Από την περίοδο της Επανάστασης καταγγέλλονταν οι κλοπές των ελληνικών αρχαιοτήτων

Επιμέλεια: Χρήστος Μαλασπίνας

Αθήνα.- Με επιστολές που απέστειλε στον Πρωθυπουργό, τον Πρόεδρο της Βουλής, τους πολιτικούς αρχηγούς, τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, τους βουλευτές και τους ευρωβουλευτές όλων των κομμάτων, αλλά και στην ομογενειακή εφημερίδα της Αυστραλίας “Νέος Κόσμος¨, ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, αναφέρεται στα Γλυπτά του Παρθνώνος και στην κλοπή τους από τον  Λόρδο Έλγιν, πράξη η οποία, όπως επισημαίνει “…είχε, ήδη, καταγγελθεί από την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Από τους ίδιους τους επαναστατημένους Έλληνες, οι οποίοι, στις εφημερίδες που εξέδιδαν κατά την διάρκεια του Αγώνα για την Ανεξαρτησία μας, ανάμεσα στα άλλα, προέβαλαν το ζήτημα της αφαίρεσης αρχαιοτήτων από επιτήδειους Ευρωπαίους, οι οποίοι, σε συνεννόηση με την τουρκική Διοίκηση, προχωρούσαν στην κλοπή αυτών εκμεταλλευόμενοι την χαώδη κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα.¨

Ο Βουλευτής  στην επιστολή του επισυνάπτει φωτογραφικό ντοκουμέντο από  σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδος «Εφημερίς των Αθηνών», στο φύλλο της 17ης Ιανουαρίου του 1826, όπου σε σχετικό άρθρο, με τίτλο: «Περί των αρχαιοτήτων». Η εφημερίδα αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος της στην παράνομη απόσπαση αρχαιοτήτων και την εξαγωγή τους σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Πρόκειται, όπως γράφουν οι Επαναστάτες, για μια αισχρή πράξη των ξένων, οι οποίοι, σε συνεργασία με τους Τούρκους, αρπάζουν τα αρχαία λείψανα, όπως χαρακτηριστικά γράφει η εφημερίδα, για να κοσμήσουν τις πατρίδες τους. Στο φύλλο αυτό οι Έλληνες κατηγορούν τον Λόρδο Έλγιν όχι μόνο για την κλοπή διάφορων αρχαιοτήτων αλλά και για την κακομεταχείρισή τους“.

Ολόκληρη η επιστολή Κων. Γκιουλέκα προς τον “Νέο Κόσμο”:

Αγαπητέ κύριε Χατζημανώλη,

Επικοινωνώ μαζί σας με την παρούσα επιστολή προς τον “Νέο Κόσμο” , μετά την απρεπή και προσβλητική συμπεριφορά του Βρετανού Πρωθυπουργού Rishi Sunak κατά την διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψης του Πρωθυπουργού στο Λονδίνο. Γνωρίζοντας τις θέσεις μας για τα Γλυπτά του Παρθενώνα και γενικότερα την ελληνική διεκδικητική στάση απέναντι στο ζήτημα αυτό, έρχομαι, με την παρούσα, να προσθέσω, στην φαρέτρα των ελληνικών επιχειρημάτων, κάποια επιπρόσθετα στοιχεία, τα οποία ενδεχομένως μπορούν να φανούν χρήσιμα σε οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών στην Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, πέρα από την συνεχή διεκδίκηση που προβάλλουμε, θεωρώ ότι ένα πολύ καλό επιχείρημα είναι ότι αυτή η κλοπή των ελληνικών αρχαιοτήτων είχε, ήδη, καταγγελθεί από την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Από τους ίδιους τους επαναστατημένους Έλληνες, οι οποίοι, στις εφημερίδες που εξέδιδαν κατά την διάρκεια του Αγώνα για την Ανεξαρτησία μας, ανάμεσα στα άλλα, προέβαλαν το ζήτημα της αφαίρεσης αρχαιοτήτων από επιτήδειους Ευρωπαίους, οι οποίοι, σε συνεννόηση με την τουρκική Διοίκηση, προχωρούσαν στην κλοπή αυτών εκμεταλλευόμενοι την χαώδη κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα.

