Σκηνικό αναταραχής με το «Μακεδονικό»

Προεκλογική συγκέντρωση του κόμματος VMRO DPMNE . Φώτο:AAP via EPA/GEORGI LICOVSKI

Βόρεια Μακεδονία.- Σκηνικό αναταραχής στα Βαλκάνια προοιωνίζεται η διαφαινόμενη εκλογική επικράτηση του εθνικιστικού VMRO στη Βόρεια Μακεδονία, στις αρχές Μαΐου, με συνέπειες στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, του Κοσόβου και της Αλβανίας και στην τακτική της ΕΕ.

Συγκεκριμένα στη Συμφωνία των Πρεσπών και στη νέα ονομασία της χώρας αναφέρθηκαν, μεταξύ άλλων, οι αρχηγοί των δύο μεγαλύτερων κομμάτων της Βόρειας Μακεδονίας, Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι και Χρίστιαν Μίτσκοσκι, σε τηλεμαχία τους (debate), ενόψει των βουλευτικών εκλογών που θα διεξαχθούν στις 8 Μαϊου.

Ο πρόεδρος του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDSM), Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι σημείωσε ότι οι απόψεις του προέδρου του αντιπολιτευόμενου VMRO-DPMNE, Χρίστιαν Μίτσκοσκι σχετικά με τη συνταγματική ονομασία της χώρας ενδέχεται να δημιουργήσουν προβλήματα με τη Συμφωνία των Πρεσπών στο μέλλον, λόγω της επίμονης στάσης του να μην χρησιμοποιεί τη νέα συνταγματική ονομασία της χώρας (Βόρεια Μακεδονία).

Ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι, απαντώντας στην ερώτηση πώς θα κατονομάζει τη χώρα, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, σε περίπτωση που εκλεγεί πρωθυπουργός της χώρας, δήλωσε και μάλιστα με εμφατικό τρόπο πως για τον ίδιο το όνομα της χώρας θα παραμείνει πάντα μόνο «Μακεδονία».

«Δεν ξέρω γιατί θα πρέπει εμείς να αλλάξουμε συμπεριφορά, εάν λάβουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών. Για μένα η Μακεδονία είναι και θα είναι Μακεδονία. Πάνω σε αυτό δεν υπάρχουν αμφιβολίες. Οι πρόγονοί μου θα είναι περήφανοι για μένα, για ό,τι κάνω για τον λαό και τη χώρα μου. Πάνω σε αυτό δεν υπάρχουν αμφιταλαντεύσεις. Δεν αλλάζω τις θέσεις μου» ανέφερε ο αρχηγός του VMRO-DPMNE.

Ο Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι απάντησε σε αυτό ότι ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι δεν μπορεί να αλλάξει θέσεις, δεδομένου ότι δεν έχει διόλου θέση.

«Όταν δεν έχεις θέση, δεν μπορείς να την αλλάξεις. Αυτό είναι το πλεονέκτημά του. Όταν έχεις στάση, τότε παίρνεις αποφάσεις. Η Συμφωνία των Πρεσπών είναι αποτέλεσμα 30 χρόνων δουλειάς, κατά τη διάρκεια των οποίων είχαμε διαμεσολαβητή δικηγόρο από τις ΗΠΑ. Δεν κατέληξε στη συμφωνία ο Μάθιου Νίμιτς. Η συμφωνία επετεύχθη από δύο ηγέτες, οι οποίοι κατέληξαν σε συμφωνία, έδωσαν τα χέρια και διευθέτησαν τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Αυτό είναι ηγετική συμπεριφορά. Παραμείναμε Μακεδόνες και η μακεδονική γλώσσα είναι μακεδονική, ενώ γίναμε μέλος του ΝΑΤΟ», ανέφερε ο αρχηγός του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το δεξιό αντιπολιτευόμενο VMRO-DPMNE προηγείται και μάλιστα με σημαντική διαφορά του κυβερνώντος «Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος» (SDSM), ενόψει των βουλευτικών εκλογών.

Οι βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν τον Μάιο θα συμπέσουν με τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Βόρεια Μακεδονία, στον οποίο σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα συμμετάσχουν ο νυν πρόεδρος της χώρας και υποψήφιος του SDSM, Στέβο Πεντάροφσκι και η υποψήφια του VMRO-DPMNE, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα.

Τα αρμόδια στελέχη της ελληνικής Διπλωματικής Υπηρεσίας λαμβάνουν μεν υπόψη τις περιστασιακές δηλώσεις του ηγέτη του VMRO Χρίστιαν Μίτσκοσκι, περί σεβασμού των δεσμεύσεων της χώρας του βάσει του Διεθνούς Δικαίου, αλλά εκτιμούν ότι η Συμφωνία των Πρεσπών θα τεθεί σε κίνδυνο. Ουσιαστικά, αποδέχονται όσα επεσήμαιναν οι επικριτές της Συμφωνίας, στην Αθήνα, ήδη από το 2018. Η κωλυσιεργία της απελθούσας μετριοπαθέστερης κυβέρνησης των Σκοπίων στις διαδικασίες αντικατάστασης των ταξιδιωτικών (και άλλων) εγγράφων, που φέρουν ακόμα την ονομασία “Δημοκρατία της Μακεδονίας”, χαρακτηρίζεται σαν πταίσμα συγκριτικά με τα επερχόμενα.

