Φεστιβάλ Χαλουμιού της Κυπριακής Κοινότητας Μελβούρνης

Το διήμερο Φεστιβάλ Χαλουμιού που οργανώνει η Κυπριακή Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτώριας το Σάββατο 2 και την Κυριακή 3 Μαρτίου,  αναμοχλεύει στους Κύπριους ηλικιωμένους πολλές μνήμες και θύμισες από τα χρόνια που το χαλούμι παρασκευαζόταν στο σπίτι και στους νεότερους, αν δεν το έχουν δοκιμάσει ακόμα να το πράξουν. Είναι νοστιμότατο, σερβίρεται με πολλούς και διάφορους τρόπους και βγάζει σε λίγα μόνο λεπτά «ασπροπρόσωπους» τους νοικοκυραίους.

Πρόκειται για ένα ημίσκληρο τυρί, το οποίο παρασκευάζεται από μείγμα αγελαδινού και αιγοπρόβειου γάλακτος ή εξ ολοκλήρου από αιγοπρόβειο. Το ψήνουμε είτε σε τηγάνι είτε σε σχάρα, αλλά καταναλώνεται και ωμό.

Σήμερα υπάρχουν δεκάδες συνταγές με ιδιαίτερη γεύση και εμφάνιση, που κάνουν το πιάτο λαχταριστό! Και ένα μυστικό: Το χαλούμι δεν λιώνει σε υψηλή θερμοκρασία. Οπότε, είτε το ψήνετε στο τηγάνι είτε στο μπάρμπεκιου, είναι σκέτη απόλαυση!

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Καϊμακλί, προάστειο στα βορειοανατολικά της Λευκωσίας Κύπρου.

Θυμάμαι, όταν ήμουν γύρω στα 10, τα χρόνια που λάμβανε χώρα ο επαναστατικός αγώνας της ΕΟΚΑ κατά της Αγγλικής Αποικιοκρατίας (1955-1959), η μητέρα μου Μαρία, έφτιαχνε χαλούμια στο σπίτι, όπως άλλωστε οι περισσότερες νοικοκυρές.

Θυμάμαι επίσης που αγόραζε το γάλα για μια σειρά ημερών από την κα Άννα -υποθέτω θα πρέπει να είχαν κοπάδι και στάνη στην περιοχή του Αγίου Δημητρίου, βορειότερα του Καϊμακλιού που, δυστυχώς, βρίσκεται σήμερα υπό Τουρκική κατοχή- και το διατηρούσε σκεπασμένο σε μεγάλο πιθάρι. Πού και πού, ανασκουμπωνόταν και το ανακάτευε.

Θυμάμαι επίσης ότι με την αδελφή μου, Ελένη, περιμέναμε με το πιάτο στο χέρι να μας βάλει λίγο από το βουτύρωμα που ήταν πεντανόστιμο και θρεπτικό.

Όταν, λοιπόν, συγκέντρωνε την απαραίτητη ποσότητα και το γάλα συμπλήρωνε τις μέρες που χρειάζονταν για να «ξινίσει», το έβαζε σε μεγάλο καζάνι, το χαρτζί, και το έψηνε, ανακατεύοντας συνέχεια με μεγάλη κουτάλα. Την κουτάλα την θυμάμαι ιδιαίτερα, γιατί σε άλλες περιπτώσεις, την χρησιμοποιούσε προς… τάξη και συμμόρφωση.

Στη συνέχεια έβαζε το μείγμα σε ψάθινα καλαθάκια, τα τελάρα, για να πάρουν τα χαλούμια το ανάλογο σχήμα, τα άφηνε για λίγο να κρυώσουν και μετά τα χαράκωνε στη μέση, βάζοντας λίγο φρέσκο δυόσμο. Τελάρα, είχε μόνο μια νοικοκυρά στη γειτονιά, οπότε κανόνιζαν και τα έπαιρναν με τη σειρά.

