Οδηγός για τον «γρίφο» με τα τιμολόγια ρεύματος: Τι σημαίνει κάθε χρώμα για την τσέπη μας

Πολλοί είναι οι καταναλωτές που δεν έχουν καταλήξει σε απόφαση σχετικά με το χρώμα που θα επιλέξουν στα νέα τιμολόγια ρεύματος, καθώς δεν γνωρίζουν ποιο τους συμφέρει και ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στο μπλε, το πράσινο, το κίτρινο και το πορτοκαλί τιμολόγιο- και ο Μιχάλης Μαθιουλάκης, ακαδημαϊκός διευθυντής του Greek Energy Forum και blogger της HuffPost Greece, έκανε σχετική ανάρτηση στο Facebook, όπου επιχειρεί να εξηγήσει απλά τι ισχύει με αυτά, ενώ το υπουργείο Ενέργειας έχει ανεβάσει ερωταπαντήσεις στην ιστοσελίδα του.

Υπενθυμίζεται πως τα νέα τιμολόγια θα αρχίσουν να ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου και, σύμφωνα με το υπουργείο Ενέργειας, για πρώτη φορά ο κάθε καταναλωτής θα ξέρει με ακρίβεια τι πληρώνει στον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας και σε ποιο είδος τιμολογίου βρίσκεται χάρη στη χρωματική σήμανση για κάθε τύπο τιμολογίου: Μπλε τα σταθερά, πράσινο το ειδικό τιμολόγιο, κίτρινο τα κυμαινόμενα και πορτοκαλί τα δυναμικά.

Ο κ. Μαθιουλάκης προβαίνει σε μια σύντομη σύνοψη, παρουσιάζοντας τα υπέρ και τα κατά:

«1. Το ΠΡΑΣΙΝΟ τιμολόγιο που θεσμοθέτησε η κυβέρνηση ΔΕΝ θα είναι το πιο φθηνό της αγοράς.

2. Στο πράσινο τιμολόγιο κερδίζει κανείς από το ότι όλοι οι όροι και συνθήκες χρέωσης είναι ίδιες, οπότε δεν κινδυνεύει να μπλέξει με μικρά γράμματα και περίεργους όρους.

3. Με το πράσινο τιμολόγιο μπορεί κανείς εύκολα να διαλέξει το φθηνότερο ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΑΣΙΝΑ (τα οποία όμως θα είναι πιο ακριβά από τα αντίστοιχα κίτρινα).

4. Το πράσινο τιμολόγιο σε εξασφαλίζει για μόνο ένα μήνα όσον αφορά την τιμή, αλλά σε γενικές γραμμές, σε ότι θέση κατάταξης θα είναι η εταιρία σου σε σχέση με τις άλλες τον πρώτο μήνα, είναι πιθανό να συνεχίσει να είναι και τους επόμενους μήνες οπότε δεν χρειάζεται να αλλάζεις εταιρία κάθε τρεις και λίγο.

――――――――――――――――――――――-

5. Το ΜΠΛΕ τιμολόγιο είναι σταθερό, και ΠΑΝΤΑ θα βγαίνει πιο ακριβό από τα αντίστοιχα χρώματα.

6. Στο μπλε τιμολόγιο πληρώνεις παραπάνω για να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο (για όσο διαρκεί το συμβόλαιο) ότι ξέρεις ακριβώς ποια τιμή θα πληρώνεις.

7. Στο μπλε τιμολόγιο, πάντα, την ώρα που το επιλέγεις θα πρέπει να ξέρεις ότι όλα τα άλλα τιμολόγια θα είναι φθηνότερα οπότε θα πρέπει να ξεπεράσεις τη δύσκολη ψυχολογία που συνεπάγεται αυτό.

8. Το ίδιο δύσκολη ψυχολογία θα έχεις αν πάρεις το μπλε και κλειδώσεις την τιμή, και μετά βλέπεις τα υπόλοιπα να συνεχίζουν να πέφτουν. Πρέπει λοιπόν να σταθμίσεις αν νιώθεις καλύτερα ξέροντας ότι δεν θα έχεις εκπλήξεις στο ρεύμα σου ή αν νιώθεις καλύτερα ξέροντας ότι δεν τα πήγες χειρότερα από τους άλλους γύρω σου.

