Καθηγητής Κων. Φίλης: Σε διεύρυνση του πολέμου οι συνέπειες θα είναι δραματικές για Περιφερειακή ασφάλεια, για τιμές ενέργειας, και προσφυγικές ροές

Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Φίλης.

Αθήνα.- Μετά την δολοφονία του Χασράν Νασάλα και την Χερσαία εισβολή του Ισραήλ στο Λίβανο η κατάσταση στη Μέση Ανατολή έχει αρχίσει να κλιμακώνεται όλο και περισσότερο. Παρατηρούμε λοιπόν τις τελευταίες ημέρες μία αναταραχή σε παγκόσμιο επίπεδο εξουσίας καθώς και συγκρούσεις σε πολλαπλά μέτωπα. Η Panhellenic Post, με τη βοήθεια της συνεργάτιδος Μαργαρίτας Βαρθολομαίου, θέλοντας να φωτίσει τα πολεμικά συμβαίνοντα στον ευαίσθητο, για την Παγκόσμια Ειρήνη, χώρο της Μέσης Ανατολής,   έθεσε το θέμα σε τρεις διακεκριμένους καθηγητές και ζήτησε την άποψη τους. Μέχρι τώρα μίλησαν στην ΡΗΡ για τα συμβαίνοντα στον χώρο της Μέσης Ανατολής οι καθηγητές κ.κ. Κωνσταντίνος Γρίβας και Ιωάννης Μάζης.

Σήμερα μιλάει ο καθηγητής Κωνσταντίνος Φίλης.

Η Συνέντευξη

Μαργαρίτα Βαρθολομαίου

ΕΡ: Ποιες προεκτάσεις πιθανολογείτε ότι θα πάρουν αυτές οι συγκρούσεις μέσα στο επόμενο διάστημα;

ΑΠ: Υπάρχουν δύο σενάρια. 1) Η σύγκρουση θα εστιασθεί για το επόμενο διάστημα στο Λίβανο, όπου το Ισραήλ θέλει να εξουδετερώσει επιχειρησιακά την Χεσμπολάχ μετά την Χαμάς. Αυτό θα προκαλέσει και προσφυγικές ροές και θα απορρυθμίσει ακόμη περισσότερο το Λίβανο. Ο Λίβανος εδώ και δέκα χρόνια είναι ουσιαστικά κράτος υπό κατάρευση και εφόσον συνεχισθούν οι εχθροπραξίες, η κατάσταση θα γίνει ακόμη πιο δραματική. Το Ισραήλ θέλει να δημιουργήσει στο Λίβανο μία ουδέτερη ζώνη, προκειμένου να επιστρέψουν στο Βόρειο Ισραήλ οι 70.000 Ισραηλινοί που έχουν εκτοπισθεί λόγω του φόβου αντιποίνων από πλευράς Χεσμπολάχ (μετά την 7η του 2023). 2) Θα έχουμε διεύρυνση του πολέμου ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν. Δεν είναι το πιθανότερο σενάριο, αλλά δεν μπορούμε να το αποκλείσουμε κιόλας διότι κάθε ημέρα που περνάει οι πιθανότητες μεγαλώνουν. Σε μία τέτοια περίπτωση οι συνέπειες θα είναι δραματικές τόσο για την Περιφερειακή ασφάλεια, όσο και για τις τιμές της ενέργειας, αλλά και για πολλαπλάσιες προσφυγικές ροές.

ΕΡ: Ποιες είναι οι διαστάσεις που θα έχουν για την χώρα μας τα αιματηρά αυτά γεγονότα;

ΑΠ: Ένας στενός σύμμαχος της Ελλάδας, το Ισραήλ, βρίσκεται σε μεγάλη πίεση και για το επόμενο χρονικό διάστημα, ακόμη κι αν όλα πάνε καλά γι’ αυτό θα έχει ύψιστη προτεραιότητά του την ασφάλειά του και οι σχέσεις του με τα υπόλοιπα κράτη θα καθορίζονται κυρίως απ’ αυτή την παράμετρο. Η Αίγυπτος

επηρεάζεται επίσης αρνητικά από τις εξελίξεις και το τελευταίο που χρειάζεται η Ελλάδα είναι η αποσταθεροποίηση του καθεστώτος Αλ Σίσι, ενώ στο πιο δυσμενές σενάριο ραγδαίας αύξησης των προσφυγικών ροών, ως μία από τις χώρες υποδοχής θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε μία νέα κατάσταση κι ενώ η Ευρωπαική Ένωση αυστηροποιεί την Μεταναστευτική της πολιτική.

ΕΡ: Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει προκειμένου να σταματήσουν οι εχθροπραξίες, οι οποίες είναι σίγουρο ότι θα αφήσουν πίσω τους ένα μακρύ κατάλογο από ανθρώπινες απώλειες και κατά πόσο αυτό είναι εφικτό κι όχι ουτοπικό;

ΑΠ: Δεν υπάρχει ρεαλιστική προοπτική τερματισμού των εχθροπραξιών. Υπό ιδανικές συνθήκες θα σας έλεγα ότι απαιτείται αλλαγή πολλών ηγεσιών στην Μέση Ανατολή και αλλαγή οράματος. Επειδή όμως αυτό είναι ουτοπικό, ρεαλιστικά μιλώντας ο τερματισμός των εχθροπραξιών θα μπορούσε να γίνει μόνο κατόπιν αποφασιστικής παρέμβασης των ΗΠΑ, κυρίως προς το Ισραήλ, αν και οι ΗΠΑ έχουν χάσει και αξιοπιστία και επιρροή στην περιοχή.

