Ο ελληνισμός στη Γεωργία στο μικροσκόπιο της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών

Με τη σκέψη στις νεότερες γενιές που πρέπει να μάθουν πώς μετακινήθηκαν οι πρόγονοί μας, τις δύσκολες συνθήκες κάτω από τις οποίες εγκατέλειψαν τις εστίες τους, πάλεψαν να εγκατασταθούν στη νέα πατρίδα, να προσαρμοστούν και να διαπρέψουν, η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (ΕΠΜ) διοργάνωσε, πριν από λίγες μέρες, εκδήλωση για τον ελληνισμό στη Γεωργία.

Τρεις ομιλητές, η δρ στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και μέλος του ΔΣ της ΕΠΜ Λίνα Ποζίδου, ο ιστορικός και μέλος της ΕΠΜ Βασίλης Τσενκελίδης και η δρ. Φιλολογίας, καθηγήτρια γεωργιανής γλώσσας Τεόνα Μπερίτζε αναφέρθηκαν στον ελληνισμό της Γεωργίας.

Την εκδήλωση άνοιξε ο πρόεδρος της ΕΠΜ Χρήστος Γαλανίδης τονίζοντας τη διαχρονική παρουσία των Ελλήνων και ιδιαίτερα των Ποντίων στη Γεωργία. Με αφορμή την ταινία που προβαλλόταν, αναφέρθηκε στους συμπατριώτες μας που γεννήθηκαν, σπούδασαν και διακρίθηκαν στη Γεωργία και την τέως Σοβιετική Ένωση, όπως ο σκηνοθέτης της ταινίας Χριστόφορος Τριανταφύλλοφ, ο σπουδαίος μουσικός Οδυσσέας Δημητριάδης και ο φιλόσοφος Θεοχάρης Κεσίδης. Αναφέρθηκε και στην έκδοση της ΕΠΜ, τη σχετική με το θέμα της εκδήλωσης [Παράρτημα 42 (2021) του «Αρχείου Πόντου»], η οποία αφορά στην εργασία του Σπάρτακου Τανασίδη, με τίτλο: Τσάλκα. Στοιχεία ιστορίας και λαογραφίας των τουρκόφωνων Ποντίων του Καυκάσου.

Τη σκυτάλη πήρε η γενική γραμματέας της ΕΠΜ δρ φιλολογίας Γεωργία Χαριτίδου, που είχε και τον συντονισμό της εκδήλωσης, αφού καλωσόρισε με τη σειρά της τους προσκεκλημένους, τόνισε ότι η ημερίδα, αφιερωμένη στον ελληνισμό της Γεωργίας, είναι η αρχή μιας προσπάθειας να ενημερωθούν οι νεότεροι για τους προγόνους μας που μετακινήθηκαν, κάτω από δύσκολες συνθήκες, από τις εστίες τους, πάλεψαν να εγκατασταθούν στη νέα πατρίδα, να προσαρμοστούν, αλλά και να διαπρέψουν. Επισήμανε πως η ημερίδα δεν εξαντλεί το θέμα και απαιτούνται και άλλες σχετικές εκδηλώσεις, καθώς για τον ελληνισμό που από χρόνια έχει απλωθεί στη γύρω περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, πολλά ακόμη μπορούν και αξίζει να αναλυθούν.

Πρώτη ανέβηκε στο βήμα η Λίνα Ποζίδου, δρ στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και μέλος του ΔΣ της ΕΠΜ. Γεννημένη στην Τσάλκα, η Λίνα Ποζίδου μίλησε για τις βυζαντινο-ιβηρικές σχέσεις κατά την υστερομεσαιωνική περίοδο, τους Μεγάλους Κομνηνούς της Τραπεζούντας και τους Βαγρατίδες της Ιβηρίας/Γεωργίας. Επικεντρώθηκε στην ανάλυση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν με τους ντόπιους πληθυσμούς (Ίβηρες, Αρμένιους, Τζάννους, Λαζούς). Ειδικότερα, αναφέρθηκε στις διπλωματικές προσεγγίσεις μεταξύ Αυτοκρατορίας Βυζαντίου, Μεγάλων Κομνηνών της Τραπεζούντας (Πόντου) και Βασιλείου Ιβηρίας, στις συνεργασίες στα επίπεδα στρατιωτικών επιχειρήσεων, εκπαίδευσης και πολιτισμού. Τόνισε, μάλιστα πως, στην περίπτωση του κινδύνου από τους Οθωμανούς, Γεωργιανοί ηγεμόνες συμπαραστάθηκαν στους Κομνηνούς με στρατιωτικές δυνάμεις.