Με τα χρόνια, το Καϊμακλί, άλλαξε ρότα. Φεύγοντας οι γηραιότεροι, εγκαταλείφτηκε η γεωργία και η κτηνοτροφία. Οι νεότεροι, στράφηκαν σε εργολαβίες ή δούλευαν σε εργοστάσια που αργά αλλά σταθερά, έκαναν την εμφάνισή τους και εδραιώθηκαν στην περιοχή. Όπως το εργοστάσιο με τα παγωτά Ρέτζης, το Λαϊκό Καφεκοπτείο, το υποδηματοποιείο Batas, για να αναφέρουμε μερικά.

ΤΟ ΚΕΡΑΣΜΑ

Οι νεότερες γενιές, έχοντας περισσότερες ευκαιρίες να φοιτήσουν σε Γυμνάσια ή και να σπουδάσουν στο εξωτερικό, ξανοίχθηκαν σε κρατικές και ιδιωτικές υπηρεσίες. Οπότε, τέρμα τα χαλούμια, ο τραχανάς και τα λουκάνικα στο σπίτι. Αν η μνήμη μου δεν με απατά, το μόνο που έφτιαχνε μητέρα μας μέχρι το 1967 που φύγαμε για Αυστραλία, ήταν ο φιδές!

Όλα λοιπόν αγοραστά από πλανόδιους αγρότες, που είχαν την τακτική τους πελατεία και… στην πόρτα μας.

Όταν το 1971 παντρεύτηκα τον εκ Λευκάδος σύζυγό μου Νικόλα, στο τραπέζι μας κυριαρχούσε το χαλούμι. Ξαφνιάστηκε που το συνδυάζαμε με το καλοκαιρινό καρπούζι, μέχρι που το δοκίμασε.

Στις μέρες μας, το χαλούμι, θεωρείται η σημαία της αυθεντικής κυπριακής κουζίνας. Όχι γιατί είναι απλά ένα προϊόν της Κύπρου με ξεχωριστές διατροφικές ωφέλειες, αλλά αποτελεί μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας.

Αν και έπαψε να παρασκευάζεται στα νοικοκυριά, είναι άμεσα συνδεδεμένο με την παραδοσιακή αγροτική ζωή και την κοινωνική αλληλεγγύη, που χαρακτηρίζει ακόμη και σήμερα τα χωριά της ιδιαίτερης πατρίδας μου.

Λοιπόν. Από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω, στο Φεστιβάλ, θα μπορείτε να απολαύσετε την νοστιμιά του Κυπριακού χαλουμιού. Μαθαίνω ότι ντόπιοι εισαγωγείς καθώς και Κυπριακές εταιρίες, δώρισαν στην Κοινότητα 400 κιλά χαλούμι, το οποίο θα διατεθεί στο παραδοσιακό κέρασμα κατά την υποδοχή των επισκεπτών.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίδειξη παρασκευής χαλουμιού και άλλων Κυπριακών εδεσμάτων, παραδοσιακούς χορούς από χορευτικά συγκροτήματα της πόλης μας, Τσιατίσματα, Χορωδιακά τραγούδια, Ποιήματα, Δραστηριότητες για παιδιά και άλλα πολλά.

Επίσης, θα πωλούνται Κυπριακοί μεζέδες και εδέσματα, Κυπριακά προϊόντα και άλλα μικροεμπορεύματα.

Και όπως πάντα, μουσική και τραγούδια από την ορχήστρα «ΑΕΤΟΣ» του Σωτήρη Στυλιανού.

Ωστόσο, το αποκορύφωμα θα εκτυλιχθεί επί σκηνής στην αυλή του αρχοντικού του μαστρο-Χατζιαντωνή, όπου χορευτές της Ακαδημίας Χορού “Πήγασος”, θα ψήσουν το γάλα, θα το πήξουν και μετά θα ανασύρουν το Χαλούμι, το λευκό μαργαριτάρι της Κύπρου μας, με χορό και τραγούδι.

Όλα αυτά στη διεύθυνση της Κοινότητας, επί της 495 – 511 Lygon Street στο Brunswick.

Οι πόρτες ανοίγουν στις 12 το μεσημέρι μέχρι αργά.