ΕΡ: Γιατί η Κίνα και η Ρωσία είναι θεατές σ’ αυτό το αιματοκύλισμα;

ΑΠ: Η Ρωσία όσο η κατάσταση δεν ξεφεύγει και δεν επηρεάζει την Συρία βολεύεται κατά κάποιο τρόπο με την έννοια ότι το βλέμμα των Αμερικανών είναι στραμμένο στην Μέση Ανατολή και ασχολούνται λιγότερο με την Ουκρανία. Η Κίνα από την δική της πλευρά επιδεικνύει μεγαλύτερη δραστηριότητα στην περιοχή, αλλά δεν έχει την ισχύ να επιβάλλει τις επιθυμίες της, συν το ότι δεν είναι απολύτως καθαρή η στρατηγική της, διότι από την μία θέλει να εκτίθενται οι Αμερικανοί ως απρόθυμοι να επηρεάσουν το Ισραήλ, από την άλλη θέλει και λειτουργικές σχέσεις με το Ισραήλ και παράλληλα και να στηρίζουν τον αγώνα των Παλαιστινίων.

ΕΡ: Μπορούν οι Περιφερειακές δυνάμεις (Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Κατάρ), να παίξουν ενεργό ρόλο, έτσι ώστε να αποσοβηθεί η κρίση;

ΑΠ: Μπορούν να παίξουν ρόλο διαμεσολαβητικό, αλλά δεν έχουν την απήχηση κυρίως απέναντι στο Ισραήλ για να επηρεάσουν καθοριστικά τις εξελίξεις.

ΕΡ: Ο Στίβεν Χέιντζ, πρόεδρος του φιλανθρωπικού οργανισμού Rockefeller Brothers Fund, ανέφερε προσφάτως ότι «οι θεσμοί που καθοδήγησαν τις διεθνείς σχέσεις και επέφεραν λύση στα παγκόσμια προβλήματα, κατά τα μέσα του 20ου αιώνα, είναι σαφές πως δεν είναι πλέον ικανοί να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της νέας χιλιετίας». «Είναι αναποτελεσματικοί, ατελέσφοροι, αναχρονιστικοί και σε ορισμένες περιπτώσεις, απλώς παρωχημένοι». Κλείνοντας, εσείς τι πιστεύετε γι’ αυτό;

ΑΠ: Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών δεν είναι σε θέση να επηρεάσει το παγκόσμιο γίγνεσθαι ως προς την αποτροπή πολέμων και συγκρούσεων. Είναι πολύ καλός για να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά λόγω της κρίσης της σχέσης ανάμεσα στα Μόνιμα μέλη του Συμβουλίου ασφαλείας δίδεται η ευκαιρία σε καθεστώτα και ηγέτες που δείχνουν τσαμπουκά να κινούνται με μεγαλύτερη άνεση στην προώθηση των συμφερόντων τους, ακόμη κι αν αυτό αντίκειται στην Διεθνή ασφάλεια, ειρήνη, αλλά και στους διεθνείς κανόνες.

Ποιος είναι ο Κωνσταντίνος Φίλης

Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Φίλης γεννήθηκε το 1977 στο Μαρούσι.

Στα νεανικά του χρόνια ασχολήθηκε με το μπάσκετ, αλλά και με τον στίβο, υπό την καθοδήγηση του αείμνηστου Ηλία Μελισσαρόπουλου.

Είναι μέλος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής. Το 2010, με απόφαση του τότε προέδρου της ΔΟΕ, Ζακ Ρογκ, ορίστηκε Διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας, θέση την οποία κατέχει έως σήμερα. Είναι επίσης μέλος της Εφορείας της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας, καθώς και της Επιτροπής Φιλάθλου Πνεύματος, Ηθικής και Δεοντολογίας.

Είναι Αναπληρωτής Καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδας, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ) και επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Σχεδιασμού Εξωτερικής Πολιτικής (ΚΕ.Σ.Ε.Π.) του Υπουργείου Εξωτερικών. Είναι, επίσης, πρόεδρος του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης και Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων.

Διετέλεσε Διευθυντής Ερευνητικών Προγραμμάτων του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του
Παντείου Πανεπιστημίου και Εκτελεστικός Διευθυντής του ίδιου φορέα.

Εκλέχθηκε Ανώτερο Συνεργαζόμενο Μέλος (SAM) στο St. Antony’s College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και παράλληλα υπήρξε Μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου του Ερευνητικού Ινστιτούτου Ευρωπαϊκών και Αμερικανικών Σπουδών. Εν συνεχεία, ανέλαβε ερευνητής στο Κέντρο Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEESOX) του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης (2008-2010).

Είναι διαλέκτης στη Διπλωματική Ακαδημία, στη Ναυτική Σχολή Πολέμου και στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας.

Έχει μεγάλο συγγραφικό έργο, με πιο πρόσφατα τα βιβλία:

• «Ανατολική Μεσόγειος: Ολική επαναφορά»
• «Το Μέλλον της Ιστορίας. Πώς ο πόλεμος της Ουκρανίας αλλάζει το παγκόσμιο τοπίο»
• «Διεκδικητικός Πατριωτισμός. Ανατομία μίας συζήτησης που
  δεν έγινε ποτέ»
• «Η Ελλάδα στη γειτονιά της»
• «Τουρκία, Ισλάμ, Ερντογάν»
• «A Closer Look at Russia and its Influence in the World»
• «Πρόσφυγες, Ευρώπη Ανασφάλεια».