Οι ίδιοι οι Επαναστάτες καταγγέλλουν την κλοπή από τον Λόρδο Έλγιν, σε σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδος «Εφημερίς των Αθηνών», στο φύλλο της 17ης Ιανουαρίου του 1826, σε σχετικό άρθρο, με τίτλο: «Περί των αρχαιοτήτων». Η εφημερίδα αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος της στην παράνομη απόσπαση αρχαιοτήτων και την εξαγωγή τους σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Πρόκειται, όπως γράφουν οι Επαναστάτες, για μια αισχρή πράξη των ξένων, οι οποίοι, σε συνεργασία με τους Τούρκους, αρπάζουν τα αρχαία λείψανα, όπως χαρακτηριστικά γράφει η εφημερίδα, για να κοσμήσουν τις πατρίδες τους. Στο φύλλο αυτό οι Έλληνες κατηγορούν τον Λόρδο Έλγιν όχι μόνο για την κλοπή διάφορων αρχαιοτήτων αλλά και για την κακομεταχείρισή τους. Συνημμένα σου στέλνω φωτοτυπημένο αντίγραφο της ως άνω εφημερίδος για το αρχείο σου.

Παράλληλα, στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας «Εφημερίς των Αθηνών» της 17ης Ιανουαρίου του 1826 δημοσιεύεται και επιστολή του Γενικού́ Γραμματέα της Διοίκησης Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου προς τον Ολλανδό Συνταγματάρχη Ρόττιερς – ο οποίος έκλεψε από́ την Μήλο αρχαιότητες – στην οποία τον εγκαλεί για την ιταμή́ πράξη του. Στην επιστολή αναφέρεται ότι πολλοί Ευρωπαίοι, σε συνεννόηση με την τουρκική́ Διοίκηση, αρπάζουν αρχαιότητες από́ την Ελλάδα και τις μεταφέρουν στις πατρίδες τους. Συνημμένα σου στέλνω και φωτοτυπημένο αντίγραφο της ως άνω εφημερίδος.

Επίσης, στο φύλλο της «Γενικής Εφημερίδος Ελλάδος», περίπου έναν χρόνο νωρίτερα, στις 9 Δεκεμβρίου του 1825, έγινε ειδική αναφορά στα ζητήματα της αρχαιοκαπηλίας. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι πολλοί ξένοι άρπαξαν από την Ελλάδα αρχαιότητες. Συνημμένα σου στέλνω φωτοτυπημένο αντίγραφο της ως άνω εφημερίδος για το αρχείο σου.

Επιπροσθέτως, με διαταγή στις 22 Φεβρουαρίου του 1826, το Εκτελεστικό Σώμα της Προσωρινής Διοίκησης της Ελλάδος, εκτός του ότι αναγνωρίζει ότι όλες οι αρχαιότητες είναι εθνικό ζήτημα και η διατήρηση αυτών είναι αναγκαία, αποφασίζει τον τρόπο με τον οποίο θα φυλάσσονται οι αρχαιότητες. Συνημμένα σου στέλνω φωτοτυπημένο αντίγραφο του ως άνω εγγράφου για το αρχείο σου.

Στα προηγούμενα πρέπει να προσθέσουμε ότι ο Εθνικός Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας, στις 28 Ιουνίου 1830, με εγκύκλιό του προς τους Επιτρόπους και τους Διοικητές της Επικράτειας, θέτει το πλαίσιο και τα μέτρα που λαμβάνονται για να προστατευθούν οι ελληνικές αρχαιότητες. Συνημμένα σου στέλνω φωτοτυπημένο αντίγραφο του ως άνω εγγράφου για το αρχείο σου.

Όλα τα παραπάνω περιέχονται στο τελευταίο βιβλίο μου, με τίτλο: «Το Χρονικό της Επανάστασης μέσα από τις Εφημερίδες της Παλιγγενεσίας. 1821. Στην φωτιά, με αίμα και μελάνι», στις σελίδες 558, 564, 582, 598, 1109.

Πιστεύω ότι είναι σημαντικό, και με βάση τα παραπάνω αποδεικτικά στοιχεία – που, φυσικά, δεν είναι τα μόνα, – η ελληνική Πολιτεία να στέλνει το μήνυμα ότι οι καταγγελίες για τις κλοπές των αρχαιοτήτων μας ξεκίνησαν από την περίοδο που ακόμη πολεμούσαμε για την Ελευθερία μας, στην Επανάσταση του 1821, και ότι επί 200 χρόνια καταγγέλλουμε και διεκδικούμε την επιστροφή όσων μας ανήκουν.

Αντίστοιχες επιστολές απέστειλα προς τον Πρωθυπουργό, τον Πρόεδρο της Βουλής, τους πολιτικούς αρχηγούς, τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, τους βουλευτές και τους ευρωβουλευτές όλων των κομμάτων.

Στην διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή ενημέρωση.

Καλές γιορτές

Με φιλικούς, πατριωτικούς χαιρετισμούς,

Κωνσταντίνος Π. Γκιουλέκας