Οι πρωτοπόρες Ελληνίδες μετανάστριες της Αυστραλίας

Στα μέσα του 20ού αιώνα, οι πρωτοπόρες Ελληνοαυστραλές μετανάστριες ξεκίνησαν ένα βαθύ ταξίδι, αφήνοντας πίσω τους την φτώχεια, την εξαθλίωση και την καταπίεση της ελεύθερης πολιτικής έκφρασης, προς αναζήτηση νέων ευκαιριών για μια καλύτερη ζωή στα άγνωστα τοπία της Αυστραλίας.

Καθώς πάτησαν στο αυστραλιανό έδαφος, οι πρωτοπόρες αυτές γυναίκες αντιμετώπισαν μια σειρά από προκλήσεις. Το γλωσσικό εμπόδιο, οι πολιτιστικές προσαρμογές και η πολυπλοκότητα της οικοδόμησης μιας νέας ζωής σε μια ξένη χώρα, αποτελούσαν τρομερά εμπόδια. Ωστόσο, με το θάρρος ως πυξίδα, αντιμετώπισαν το άγνωστο με αποφασιστικότητα.

Πολλές από αυτές τις γυναίκες βρέθηκαν να ασχολούνται με επίπονη εργασία, να μοχθούν σε χωράφια, εργοστάσια ή σπίτια, συνεισφέροντας με τη δύναμή τους και τις θυσίες τους για την υπόσχεση μιας καλύτερης ζωής.

Μιας καλύτερης ζωής, όχι μόνο για τις ιδίες αλλά και για ένα καλύτερο μέλλον των παιδιών τους.

Αυτές τις γυναίκες θα τιμήσει αύριο Κυριακή ο Εργατικός Σύνδεσμος «Δημόκριτος», με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας της Γυναίκας.

Κεντρική ομιλήτρια θα είναι η Δρ. Κωνσταντίνα Ντούνη, Ιστορικός Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Monash.

Σχετικά με την ομιλία της, η Δρ. Ντούνη σε ραδιοφωνικές συνεντεύξεις της είπε, μεταξύ άλλων:

«Όταν χρησιμοποιούμε την έκφραση “οι πρωτοπόρες Ελληνίδες μετανάστριες”, εμείς εδώ στην παροικία, που ζούμε την πραγματικότητα της Ελληνικής Διασποράς της Αυστραλίας, ξέρουμε αμέσως περί τίνος πρόκειται – αναφερόμαστε στις ηρωίδες Ελληνίδες που μετανάστευσαν στην Αυστραλία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στο πλαίσιο της τότε μαζικής μετανάστευσης στους Αντίποδες.

Για να δυναμώσει η βιομηχανία της που ήταν στα αρχικά στάδια, η Αυστραλία χρειαζόταν μια ισχυρή εργατική τάξη. Είχε τρομερή ανάγκη από νέους ανθρώπους να δουλέψουν στα εργοστάσια που όλο και πλήθαιναν στα μεγάλα αστικά κέντρα, ειδικά στο Σίδνεϊ και τη Μελβούρνη. Μάλιστα, την εποχή εκείνη οι εκφράσεις “εργάτες στα εργοστάσια” και “μετανάστες εργάτες” -δηλαδή factory workers και migrant workers- ήταν συνηθισμένες.

Η έρευνά μου για δεκαετίες τώρα επικεντρώνεται σε λογοτεχνικά έργα που προέρχονται από την ελληνική Διασπορά. Έχω ιδιαίτερη εκτίμηση για τα έργα των Ελληνίδων συγγραφέων της πρώτης γενιάς. Όπως έχουμε πει και άλλες φορές, δεν τα εκτιμώ μόνο από λογοτεχνική σκοπιά, αλλά και -κυρίως- από ιστορική σκοπιά.

Πρέπει να ομολογήσω ότι με δυσκόλεψε αρκετά αυτή η ομιλία, ακριβώς επειδή έχω πάρα πολύ υλικό -τόμους και τόμους- λόγω της μακροχρόνιας έρευνάς μου.

Πώς να συμπυκνώσει κανείς τη συμβολή των πρωτοπόρων Ελληνίδων σε μια σχετικά σύντομη ομιλία; Έπειτα από έντονο προβληματισμό, αποφάσισα να επικεντρωθώ σε τέσσερις τομείς από την άποψη της συμβολής αυτών των γυναικών:

*Κατ’ αρχήν στον τομέα της εργασίας: στα εργοστάσια, σε μικρές επιχειρήσεις, καθώς και στην αγροτική ζωή σε διάφορες περιοχές αυτής της τεράστιας ηπείρου, όπως, εξάλλου, μας θυμίζει ο Άγης Αργυρόπουλος στην καταπληκτική του αφίσα.

Επίσης στο χώρο της παροικίας όσον αφορά την ίδρυση συλλόγων και εκκλησιών, καθώς και λογοτεχνικών και πολιτιστικών φορέων.

Στη συνέχια, στο χώρο της λογοτεχνικής παραγωγής, εκδίδοντας πάνω από 250 βιβλία.

*Στο χώρο της οικιακής απασχόλησης, που ήταν στην ουσία μια -απλήρωτη- δεύτερη δουλειά, μια δεύτερη βάρδια, όταν κατέφθαναν εξαντλημένες στο σπίτι: μαγειρική –νόστιμα ελληνικά φαγητά κάθε μέρα– ράψιμο, κέντημα, καθάρισμα του σπιτιού, πλύσιμο και φυσικά πρωταγωνίστριες στον αγώνα της μετάδοσης της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού στα παιδιά τους.

