έχει σημασία είναι να καταλάβουμε ότι η επίλυση του Κυπριακού δεν μπορεί να αρχίσει πριν ξεκινήσουμε την εξόρυξη του φυσικού αερίου. Η Κύπρος πολύ σωστά επέλεξε να μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Ευρωζώνη, τώρα έχει έρθει η σειρά να είναι στο πλαίσιο του Partnership for Peace και στη συνέχεια στο ΝΑΤΟ, για να εξασφαλίσει την κρατική της οντότητα, την εδαφική ακεραιότητά της και για το μέλλον ακόμα και μετά την επίλυση, γιατί αυτό που θέλουμε είναι να απελευθερωθεί η Κύπρος και να μην είναι ευάλωτη στη συνέχεια. Κι αυτός είναι ένας τρόπος να έχουμε ένα ανθεκτικό μέλλον.

ΕΡ: Στρατηγική αποτροπής και αμυντική θωράκιση: Ποιες στρατηγικές έχετε να προτείνετε για την ενίσχυση της αποτροπής απέναντι στην τουρκική απειλή και πώς βλέπετε τη συνεργασία με άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία ή η Ευρωπαϊκή Ένωση;

ΑΠ: Οι στρατηγικές που πρέπει να έχουμε για το θέμα της αποτροπής είναι πολύ απλές. Πρέπει να είμαστε ενισχυμένοι στρατιωτικά, δηλαδή να μην ποντάρουμε μόνο στα περίφημα F-16 που διαθέτουμε, ακόμα και με την αναβάθμιση και Viper κλπ. Πρέπει όντως να αξιοποιούμε τα Rafale, να πάρουμε περισσότερα, θα πρέπει να πάρουμε και τα F-35, όσα χρειαζόμαστε. Θα πρέπει να ποντάρουμε και πάνω στις φρεγάτες Belharra και τις φρεγάτες Constellation. Επίσης θα πρέπει να έχουμε το ανάλογο από το Iron Dome που έχει το Ισραήλ, έτσι ώστε να αποφύγουμε τα προβλήματα με τα drones. Αν κοιτάξουμε αυτή την θωράκιση θα πρέπει να καταλάβουμε ότι θα είμαστε σε ένα πλαίσιο όχι μόνο συνεργασίας αλλά συμμαχικό. Σίγουρα επειδή είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και στο ΝΑΤΟ πρέπει να παίξουμε με παίκτες που είναι σε αυτές τις δύο υπερδομές. Έχουμε κάνει κινήσεις πολύ σημαντικές και με την Αμερική και με την Γαλλία ειδικά, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι η αποτροπή δημιουργείται από το συμμαχικό πλαίσιο. Γιατί όταν ανήκουμε σε μια ισχυρή συμμαχία, τότε αναβαθμίζει την αποτροπή και δεν είναι πια μόνο κρατική.

ΕΡ: Τουρκική προκλητικότητα και διεθνής διπλωματία: Ποιες είναι οι απόψεις σας σχετικά με την αντίδραση της Ελλάδας και των διεθνών οργανισμών στην τουρκική πολιτική; Έχετε να προτείνετε τρόπους πίεσης προς την Τουρκία μέσω διεθνών φορέων;

ΑΠ: Όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε την τουρκική πολιτική η οποία είναι εκ φύσεως επεκτατική, μαξιμαλιστική και κάθε φορά λειτουργεί με έναν βάρβαρο τρόπο πρέπει να είμαστε πολύ, όχι μόνο αποτελεσματικοί, αλλά ανθεκτικοί. Δηλαδή δεν πρέπει απλώς να αντιδρούμε σε αυτά που λέει. Ουσιαστικά πρέπει να ασκούμε μια πίεση εξ αρχής, δηλαδή να λειτουργούμε με το λεγόμενο στρατηγικό δόγμα. Να ανακοινώνουμε σε μερικά σημεία ποιες είναι οι θέσεις μας, ποιες είναι βέβαια οι κόκκινες γραμμές, πώς λειτουργούμε πάνω σε αυτές και πώς λειτουργούμε με το συμμαχικό πλαίσιο, έτσι ώστε η Τουρκία να είναι ενήμερη από πριν και να λειτουργεί αποτρεπτικά. Αλλιώς, πάντοτε η Τουρκία προσπαθεί, επιχειρεί να κάνει μερικές κινήσεις για να δει την αντίδραση κι αν είναι να κερδίσει κάτι, θα το κερδίσει. Άρα από την αρχή πρέπει να της κόβουμε την φόρα, για να μην μπορεί να παίξει από εδώ, αν θέλει να κάνει κινήσεις ας είναι προς την Ασία αλλά όχι προς την Ελλάδα και την Κύπρο και γενικότερα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.

