Συνέντευξη Κώστα Υφαντή στην ΡΗΡ: Το αντίκτυπο των Αμερικανικών εκλογών- Η επόμενη μέρα για τον κόσμο και την Ελλάδα

ΡΗΡ: Μετά την ξεκάθαρη νίκη του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου Ντόνλαντ Τραμπ στις πρόσφατες εκλογές, κόντρα στα ευρήματα των δημοσκοπήσεων, μία νέα ημέρα ξημερώνει όχι μόνο για την Αμερική, αλλά και για τον κόσμο ολόκληρο. Αυτή η νέα ημέρα, όμως, θα είναι καλύτερη; θα έχει “ίδια γεύση” ή θα είναι χειρότερη; Με δύο φονικούς πολέμους σε πλήρη εξέλιξη, στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή,  η Παγκόσμια Ειρήνη δείχνει περισσότερο εύθραυστη σήμερα παρά ποτέ στην μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο περίοδο.

Τόσο στον Πόλεμο που κίνησαν οι Ρώσοι εναντίον της Ουκρανίας με εισβολή στα εδάφη της, όσο και σ΄εκείνον που κίνησε -ως αντίποινα-  για τις επιθέσεις της Χαμάς και της Χεζμπολάχ το Ισραήλ με Χερσαία εισβολή στο Λίβανο,  χάνουν τη ζωή τους καθημερινά εκατοντάδες  άνθρωποι, ένθεν κακείθεν,  στρατιώτες και άμαχοι ακόμη και μικρά παιδιά.

Η Panhellenic Post, με την ανεκτίμητη βοήθεια της συνεργάτιδας μας Μαργαρίτας Βαρθολομαίου, θέλοντας να φωτίσει τα πολεμικά συμβαίνοντα στον ευαίσθητο, για την Παγκόσμια Ειρήνη, χώρο της Μέσης Ανατολής,  έθεσε το θέμα των επιπτώσεων των συρράξεων στην  διεθνή σκακιέρα, σε διακεκριμένους καθηγητές Πανεπιστημίων και ζήτησε την άποψη τους, που ήδη έχουν δημοσιευθεί στην Ιστοσελίδα μας.

Το ίδιο θα κάνουμε και τώρα, προσπαθώντας να φωτίσουμε σε κάποιο βαθμό τα μελλούμενα μετά την εκλογή Τραμπ και την αναρρίχησή του για δεύτερη φορά στην Προεδρία των ΗΠΑ τόσο στο εσωτερικό των ΗΠΑ όσο και  στην Ελλάδα, αλλά και στον ευρύτερο Διεθνή περίγυρο. Αλλά και τις επιπτώσεις που θα έχει η Προεδρία Τραμπ στις πολεμικές συρράξεις. Θα θέσουμε συναφή ερωτήματα σε διακεκριμένους καθηγητές Πανεπιστημίων και άλλους σημαίνοντες παράγοντες της πολιτικής ζωής του τόπου και θα ζητήσουμε την άποψη τους. Αρχή έκανε ο  κ. Κώστας Α. Λάβδας,  Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ακολούθησε ο Δημ. Απόκης, Διεθνολόγος και ο Δρ. Ιωάννης Κουτρουμπής , Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Δημοσιογράφος και ο Χρήστος (Κρις) Σπύρου, π. Πολιτειακός Γερουσιαστής, ο Καθηγητής Παύλος Ελευθεριάδης και ο Δημήτρης Σταθακόπουλος, Δρας Παντείου Πανεπιστημίου

Σήμερα στην Μαργαρίτα Βαρθολομαίου  μιλάει ο Κώστας Υφαντής, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Διευθυντής του ΙΔΙΣ, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Η Συνέντευξη

Μαργαρίτα Βαρθολομαίου

Βαρθολομαίου: ΕΡ: Τι αντίκτυπο θεωρείτε ότι θα έχει η εκλογή του Ντόνλαντ Τραμπ στον πόλεμο στην Ουκρανία;

Υφαντής: -Μπορούμε μόνο να εικάσουμε με βάση τις προεκλογικές του διακηρύξεις. Δεν υπάρχει αμφισβήτηση ότι θέλει να τερματίσει άμεσα τον πόλεμο. Προφανώς έχει στόχο να διαπραγματευτεί και με τις δύο πλευρές και να θέσει διλήμματα που έχουν να κάνουν με την αμερικανική πολιτική. Ήδη, και οι δύο έχουν εκφράσει την βούλησή τους να προχωρήσουν προς μια διαπραγμάτευση και αυτό είναι αποτέλεσμα της εκλογής Τραμπ. Νομίζω ότι η προτεραιότητα του νέου Προέδρου θα είναι όχι μια συνολική διευθέτηση – τουλάχιστον όχι σε πρώτη φάση. Η επιδίωξή του θα είναι να υπάρξει. μια κατάπαυση του πυρός. Αυτός θα είναι ο άμεσος στόχος του χωρίς να φανεί ότι συμμερίζεται τις θέσεις της μίας ή της άλλης πλευράς.

