Δύο διώρυγες, δύο μεγάλα προβλήματα, ένα παγκόσμιο χάος

Η Διώρυγα του Παναμά (φωτογραφία) δοκιμάζεται από την ξηρασία, την ώρα που η Διώρυγα του Σουέζ πλήττεται από τους Χούθι

Οι γεωπολιτικές εντάσεις χτυπούν το Σουέζ και η κλιματική κρίση τον Παναμά – Δεν θα αργήσει να έρθει το χάος

Περισσότερα από 50 πλοία περιμένουν στην ουρά για να διασχίσουν τη Διώρυγα του Παναμά αυτές τις ημέρες – από δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν προπάνιο μέχρι φορτηγά πλοία γεμάτα τρόφιμα. Η κλιματική κρίση που δείχνει τα δόντια της στη μορφή της παρατεταμένης ξηρασίας έχει αναγκάσει τους διαχειριστές της διώρυγας να μειώσουν τον αριθμό των διελεύσεων, με αποτέλεσμα η αναμονή να μεγαλώνει. Τα τέλη διέλευσης (διόδια) που πληρώνουν τα πλοία στη Διώρυγα του Παναμά είναι σήμερα περίπου οκτώ φορές πιο ακριβά από το κανονικό, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal. 

Περίπου 7.000 μίλια μακριά, πλοία που μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια μέσω της Διώρυγας του Σουέζ της Αιγύπτου περιμένουν ναυτική συνοδεία ή αποφεύγουν εντελώς το πέρασμα, προτιμώντας να κάνουν ένα πολύ μεγαλύτερο ταξίδι γύρω από τη Νότια Αφρική. Οι πλοιοκτήτες φοβούνται ότι τα πληρώματά τους θα μπορούσαν να τεθούν σε κίνδυνο στο ταξίδι μέσω της Ερυθράς Θάλασσας από τις επιθέσεις των Χούθι, που συνεχίζονται με αμείωτη ένταση από τον Νοέμβριο, είτε με πυραύλους είτε με μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Τα προβλήματα του Σουέζ είναι γεωπολιτικά, ενώ αυτά στον Παναμά πηγάζουν κλίμα. Και τα δύο ωστόσο προκαλούν αναταράξεις στο παγκόσμιο εμπόριο. Ο όγκος των φορτίων μέσω των καναλιών του Σουέζ και του Παναμά έχει υποχωρήσει περισσότερο από το ένα τρίτο. Εκατοντάδες πλοία έχουν εκτραπεί σε μεγαλύτερες διαδρομές, με αποτέλεσμα καθυστερήσεις στην παράδοση των εμπορευμάτων, υψηλότερο κόστος μεταφοράς και οικονομική πίεση για τις τοπικές κοινωνίες.

Οι ναυτιλιακές εταιρείες προετοιμάζονται για μήνες αβεβαιότητας στις δύο πλωτές οδούς, από τις οποίες περνάει αθροιστικά περί το 20% του παγκόσμιου εμπορίου. Κυβερνήσεις, κεντρικές τράπεζες, απλοί καταναλωτές – όλοι παρακολουθούν τις εξελίξεις με ανησυχία, αφού αυτές έρχονται σε μία περίοδο κατά την οποία δίνεται μάχη κατά του υψηλού πληθωρισμού. Παρά την επιβράδυνση στην αύξηση του δείκτη τιμών καταναλωτή, οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα καλπάζουν.

Ξηρασία και Χούθι

Η Διώρυγα του Παναμά βρίσκεται στη μέση μιας από τις πιο ξηρές περιόδους στον αιώνα λειτουργίας της τεχνητής πλωτής οδού. Οι αξιωματούχοι ελπίζουν ότι η ξηρασία, που ξεκίνησε στα μέσα του 2023, θα σταματήσει στο τέλος της ξηρής περιόδου τον Μάιο.