ΕΡ: Θέματα εθνικής ταυτότητας και ιστορικής μνήμης: Ποιες είναι οι θέσεις σας για την ιστορική μνήμη και την κληρονομιά της Ελλάδας και πώς συνδέονται με την πολιτική της απέναντι στην Τουρκία;

ΑΠ: Η ιστορική μνήμη της Ελλάδας σχετίζεται βέβαια με τον Ελληνισμό, δεν υπάρχει Ελλάδα χωρίς Ελληνισμό. Αυτό που έχουμε στο μυαλό μας δεν είναι απλώς μια φυσική κληρονομιά, απλώς να ακολουθούμε χωρίς να το έχουμε σκεφτεί τι γίνεται από το παρελθόν έως το μέλλον. Για μένα η ιστορική μνήμη είναι μια μορφή διαθήκης, δηλαδή είναι μια υπερβατική κληρονομιά, δεν είναι κάτι που γίνεται φυσιολογικά. Είναι επειδή το εννοούμε ότι το σκεφτόμαστε συνειδητά, παράγουμε ένα έργο για να μείνει ένα ίχνος, για να εξασφαλίσουμε στους επόμενους ότι θα μπορέσουν να αντέξουν νέες επιθέσεις, νέες κινήσεις οι οποίες μπορεί να είναι παράξενες και ύπουλες, πάντως και νέες πιέσεις να είναι να μπορούν να ανταπεξέλθουν στις νέες συνθήκες. Γιατί αυτό που έχει σημασία είναι να υπάρχει αυτή η συνέχεια.

ΕΡ: Μετά τα γεγονότα στη Συρία ζούμε το σενάριο η Τουρκία να υπογράψει με τη Συρία ΑΟΖ που σε συνδυασμό με την παράνομη Τουρκο-Λυβική Συμφωνία επιχειρούν να καταστήσουν την Ανατολική Μεσόγειο θαλάσσια τουρκική «πατρίδα». Ποια είναι η θέση σας μπροστά σ΄ αυτό το σενάριο; Τι νομίζετε ότι πρέπει να κάνουν η Ελλάδα και η EE;

ΑΠ: Η Τουρκία θέλει σίγουρα να κάνει μια οριοθέτηση ΑΟΖ με την Συρία, μόνο που για να το κάνει αυτό και τελικά να πετύχει το στόχο της, δηλαδή να καταπατήσει την ΑΟΖ της Κύπρου, θα πρέπει ουσιαστικά να κοροϊδέψει την Συρία. Η Συρία είναι ενήμερη ότι η υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας είναι απαράδεκτη, το είχε δηλώσει ήδη στα Ηνωμένα Έθνη το 2018 και το 2020 είπε ότι το τουρκολυβικό μνημόνιο είναι παράνομο. Άρα ξέρει ακριβώς τι γίνεται, ενώ η Τουρκία ποντάρει πάνω στο γεγονός ότι είναι νέα εξουσία και μπορεί να την περιπαίξει πολύ εύκολα. Αυτό που έχει σημασία είναι εμείς να ενημερώσουμε άμεσα την Συρία, να μιλήσουμε βέβαια και με την Ευρωπαϊκή Ένωση και με το Συμβούλιο της Ευρώπης αλλά βέβαια και με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, να αξιοποιήσουμε το EastMed Gas Forum για να ξέρει ακριβώς τι γίνεται και η Συρία και να καταλάβει ότι ουσιαστικά θέλει να την καταπατήσει την ίδια η Τουρκία. Άρα, δεν είναι ένα αποτέλεσμα, μιλάμε για μια διαχείριση σεναρίου και αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι να κινηθούμε πιο γρήγορα έτσι ώστε να κάνουμε και μια οριοθέτηση ως Ελλάδα με την Αίγυπτο για να κόψουμε την φόρα της Τουρκίας. Γιατί μετά από τη Λιβύη και μετά από τη Συρία θα θέλει σίγουρα να κάνει κάτι με την Αίγυπτο εναντίον της Ελλάδας. Θα είναι ένας τρόπος να ενισχύσουμε την Κύπρο, γιατί είμαστε σε ένα συμμαχικό και ιστορικό πλαίσιο και θα καταλάβει έτσι η Τουρκία ότι δεν θα μπορέσει να υλοποιήσει αυτή την φαντασίωση της.

