Ήταν η προεδρία του Μπαϊντεν ωφέλιμη για το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη;

Η ευφορία ήταν ολοκληρωτική όταν ο Προεδρος των ΗΠΑ Τζό Μπαϊντεν πήρε μέρος στην πρώτη του εμφάνιση κατά την διάρκεια της συνάντησης κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο του 2021 στις Βρυξέλλες. Ο Πρόεδρος έτυχε τότε την υποδοχή Μεσσία. 

Μετά την προεδρία Τραμπ ο καινούργιος πρόεδρος των ΗΠΑ μέσα στους κόλπους της συμμαχίας είχε στάτους rock legend που θα επανέφερε την ηρεμία στην Συμμαχία, την ησυχία και την ισορροπία στους κόλπους της έπειτα από τέσσερα ιδρωμένα χρόνια με τον Τραμπ.

Ο ίδιος ο Μπαϊντεν περιέγραψε το άρθρο 5 της Συμμαχίας σαν το ιερό της σύμβολο και έδωσε την υπόσχεση ότι ”η Ευρώπη θα πρέπει να εμπιστεύεται τις ΗΠΑ”! Οι απειλές Τραμπ ότι οι ΗΠΑ θα άφηναν την συμμαχία και την Ευρώπη στην τύχη τους ανήκαν πλέον στο κακό παρελθόν και οι ΗΠΑ ήταν πλέον παρόν δίπλα στην Ευρώπη, έλεγε τότε ο Πρόεδρος.

Τα παραπάνω λεχθέντα οδηγούν στο ερώτημα εάν η Προεδρία Μπαϊντεν πράγματι ωφέλησε η έβλαψε το ΝΑΤΟ και την Ευρώπη.

Όταν πριν από μέρες ο Πρόεδρος αποσύρθηκε από την κούρσα της Προεδρίας έγινε αντικείμενο θερμών δηλώσεων από ηγέτες της Δύσης για την πετυχημένη πολιτική του κατά την διάρκεια της προεδρίας του πράγμα που θα το δούμε στην συνέχεια με την βοήθεια ιστορικών γεγονότων.

Τον Ιούλιο του 2024 ήταν η τελευταία του εμφάνιση στα 75-χρονα της Συμμαχίας όπου για άλλη μια φορά ο Προεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμιρ Ζελενσκι παρουσιάστηκε από τον πρόεδρο των ΗΠΑ ως Βλάντιμιρ Πούτιν και η αντιπροεδρος του Καμαλα Χαρρις ως Τραμπ!

Μετά δε το φιάσκο του τηλεοπτικού ντιμπειτ η απόφαση να αφήσει την κούρσα της προεδρίας ήταν μονόδρομος.

Μερικοί εξαιρούν τον Μπαϊντεν για το ρόλο του στην ”ανάσταση” του ΝΑΤΟ, εδώ όμως θυμάμαι την περίφημη έκφραση του προέδρου της Γαλλίας Μακρον ότι ”το ΝΑΤΟ είναι κλινικά νεκρό”! 

Η περίφημη λοιπόν νεκρανάσταση του ΝΑΤΟ με την προσθήκη δυο νέων μελών, της Φινλανδιας και της Σουηδιας, μετά από την αντίσταση του σουλτάνου της Άγκυρας φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετή για να αντιμετωπιστεί η θηριώδης επίθεση του Πούτιν εναντίον της Ουκρανίας.

Είναι λοιπόν θεμιτό να αναλύσουμε την πολιτική του Μπαϊντεν για το ΝΑΤΟ από την στιγμή της ρωσικής επιστράτευσης με στόχο την Ουκρανία με αρχή τον Φεβρουάριο του 2021, ενα χρόνο δηλαδή πριν την ρωσική εισβολή στη χώρα.

100000 Ρωσοι στρατιώτες και τεράστιο πολεμικό υλικό στάλθηκαν στα σύνορα με την Ουκρανία. Η αντίδραση του Λευκού Οίκου και του νέου προέδρου ήταν τότε σχεδόν ανύπαρκτη. Ο ΥΠΕΞ Αντονυ Μπλινκεν εξέφρασε την ”ανησυχία του για τις συμπεριφορές της Μόσχας” και δήλωσε ότι ”η Ουάσιγκτον βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους συμμάχους της στην Ευρώπη”. Λόγια χωρίς περιεχόμενο.

Με αλλά λόγια η υπερδύναμη σερβίριζε παραμύθια της Χαλιμάς αντί για επίδειξη δύναμης στην περίπτωση που ο Πούτιν σχεδίαζε μια εισβολή. 

Αντ αυτού νεκρική ησυχία απο την υπερδύναμη. 

Αυτό που εκανε ο Πούτιν το 2021 όμως ήταν ενα τεστ στα αντανακλαστικά της συμμαχίας το οποίο και κέρδισε. Το ΝΑΤΟ, με την ιδέα ότι ένας πόλεμος στην Ευρώπη ήταν μακριά, πήγε και ξάπλωσε πάλι για ύπνο νανουρισμένο από μια ψεύτικη αίσθηση ασφαλείας με τον Μπαϊντεν να κοιμάται και αυτός στο τιμόνι της συμμαχίας.