Στο Σουέζ, ορισμένες εταιρείες εκμετάλλευσης πλοίων έχουν αναστείλει επ’ αόριστον τα ταξίδια λόγω απεργιών σε εμπορικά πλοία νοτιότερα. Οι Χούθι έχουν επιτεθεί σε περισσότερα από 50 πλοία από τον Νοέμβριο, συμπεριλαμβανομένου ενός φορτηγού πλοίου φορτωμένου με λίπασμα που βυθίστηκε στην Ερυθρά Θάλασσα και ενός άλλου που οδήγησε σε τρεις θανάτους.

Σύμφωνα με αξιωματούχο του Πενταγώνου, τα αντίποινα του συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ έχουν καταστρέψει περίπου το ένα τρίτο του στρατιωτικού εξοπλισμού των Χούθι (που πιθανότατα χρηματοδοτούνται και εξοπλίζονται από το Ιράν).

Αισθητές οι πρώτες ελλείψεις

Τα προβλήματα δεν είχαν ακόμη τεράστιο αντίκτυπο στους καταναλωτές, αλλά οι επιχειρήσεις αρχίζουν να αισθάνονται τον πόνο. Η Tesla και η Volvo διέκοψαν την παραγωγή οχημάτων για έως και δύο εβδομάδες τον Ιανουάριο λόγω ελλείψεων ανταλλακτικών.

Ορισμένες εταιρείες ένδυσης επέλεξαν οι ανοιξιάτικες μόδες τους να παραδίδονται αεροπορικώς αντί θαλάσσης για να εξασφαλίσουν ότι θα φτάσουν στην ώρα τους.

Προς το παρόν, οι διακοπές στις αλυσίδες εφοδιασμού είναι σε μέτρια κλίμακα σε σύγκριση με τα όσα είχαν γίνει το 2020 και το 2021 λόγω των περιοριστικών μέτρων, που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid. Οι ημερήσιοι ναύλοι σε ορισμένα δρομολόγια μεταξύ Ασίας και ΗΠΑ εκτινάχθηκαν τότε σε περισσότερα από 20.000 $ ανά κιβώτιο, περίπου πέντε φορές υψηλότερα από τα τρέχοντα επίπεδα.

Οι επιχειρήσεις έχουν επίσης διδαχθεί από το χάος εφοδιασμού κατά τη διάρκεια της πανδημίας και ορισμένες έχουν δημιουργήσει μεγαλύτερα αποθέματα για να αποφύγουν την εξάντληση των προϊόντων.

Οξεία κρίση, εάν παραταθεί το διπλό πρόβλημα

Όμως, καθώς περισσότερες επιχειρήσεις επιστρέφουν στις πρακτικές προ της Covid να διατηρούν ελάχιστα αποθέματα και να βασίζονται σε έγκαιρες παραδόσεις, είναι πιο ευάλωτες σε καθυστερήσεις εάν επιμείνει η συμφόρηση στα δύο κανάλια. Λίγοι μήνες ακόμη με τα προβλήματα να μαίνονται στις δύο διώρυγες, θα μπρούσαν να προκαλέσουν ένα ενιαίο παγκόσμιο χάος στο εμπόριο, προειδοποιούν ειδικοί στη WSJ.

«Είναι μια στιγμή ορόσημο για τους καταναλωτές γιατί έχουν συνηθίσει την παγκοσμιοποίηση», δήλωσε στη WSJ ο Peter Sand, επικεφαλής αναλυτής στη ναυτιλιακή πλατφόρμα Xeneta με έδρα τη Νορβηγία. «Αγοράζουν αγαθά από παντού ανά πάσα στιγμή, επομένως είναι πρωταρχικής σημασίας η προστασία των θαλάσσιων αλυσίδων εφοδιασμού».

Πλοία που περνούσαν από τη Διώρυγα του Παναμά, τώρα αποπλέουν από τον Κόλπο του Μεξικού για να κάνουν παραδόσεις σε πελάτες στην Κίνα, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Το ταξίδι με κατεύθυνση δυτικά, μέσω του καναλιού και στη συνέχεια κατά μήκος του Ειρηνικού, διαρκεί περίπου 25 ημέρες.