Από την πλευρά του ο ιστορικός και μέλος της ΕΠΜ Βασίλης Τσενκελίδης που κατάγεται από περιοχή της Νότιας Ρωσίας, στην ανακοίνωσή του με τίτλο Ελληνικές κοινότητες στην Γεωργία τον 19ο και τον 20ό αιώνα: δημιουργία, εξέλιξη και παρακμή παρουσίασε τη δημιουργία ελληνικών κοινοτήτων τόσο στη Γεωργία όσο και στην ευρύτερη περιοχή την περίοδο εκείνη. Παράλληλα ερμήνευσε τους λόγους για τους οποίους μετακινήθηκαν οι πληθυσμοί (πόλεμοι-προσφυγιά, εμπόριο, εργασία κ.ά.). Ο Βασίλης Τσενκελίδης μίλησε για τους τόπους όπου εγκαταστάθηκαν οι Πόντιοι στη Γεωργία –Τσιντσκαρό 1813, Τσάλκα 1829, Ντμανίσι, Τετριτσκάρο-Ιραγκά, Ρουστάβι, Τιφλίδα, Σάντα, Βατούμ, Σουχούμ, ελληνικά χωριά Απχαζία 1850–, για τον τρόπο που οργανώθηκαν οι κοινότητές τους, για τις ασχολίες τους, την εκπαίδευση των παιδιών τους, τη συμμετοχή τους στα κοινά, τη δημιουργία συλλόγων, την ανάπτυξη πολιτιστικών δράσεων –θέατρο, μουσική, εκδόσεις κ.ά. Ολοκληρώνοντας την ανακοίνωσή του, ο Πόντιος ιστορικός αναφέρθηκε στην επιβεβλημένη ανάγκη για παλιννόστηση των Ποντίων στην Ελλάδα, λίγο πριν από την εκπνοή του 20ού αιώνα.

Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με την εισήγηση Ιστορική και πολιτισμική παρουσία του Ποντιακού Ελληνισμού της Δυτικής Γεωργίας – Το Βατούμ των Ελλήνων της Τεόνα Μπερίτζε, δρ. Φιλολογίας, καθηγήτρια γεωργιανής γλώσσας. Η Τεόνα Μπερίτζε, με καταγωγή από την Γεωργία, αναφέρθηκε στην παρουσία των Ελλήνων στο Βατούμ τη δεκαετία του 1860, όταν η πόλη ήταν ακόμη μικρός παραθαλάσσιος οικισμός. Σιγά-σιγά, όμως, ο οικισμός αναπτύχθηκε με νέες συνεχείς εγκαταστάσεις πληθυσμού από τον Πόντο στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αι., λόγω πολιτικών κυρίως εξελίξεων.

Οι Πόντιοι οργανώθηκαν επαγγελματικά και πολιτισμικά στην υπάρχουσα τοπική κοινωνία και οι οικισμοί που δημιουργήθηκαν διακρίνονταν σε ελληνόφωνους (μιλούσαν την ποντιακή διάλεκτο) και τουρκόφωνους (μιλούσαν την ουρουμική διάλεκτο της τουρκικής).

Η ομιλήτρια αναφέρθηκε στη δραστηριότητά τους (ίδρυση εκκλησιών, σχολείων, σωματείων κ.ά.), στα επαγγέλματά τους (επιχειρήσεις, βιοτεχνίες, γιατροί, φωτογράφοι κ.τλ.), στα έθιμά τους, τις λατρευτικές τους συνήθειες, τις γιορτές τους. Τόνισε πως «Οι Έλληνες συνυπήρξαν αρμονικότατα με την γεωργιανή κοινωνία και σήμερα στη Γεωργία ζουν 15.000 Έλληνες και από αυτούς 2.500 στην περιοχή της Ατζαρίας και η ελληνική γλώσσα διδάσκεται ως ξένη γλώσσα σε σχολεία της μέσης εκπαίδευσης του Βατούμ».

Στην εκδήλωση έδωσαν το παρών φοιτητές του ΕΚΠΑ (Διδασκαλείο ξένων γλωσσών-γεωργιανής γλώσσας), Γεωργιανοί που διαμένουν στην Αθήνα, εκπρόσωποι ποντιακών συλλόγων, φίλοι και μέλη της ΕΠΜ και ο διευθυντής της εφ. Εύξεινος Πόντος και μέλος της ΕΠΜ Φόρης Πεταλίδης.

Πηγή:pontosnews.gr