Μετά τις συναντήσεις κορυφής στην Μαδριτη το 2022 και στο Βιλνιους το 2023 με τον Μπαϊντεν παρών η Συμμαχία παρουσίασε καινούργιες στρατηγικές και περιφερειακά τακτικά σχέδια αλλά το πουλί είχε πετάξει προ πολλού. 

Η ρωσική εισβολη ήταν μια οδυνηρή πραγματικότητα.

Εκτιμώ ότι το μεγαλύτερο προσωπικό λαθος του Μπαϊντεν συνεβει τον Δεκέμβριο του 2021 όταν ημέρες πριν η Ρωσία απαιτούσε μια νεα διοίκηση πραγμάτων στην Ευρώπη και απαιτούσε από το ΝΑΤΟ την απόσυρση των δυνάμεων του από τις βαλτικές χώρες και την Ανατολική Ευρώπη.

Τότε ο Μπαϊντεν σε τηλεφωνική του συνομιλια, όπως ο ίδιος είχε αποδεχτεί, με τον Πούτιν τον διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ δεν θα εμπλακούν στρατιωτικά στις ρωσικές επιχειρήσεις αλλά η Ρωσία θα υποστεί κυρώσεις που θα θίξουν τα οικονομικά της συμφέροντα.

Ο Ρώσος Σουλτάνος δεν μπορούσε παρά να εξηγήσει την απάντηση Μπαϊντεν ως ”λευκή κάρτα” να επιτεθεί στην Ουκρανία όπως και το έπραξε όταν εισέβαλε στη χώρα αρχές του 2022. Φαντάζομαι τα γελια του Πούτιν όταν η αντίδραση της υπερδύναμης ήταν ”απειλές” για οικονομικές κυρώσεις που άλλωστε δεν έχουν αποδώσει μέχρι και σήμερα. Οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ εμφανίστηκαν ως αφελείς και ακίνδυνοι.

Η αντίδραση του Μπαϊντεν φυσικά έγινε και η ατζεντα του ΝΑΤΟ που με νωχελικές κινήσεις καθυστέρησε ασυγχώρητα στην βοήθεια που χρειαζόταν η Ουκρανία στις πιο κρίσιμες στιγμές της εισβολής.

Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη με αλλά λόγια συμπεριφέρθηκαν στον Πούτιν με μεταξωτά γάντια αντί γάντια του μποξ. Το αποτέλεσμα το πλήρωσε και πληρώνει η Ουκρανία με χιλιάδες νεκρούς, κατεστραμμένες πόλεις και καθημερινούς βομβαρδισμούς αμάχων. 

Στα 75-χρόνια της Συμμαχίας τον Ιούλιο στην Ουάσιγκτον έγινε μια προσπάθεια μετά από σχεδόν δυόμιση χρόνια πολέμου υποστήριξης της Ουκρανίας με αεροπλάνα και συστυχιες Πάτριοτ τοποθετημένες στην Γερμανία. 

Ακόμη δεν έχουμε δει απολύτως τίποτε σαν αποτέλεσμα αλλά εκείνο που όλοι γνωρίζουμε είναι ότι ο Μπαϊντεν είναι ο πρώτος αμερικανός Προεδρος μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο που στην κυριολεξία έφερε τον πόλεμο στην αυλή της Ευρώπη. 

Το πως οι ΗΠΑ θα συμπεριφερθούν με τον Τραμπ η την Χαρρις στην εξουσία απομένει να το δούμε  στην επομένη σύνοδο κορυφής της Συμμαχίας με τον καινούργιο της Γ.Γ. Ολλανδό Μάρκου Ρουτε στην Χάγη τον Ιούνιο του 2025.

Οι επευφημίες λοιπόν από μερικούς πολιτικούς της Δύσης για την ”καλή δουλειά” που έκανε ο Μπαϊντεν στο ΝΑΤΟ είναι μάλλον για το θεαθήναι και δυστυχώς αυτό που δήλωσε ο Γάλλος Πρόεδρος Μακρόν ότι δηλ το ΝΑΤΟ είναι ”κλινικά νεκρό” στέκει λογικά εφ όσον ακόμη και σήμερα βλέπουμε το πως ο κ Ερντογαν απειλεί με εισβολή το Ισραήλ, κατέχει το ένα τρίτο της Κύπρου, βάζει φρένο στην Σουηδία να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και γενικά μια Συμμαχία που ”σφυρίζει ανενόχλητα” όταν οι κίνδυνοι στον ορίζοντα για την Ευρώπη και την Ελλάδα απειλητικά μεγαλώνουν.

Σωτήρης Δελής

επ μέλος του σουηδικού κοινοβουλίου

μέλος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της Σουηδίας