―――――――――――――――――――――

9. Το ΚΙΤΡΙΝΟ τιμολόγιο είναι το πιο φθηνό αλλά και το πιο επικίνδυνο για σένα (ο κίνδυνος είναι να ανεβοκατεβαίνουν οι τιμές που θα σε χρεώνουν).

10. Το κίτρινο τιμολόγιο, σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή, θα είναι πιο φθηνό από τα νέα πράσινα ή μπλε τιμολόγια που θα βγαίνουν τον ίδιο μήνα στην αγορά.

11. Στο κίτρινο τιμολόγιο αυτό συμβαίνει επειδή τον κίνδυνο του ανεβοκατεβάσματος τον αναλαμβάνεις εσύ και όχι η εταιρία.

ΓΕΝΙΚΑ ΕΧΟΥΜΕ ΤΑ ΕΞΗΣ:

Α. ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΠΡΑΣΙΝΟ τιμολόγιο όταν δεν θέλουμε να ασχοληθούμε ιδιαίτερα με το κόστος του ρεύματος.

Β. ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΜΠΛΕ τιμολόγιο όταν εκτιμούμε πως οι τιμές ενέργειας είναι στον πάτο, (ή γενικά σε πολύ χαμηλά επίπεδα) και πιθανολογούμε ότι θα ανεβούν.

Σε αυτή την περίπτωση επιδιώκουμε να κλείσουμε συμβόλαιο για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη περίοδο.

Γ. ΕΠΙΛΕΓΟΥΜΕ ΚΙΤΡΙΝΟ τιμολόγιο όταν οι τιμές ενέργειας πέφτουν και πιθανολογούμε ότι θα συνεχίσουν να πέφτουν ή να μένουν σε χαμηλά επίπεδα.

Σε αυτή την περίπτωση θα έχουμε μειωμένο και μειούμενο κόστος. Θα πρέπει όμως να παρακολουθούμε τις εξελίξεις για να δούμε πότε είμαστε τόσο χαμηλά ώστε να μας συμφέρει να γυρίσουμε σε μπλε τιμολόγιο.

– Το τι θα διαλέξει λοιπόν κανείς έχει να κάνει (α) με το πόσο θέλει να ασχολείται με το θέμα και (β) με το τι πιστεύει ότι θα γίνει με τις τιμές ενέργειας στο μέλλον.

– Τις τιμές όλων των τιμολογίων, όλων των χρωμάτων και όλων των εταιριών, θα μπορείτε να τις συγκρίνετε εύκολα και αξιόπιστα από την ιστοσελίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας όπου μέσα στον Ιανουάριο θα τεθεί σε λειτουργία το νέο Εργαλείο Σύγκρισης Τιμών της Αρχής το οποίο θα σας βοηθήσει πολύ.

– Εν τω μεταξύ από την ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ μπορείτε να δείτε πόσο ρεύμα καταναλώνετε στο σπίτι, οπότε να δείτε από που μπορείτε να κάνετε εξοικονόμηση και μπορείτε επίσης να δείτε πόση εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων θα έχετε αν κάνετε κάποιες μεγάλες ενεργειακές αλλαγές στο σπίτι σας, όπου θα δείτε πότε θα κάνετε απόσβεση από κάθε επιλογή.

– Εάν όντως σας απασχολεί το θέμα, τότε μπείτε και ξεψαχνίστε αυτά τα εργαλεία εξοικονόμησης ενέργειας. Μη βαριέστε. Θα βοηθήσει και την τσέπη σας και το περιβάλλον.

(Με το πορτοκαλί τιμολόγιο δεν υπάρχει λόγος να ασχολούμαστε από τώρα. Όταν βάλει έξυπνους μετρητές ο ΔΕΔΔΗΕ στα σπίτια μας, τότε θα μπορούμε να το αξιοποιήσουμε. Θα είναι όμως πολύ απαιτητική η παρακολούθηση του)».

Ερωταπαντήσεις από το υπουργείο Ενέργειας

Απαντήσεις σε μερικά ερωτήματα που προκύπτουν για τα νέα τιμολόγια ρεύματος επιχειρεί να δώσει το υπουργείο Ενέργειας στην ιστοσελίδα του, υπό τη μορφή ερωταπαντήσεων.