ΕΡ: Μετά την εκλογή του νέου Προέδρου, ποια είναι η έκβαση που πιθανολογείτε ότι θα έχει ο πόλεμος στην Μέση Ανατολή μετά ειδικά από τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών;

ΑΠ:Η Αμερικανική πολιτική στην Μέση Ανατολή θα παραμείνει εν πολλοίς η ίδια. Η υποστήριξη και η απόλυτη εγγύηση της ασφάλειας του Ισραήλ είναι ο βασικός άξονας της πολιτικής των ΗΠΑ και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει. Ο πόλεμος έχει σχεδόν τελειώσει, υπό την έννοια ότι η Χαμάς έχει εξουδετερωθεί στην Λωρίδα της Γάζας, και η Χεζμπολά επίσης έχει υποστεί συντριπτικά πλήγματα. Η εξόντωση της ηγεσίας της ήταν το πιο σημαντικό από όλα. Σε αυτό το μέτωπο έχουμε ήδη κατάπαυση του πυρός. Στην Συρία, το Ισραήλ κινήθηκε προληπτικά και δεν πρόκειται τουλάχιστον σε αυτή τη φάση της μετάβασης να έχουμε κάτι που να το εμπλέκει πιο άμεσα. Ο νέος Πρόεδρος θα προσπαθήσει και εδώ να προωθήσει την σταθεροποίηση της περιοχής και έτσι να αναζωογονήσει τις Συμφωνίες του Αβραάμ, δηλαδή την διαδικασία προσέγγισης του Ισραήλ με τα αραβικά κράτη.

ΕΡ: Σε ότι αφορά το εμπόριο ο Τραμπ αναμένεται να αναβιώσει το σύστημα των δασμών και συγκεκριμένα το 10% σ’ όλες τις εισαγωγές των ΗΠΑ. 1. Πιστεύετε ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε τροχιά σύγκρουσης με την Κίνα; 2. Ποιες άλλες ευρύτερες οικονομικές επιπτώσεις στην Ευρώπη θα μπορούσε να έχει αυτή του η απόφαση;

ΑΠ: Εδώ είναι ίσως η πιο αμφιλεγόμενη θέση του νέου Προέδρου. Η επιβολή δασμών σε όλες τις εισαγωγές θα είναι ένα πλήγμα στο παγκόσμιο εμπόριο και τις ανοιχτές οικονομίες. Αυτή η πολιτική μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν υπεύθυνη για την ταχύτατη ανασυγκρότηση της Δύσης και σταδιακά της παγκόσμιας οικονομίας. Ήταν και η βασική πηγή της Αμερικανικής ισχύος και ηγεμονίας. Μια προστατευτική πολιτική δεν πρόκειται να βοηθήσει τις ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο πλήγμα θα το υποστεί η αμερικανική οικονομία και μαζί της βεβαίως και η Ευρώπη. Θα υποφέρουν μαζί. Αν επιμείνει σε αυτή την πολιτική, μεσοπρόθεσμα Ευρώπη και Κίνα θα προσπαθήσουν να αναπληρώσουν τις απώλειες από την Αμερικανική αγορά αυξάνοντας τον όγκο του μεταξύ τους εμπορίου. Σε κάποιο βαθμό θα τα καταφέρουν. Ούτε η Κίνα ούτε η Ευρώπη έχουν συμφέρον να συγκρουστούν με τις ΗΠΑ. Αυτό που θα πιθανόν να συμβεί είναι ότι η Κίνα θα ανταποδώσει στοχευμένα, δηλ. σε τομείς που θα πονέσουν τις αμερικανικές επιχειρήσεις και θα προσπαθήσει να αναδειχθεί σε ηγέτιδα δύναμη του ελευθέρου εμπορίου πλήττοντας έτσι την ηγεμονική αμερικανική θέση.