Η κυρίαρχη τάση εντός του VMRO είναι η νέα κυβέρνηση να μην καταγγείλει επίσημα τη Συμφωνία των Πρεσπών, επιλέγοντας την τακτική της ντε φάκτο εξουδετέρωσής της. Πρόσφορη μέθοδος κρίνεται η απόλυτη επιμονή στη χρήση της λεγόμενης συνταγματικής ονομασίας (“Μακεδονία”) στο εσωτερικό με ταυτόχρονη επιμελή αποφυγή, στο μέτρο του δυνατού, της χρήσης της επίσημης ονομασίας (Βόρεια Μακεδονία) κατά τη διάρκεια των διεθνών επαφών.

Τα ηγετικά πρόσωπα του VMRO, που πιθανότατα θα κατέχουν κυβερνητικά αξιώματα σε δύο μήνες, γνωρίζουν άριστα ότι η χώρα τους έχει υποχρέωση χρήσης της επίσημης ονομασίας έναντι όλων (“erga omnes”). Ωστόσο, προβλέπουν είτε επίδειξη μεγάλης ανοχής από την ελληνική κυβέρνηση, είτε διστακτικότητά της να προχωρήσει σε σοβαρά αντίμετρα. Ο κ. Μίτσκοσκι και οι συνεργάτες του φέρεται να αισιοδοξούν, επίσης, ότι θα έχουν την ευχέρεια επιλογής για την υλοποίηση ορισμένων – μόνον – διατάξεων της Συμφωνίας των Πρεσπών κατά το δοκούν.

Έμφαση θα δοθεί στους τομείς της ενέργειας, του εμπορίου και των διασυνοριακών δράσεων ασφάλειας με την Ελλάδα. Το σκεπτικό τους είναι ότι το ζήτημα της ονομασίας δεν αποτελεί κώλυμα για τη διμερή συνεργασία στους συγκεκριμένους τομείς. Άλλωστε, στους ίδιους αποδίδει προτεραιότητα και η ελληνική πλευρά και πιστεύουν ότι δεν θα έχει συμφέρον διατάραξης των σχέσεων.

Το “μπαλάκι”στον Μητσοτάκη

Κατόπιν αυτών, το πρόβλημα θα μετατεθεί στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος θα πρέπει να αποφασίσει αν θα δεχθεί το – διπλωματικά λεγόμενο – “cherry picking” του κ. Μίτσκοσκι, ή θα απαιτήσει σεβασμό στην ηγέτιδα χώρα των Βαλκανίων και στην εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Αν και κανείς στα Σκόπια δεν το παραδέχεται σε ξένους συνομιλητές, η ηγεσία του VMRO (που ασφαλώς έχει μελετήσει το παρασκήνιο των εσωτερικών ελληνικών διαφωνιών από το 1991 μέχρι σήμερα), ποντάρει και στο πολιτικό ζήτημα που, ενδεχομένως, θα προκύψει στην Αθήνα.

Ως γνωστόν, ο κ. Μητσοτάκης προγραμμάτιζε, από το 2019, την κύρωση από τη Βουλή των τριών πρωτοκόλλων για την προώθηση των σχέσεων ΕΕ-Βόρειας Μακεδονίας, χωρίς να το αποτολμήσει, λόγω προειδοποιήσεων από τους πρώην πρωθυπουργούς Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά. Πολιτικοί και διπλωματικοί κύκλοι στα Σκόπια αξιολογούν ότι, όπως και η ΕΕ, ο κ. Μητσοτάκης επιθυμεί την κύρωση, αλλά ίσως δεν επιμείνει μετά την πρόσφατη εξέγερση των βουλευτών του κατά του νόμου για τα ομόφυλα ζευγάρια και τη διαρκή ανησυχία για τις απώλειες στα δεξιά του εκλογικού σώματος.

Στις ευαίσθητες βαλκανικές ισορροπίες και στη διαμόρφωση των συσχετισμών στις Βρυξέλλες εμπλέκεται και η Σόφια, η οποία επισημαίνει συχνά την άσκηση πιέσεων κατά των μελών της βουλγαρικής κοινότητας στη Βόρεια Μακεδονία. Οι βουλγαρικές διαμαρτυρίες, αν και κρίνονται ενίοτε ως υπερβολικές από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, θα διευκόλυναν τους χειρισμούς της Αθήνας. Ταυτόχρονα, η αλβανική κοινότητα των Σκοπίων και ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Άλμπιν Κούρτι, θα έχουν το μέγιστο πειρασμό αξιοποίησης της αναταραχής για την προώθηση των δικών τους σχεδίων. Ανεξαρτήτως του αν θα διαθέτουν την έγκριση και στήριξη των Τιράνων ή όχι.

Πηγή: Neoskosmos.com