Πριν ολοκληρώσω αυτόν τον σύντομο πρόλογο, θα ήθελα να προσθέσω κάτι ακόμα: Αυτά τα κορίτσια που ήρθαν ως μετανάστριες στην Αυστραλία, χιλιάδες κορίτσια – 18, 19, 20 χρόνων- αντιμετώπισαν τρομερά δύσκολες καταστάσεις. Θα αναφερθώ στις καταστάσεις αυτές στην ομιλία μου: βάναυσες συνθήκες στα εργοστάσια, μερικές φορές κακοποίηση μέσα στον ίδιο τους το σπίτι από τους συζύγους τους, οικονομικές δυσκολίες, το μαρτύριο της νοσταλγίας, την ανάγκη να μάθουν μια εντελώς ξένη γλώσσα… Και, όμως, αντί να τις αποκαλούμε “θύματα”, δικαιολογημένα σήμερα τις αποκαλούμε “ηρωίδες”.

Δεν το έβαζαν κάτω! Αγωνίζονταν ακούραστα στο εργοστάσιο, στο σπίτι, στην παροικία, χωρίς να παίρνουν ανάσα, για μια καλύτερη ζωή για τα παιδιά τους. Αυτή η αντοχή και η επιμονή, είναι που τις κάνει άξιαθαύμαστες, που τις κάνει ηρωίδες.

Οι περισσότερες Ελληνίδες μετανάστριες νομίζω ότι δικαιώθηκαν όσον αφορά τις οικογένειές τους -όχι όλες, μιας και έχουμε και τραγικές περιπτώσεις στην παροικία μας- αλλά σε γενικές γραμμές αγόρασαν ένα ή και περισσότερα σπίτια, επισκέφθηκαν την Ελλάδα, τα παιδιά τους τακτοποιήθηκαν και έγιναν οι ίδιοι νοικοκυραίοι με δική τους οικογένεια, χάρηκαν εγγόνια.

Τα μαθήματα που μπορεί να πάρει η νεότερη γενιά είναι ατέλειωτα. Να δουλεύουν σκληρά, να σέβονται τον εαυτό τους και τους άλλους, να είναι περήφανες για την ταυτότητά τους, να αναγνωρίζουν το πόσο σημαντικό είναι να μαγειρεύουν σπιτίσιο φαγητό, να καλλιεργούν έστω και ένα μικρό περιβολάκι, να σέβονται τους νόμους της Αυστραλίας. Αλλά και να μην ξεχνούν ποτέ την καταγωγή τους, τα ήθη και έθιμά μας, την Ελληνική Γλώσσα. Και κάτι που η κόρη μου πρόσεξε προχθές όταν πήγαμε στον χορό των Ευβοέων, ήταν ότι αν και οι γυναίκες της πρώτης γενιάς θα ήταν 80 και πάνω χρόνων, όλες σηκώθηκαν να χορέψουν, να γλεντήσουν.

Να μην το παραβλέπουμε αυτό το χάρισμα όσον αφορά την ψυχική μας υγεία. Την ικανότητα, δηλαδή, να χορεύουμε, να γλεντάμε, “να το ρίχνουμε και λίγο έξω”, όπως λέει και το ρητό, και να τα ξεχνάμε όλα για λίγες ώρες κάθε τόσο. Να χαιρόμαστε τη ζωή.

Είναι πολύ σημαντικό να γιορτάζουμε ως παροικία και ως χώρα την Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας. Μας δίνεται η ευκαιρία να εκτιμήσουμε αυτά που έχουμε καταφέρει μέχρι τώρα όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών.

Μην ξεχνάμε ότι δεν είναι πολλές δεκαετίες που μας δόθηκε το δικαίωμα να ψηφίζουμε και να σπουδάζουμε, για παράδειγμα.

Επίσης, μας δίνεται η ευκαιρία να αναλογιστούμε σχετικά με θέματα και κατευθύνσεις που πρέπει να προσέξουμε από εδώ και πέρα, είτε στην παροικία είτε στην ευρύτερη κοινωνία – επίσης και σε παγκόσμιο πλαίσιο- αλλά ας περιοριστούμε στην χώρα στην οποία ζούμε.

Στην ευρεία αυστραλιανή κοινωνία, λοιπόν, η κατάσταση που επικρατεί όσον αφορά τις αυτόχθονες γυναίκες, τις Αβορίγινες, απαιτείται άμεση προσοχή και δράση. Νομίζω ότι όλοι συμφωνούμε και το αναγνωρίζουμε αυτό. Είναι ένα πράγματι φλέγον θέμα.

Όσον αφορά την παροικία μας, φυσικά και υπάρχουν προβλήματα και προκλήσεις αλλά, μιλώντας προσωπικά ως πανεπιστημιακός, και ως ερευνήτρια, με απασχολεί ιδιαίτερα η καταγραφή της συμβολής των πρωτοπόρων Ελληνίδων μας. Γι’ αυτό χάρηκα ιδιαίτερα που μου δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχω σε αυτή την πάρα πολύ σημαντική εκδήλωση».

Στην εκδήλωση θα παρουιαστεί και το μουσικό πρόγραμμα «Το ταξίδι» με τους τους μουσικούς Άλκηστη Πιτσάκη, Ελένη Γιώτη, Άντριου Πάτερσον και Ιάκωβο Παπαδόπουλο.

Να υπενθυμισουνμε ότι η εκδήλωση θα γίνει Κυριακή, 10 Μαρτίου, στις 2.30μμ.,(τοπική ώρα) στο Coburg Town Hall – Concert Hall, 90 BELL St., Coburg.

Είσοδος ελεύθερη, όλοι ευσπρόσδεκτοι.