 ΕΡ: Θεωρείτε ότι η Ελλάδα θα ευνοηθεί από την πολιτική Τραμπ, κι εάν ναι, σε ποιους τομείς και υπό ποίους όρους;

ΑΠ: Δεν μπορεί να γίνει κάποια ασφαλής εκτίμηση. Στο οικονομικό τομέα, μια αντιπαράθεση με την Κίνα και την Ευρώπη θα δημιουργήσει προβλήματα για την ελληνική οικονομία και διλήμματα στρατηγικού χαρακτήρα στις σχέσεις μας με την Κίνα αν τα πράγματα οξυνθούν. Στο πεδίο της ασφάλειας, αν η νέα Διοίκηση καταφέρει να σταματήσει του πολέμους αυτό θα ωφελήσει τους πάντες. Στα στενότερα ελληνικά συμφέροντα, δηλαδή στις σχέσεις μας με την Τουρκία, αυτό που περιμένουμε είναι να συνεχίσουν οι ΗΠΑ να εγγυώνται μια ικανοποιητική για εμάς ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο. Η Αθήνα θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να ετοιμάζεται και για το καθόλου απίθανο ενδεχόμενο οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις να αποκατασταθούν πλήρως καθώς οι διαφορές τους δεν έχουν να κάνουν με την Ελλάδα ή την Κύπρο αλλά με την ευρύτερη Τουρκική πολιτική στην περιοχή.

ΕΡ: Πιστεύετε ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος ανεξέλεγκτων καταστάσεων από την απεριόριστη εξουσία του Τράμπ; (ελέγχει Βουλή των Αντιπροσώπων και Γερουσία).

ΑΠ: Υπάρχει εδώ και καιρό μια έντονη συζήτηση για τους πιθανούς κινδύνους που εγκυμονεί η Προεδρία Τραμπ για την αμερικανική δημοκρατία. Τα δύο χρόνια μέχρι τις ενδιάμεσες εκλογές θα δείξουν αν αυτοί οι φόβοι είναι δικαιολογημένοι ή αβάσιμοι. Το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρξει μια στροφή σε πιο συντηρητικές πολιτικές  που εδώ και δεκαετίες διχάζουν την αμερικανική κοινωνία. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ομοσπονδιακό σύστημα των ΗΠΑ είναι έτσι δομημένο ώστε να περιορίζει την εξουσία του Προέδρου. Δε πιστεύω ότι θα έχουμε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, όπως η εισβολή στο Καπιτώλιο το 2020. Αλλά οι διαχωριστικές γραμμές που υπάρχουν σε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό επίπεδο δεν αποκλείεται να οξυνθούν και η πολιτική σύγκρουση να είναι πιο έντονη. Η εποχή των συναινέσεων μάλλον έχει περάσει.

ΕΡ:Τέλος, ποιος είναι ο ρόλος που μπορεί να παίξει η Ομογένεια στο πλευρό του νέου Πρόεδρου; Υπάρχουν άτομα εξαιρετικού διαμετρήματος και εκτοπίσματος, τα οποία θα μπορούσαν να παίξουν ρόλο σημαντικό και να τον επηρεάσουν προς όφελος της χώρας μας;

ΑΠ: Η ομογένεια, τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει εξαιρετική δυναμική και η παρουσία της στο Κογκρέσσο ιδίως έχει υπάρξει αποφασιστικής σημασίας για τα ελληνικά συμφέροντα. Δεν είναι τόσο οι εκλεγμένοι αλλά το καλυτέρα από ποτέ οργανωμένο ελληνοαμερικανικό λόμπυ. Είναι πλέον απίστευτοι επαγγελματίες λομπίστες που ξέρουν πως να πιέσουν και που να στοχεύσουν για να επηρεάσουν. Θα συνεχίσουν την δουλειά τους καθώς δεν επηρεάζονται από την αλλαγή φρουράς.

Σύντομο βιογραφικό

Ο Κώστας Υφαντής είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Διευθυντής του ΙΔΙΣ, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έχει εργαστεί στα πανεπιστήμια του Bradford, Portsmouth και ΕΚΠΑ. Επίσης, ήταν Επισκέπτης Ερευνητής στα Πανεπιστήμια Michigan, Ann Arbor (USIA Visiting Scholar 1998), Harvard (Fulbright Visiting Scholar 2002), LSE (Senior Research Fellow 2009) και Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Seoul (2016). Την περίοδο 2012-2020 διετέλεσε Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Kadir Has της Κωνσταντινούπολης. Η πιο πρόσφατη διεθνής δημοσίευσή του είναι “Arms Racing, Military Build-Ups and Dispute Intensity: Evidence from the Greek-Turkish Rivalry, 1985-2020” (με I. Choulis και M. Mehrl), Defence and Peace Economics, 2023.