ΕΡ: Η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό χωλαίνει. Οι Έδρες ελληνικών σπουδών στα ξένα ΑΕΙ λιγοστεύουν και η διδασκαλία στα ελληνόγλωσσα σχολεία αντιμετωπίζει προβλήματα, όπως λίγοι Έλληνες αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί,τεχνικουλικές ελλείψεις κλπ.   Τι νομίζετε ότι πρέπει να γίνει ώστε να μην χαθεί η Ελληνική Γλώσσα από τους ομογενείς μας;

ΑΠ:  Είναι σίγουρο ότι υπάρχει ένα θέμα με τις Έδρες ελληνικών σπουδών στα ξένα Πανεπιστήμια, διότι όντως λιγοστεύουν. Αλλά το θέμα ποιο είναι; Είναι ότι πρέπει να το δούμε σε σχέση με την Ομογένεια. Είναι πολλοί στην Ομογένεια που δεν συμβάλλουν ενεργά σε αυτό το θέμα, θεωρούν ότι είναι κλασικό να ενσωματωθούν, ενώ έχουν αυτές τις ελληνικές ρίζες. Στην πραγματικότητα βλέπουμε και το Πανεπιστήμιο που δεν ποντάρει πάνω σε αυτή την Ομογένεια, θέλει απλώς να την χρησιμοποιήσει για να μην πω να την εκμεταλλευτεί και στη συνέχεια δεν συμμερίζεται τα ενδιαφέροντα της και την πολιτική της σε επίπεδο συνέχειας. Ενώ αυτό που έχει σημασία για να μην χαθεί η ελληνική γλώσσα, πρέπει να παίζουμε συντονισμένα και πανεπιστημιακά και ομογενειακά έτσι ώστε να μπορούμε να τροφοδοτούμε αυτή την ανάγκη και αυτή η ανάγκη να γίνει στη συνέχεια ένας πόλος έλξης αλλά όχι μόνο για τους Έλληνες και τους Ομογενείς αλλά ακόμα και για τους ξένους, έτσι ώστε αυτή η γλώσσα να τους ενδιαφέρει, να τους προσεγγίζει, να τους προσελκύει έτσι ώστε γνωρίζοντας ότι όταν την κατέχουν έχουν κάτι που αποτελεί μια προστιθέμενη αξία και για τη γλώσσα τους και για την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους.

ΕΡ: Η  μεταβολή του παγκοσμίου κλίματος και ειδικότερα οι μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκών σας τρομάζουν;

ΑΠ: Το θέμα της μεταβολής του παγκοσμίου κλίματος είναι σημαντικό, το βλέπουμε, δεν με τρομάζει γιατί υπάρχουν πολλές φυσικές εξελίξεις. Πρέπει να λειτουργήσουμε στρατηγικά και αποτελεσματικά. Να μην κάνουμε εξοικονόμηση με έναν μίζερο τρόπο σε στοιχεία που δεν έχουν μεγάλη σημασία. Πρέπει να κοιτάζουμε τους κύριους παράγοντες. Θα πρέπει να είμαστε και πιο ξεκάθαροι και με την Κίνα και με την Ινδία, γιατί δεν υπάρχει λόγος όλοι να εξοικονομούν για τους ρύπους του διοξειδίου του άνθρακα με τον τρόπο που το κάνουν όταν ξέρουμε ότι αυτές οι δύο χώρες παράγουν περισσότερο από το 50% των παγκοσμίων ρύπων. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και να κοιτάζουμε αυτό που έχει σημασία και να μην σπαταλάμε χρόνο σε ανούσια θέματα τα οποία δεν αλλάζουν και δεν βοηθάνε όχι μόνο την πατρίδα μας αλλά γενικότερα την Γη.

ΕΡ: Ποιες είναι οι προσδοκίες σας για το έτος 2025;

ΑΠ: Οι προσδοκίες μας για το 2025, επειδή θα είναι πολεμικό, στρατηγικό και ουσιαστικά ενεργειακό, είναι να είμαστε σε φάση ετοιμότητας, να είμαστε έτοιμοι για όλα, έτσι ώστε αναλύοντας όλα αυτά τα πιθανά σενάρια να επιλέξουμε την ιστορία που θα καταγράψουμε μέσα σε αυτό το έτος και να αποτελεί μια συνέχεια από το παρελθόν στο μέλλον, έτσι ώστε να θεωρούμε στη συνέχεια ότι το 2025 ήταν όντως μια γέφυρα του Χρόνου για τον Ελληνισμό.

Σύντομο βιογραφικό