Τηλεσκόπιο είδε την επιφάνεια ενός άστρου να κοχλάζει

Αστρονόμοι κατέγραψαν για πρώτη φορά την τρικυμιώδη δραστηριότητα στην επιφάνεια ενός άστρου πέρα από τον Ήλιο, ένας τεχνικός άθλος που υπόσχεται να αποκαλύψει νέες λεπτομέρειες για τα γρανάζια της πυρηνικής μηχανής που κινεί τον Ήλιο και μια μέρα θα τον καταστρέψει.

Από την εποχή του Γαλιλαίου μέχρι πρόσφατα, ακόμα και τα πλησιέστερα και μεγαλύτερα άστρα δεν ήταν ορατά παρά ως σημειακές κουκίδες.

Τα τελευταία χρόνια όμως οι αστρονόμοι μπορούν πλέον να ζουμάρουν στην επιφάνεια μεγάλων άστρων όπως οι ερυθροί γίγαντες, άστρα σαν τον Ήλιο που έχουν εξαντλήσει τα πυρηνικά τους καύσιμα και έχουν διογκωθεί κατά εκατοντάδες φορές.

«Ποτέ δεν περιμέναμε ότι τα δεδομένα θα είχαν τόσο καλή ποιότητα»

Οι νέες εικόνες της συστοιχίας ραδιοτηλεσκοπίων ALMA στη Χιλή δείχνουν γιγάντιες φυσαλίδες πλάσματος (ιονισμένου αερίου) να κοχλάζουν στην επιφάνεια του άστρου «R της Δοράδος», έναν ερυθρό γίγαντα περίπου 300 φορές μεγαλύτερο από τον Ήλιο που βρίσκεται στον ομώνυμο αστερισμό, 180 έτη φωτός από τη Γη.

«Είναι η πρώτη φορά που ο κοχλασμός στην επιφάνεια ενός πραγματικού άστρου αποκαλύπτεται με αυτό τον τρόπο» δήλωσε ο Βάουτερ Βλέμιγκςτου Πανεπιστημίου «Τσάλμερς» της Σουδίας, επικεφαλής της μελέτης.

Σαν καυτή σούπα που βράζει στην κατσαρόλα, το διάπυρο υλικό του άστρου ανεβαίνει στην επιφάνεια σε φυσαλίδες που εκτιμάται ότι έχουν διάμετρο 75 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο.

Οι φυσαλίδες που ανεβαίνουν, ψύχονται και μετά βυθίζονται για να ξαναρχίσει ο κύκλος είναι ο βασικός μηχανισμός που μεταφέρει θερμότητα από το εσωτερικό όλων των άστρων προς την επιφάνεια.

«Ποτέ δεν περιμέναμε ότι τα δεδομένα θα είχαν τόσο καλή ποιότητα ώστε να διακρίνουμε τις λεπτομέρειες της μεταφοράς θερμότητας στην αστρική επιφάνεια» σχολίασε ο Βλέμιγκς.

Γνωστό ως συναγωγή, το φαινόμενο είναι επίσης γνωστό από τις διακοσμητικές λάμπες «lava lamp» με χρωματιστές φυσαλίδες υγρών.

Περιέργως, οι πελώριες φυσαλίδες του R του Δοράδος δείχνουν να βυθίζονται πίσω στο εσωτερικό του άστρου μέσα στον ένα μήνα που καλύπτουν οι παρατηρήσεις, τρεις φορές ταχύτερα από ό,τι υποδεικνύουν οι θεωρητικοί υπολογισμοί, λένε οι ερευνητές.

Για την εξήγηση των παρατηρήσεων απαιτούνται περισσότερα δεδομένα. Αν μη τι άλλο, όμως, οι εικόνες δείχνουν πώς θα μοιάζει ο Ήλιος όταν φτάσει στο τέλος της ζωής του, οπότε ο Ερμής και η Αφροδίτη θα χαθούν μέσα στις πύρινες φυσαλίδες.

Οι αστροφυσικοί ακόμα διαφωνούν για το εάν το άστρο μας θα καταπιεί τελικά και τη Γη.