1. Γιατί έχουμε τόσα πολλά τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος;

Γιατί οι πάροχοι έχουν το δικαίωμα να έχουν όσα τιμολόγια θέλουν. Επίσης, γιατί η φύση του συστήματος αγορών ηλεκτρικής ενέργειας που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σύνθετη. Υπάρχει μία αγορά χονδρικής που η τιμή είναι κυμαινόμενη (αλλάζει διαρκώς, ανά ημέρα και ώρα). Υπάρχουν οι πάροχοι λιανικής, που αγοράζουν στη χονδρική και πωλούν στη λιανική, με πολλές διαφορετικές, εμπορικές πολιτικές. Επιπλέον, γιατί οι ανάγκες και οι επιθυμίες των καταναλωτών είναι πολύ διαφορετικές, ανάλογα με το προφίλ κάθε καταναλωτή (νοικοκυριό, επιχείρηση, ενεργοβόροι καταναλωτές κ.λπ.).

1. Τί είδους τιμολόγια υπάρχουν;

Καταρχάς, υπάρχουν τριών ειδών τιμολόγια (σταθερά, κυμαινόμενα και δυναμικά) και ο καταναλωτής (είτε πρόκειται για νοικοκυριό είτε για επιχείρηση) επιλέγει αυτό που κρίνει ότι είναι το πιο συμφέρον για εκείνον. Πιο συγκεκριμένα:

• Σταθερά είναι τα τιμολόγια ορισμένου χρόνου, με σταθερή τιμή χρέωσης για όλη την περίοδο της σύμβασης.
• Κυμαινόμενα, είναι τα τιμολόγια, τα οποία είναι συνδεδεμένα με την τιμή της χονδρεμπορικής στο Χρηματιστήριο ενέργειας. Αυτά, διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: i. με καθορισμό τιμής εκ των προτέρων της περιόδου κατανάλωσης και ii. με καθορισμό τιμής εκ των υστέρων.
• Δυναμικά, τα οποία αφορούν στη δυνατότητα δυναμικής τιμολόγησης, με διαφορετικές τιμές -ακόμα και μέσα στη διάρκεια της ημέρας- με βάση τις τιμές της αγοράς. Προϋπόθεση για την επιλογή αυτών των τιμολογίων συνιστά η λειτουργία έξυπνου τηλεμετρούμενου μετρητή στην παροχή των καταναλωτών.

Για τη διευκόλυνση του καταναλωτή, τα τιμολόγια συνδέθηκαν με ένα χρώμα. Με το μπλε τα σταθερά, με το κίτρινο τα κυμαινόμενα και με το πορτοκαλί τα δυναμικά.

Σε αυτά τα τιμολόγια προσθέτουμε ειδικό τιμολόγιο, πράσινου χρώματος, που το ειδικό χαρακτηριστικό του είναι πως η δομή του θα είναι απλή και κοινή, επιτρέποντας τη συγκρισιμότητα, για όλους τους παρόχους. Σε αυτό θα μεταπέσουν όλοι οι καταναλωτές, την 1η Ιανουαρίου του 2024, οι οποίοι δεν θα έχουν επιλέξει -μέσα στο 2023- κάποιο συγκεκριμένο είδος τιμολογίου για τη μετάβασή τους την 1.1.2024. Ωστόσο, με μία απλή δήλωση στον πάροχό τους έως 31/01/2024, μπορούν να παραμείνουν στο προηγούμενο τιμολόγιο. Επίσης, για όποιες αλλαγές τιμολογίων γίνουν στη συνέχεια ακολουθείται η συνήθης διαδικασία. Σημειώνεται πως το ειδικό, πράσινο τιμολόγιο, που θα διατίθεται από κάθε πάροχο, θα είναι ομοιόμορφο για όλους τους παρόχους.

1. Για ποιο λόγο εισάγεται αυτό το ειδικό, πράσινο τιμολόγιο;

Το βασικό πλεονέκτημα του πράσινου τιμολογίου είναι πως διευκολύνει, για πρώτη φορά, τη σύγκριση των τιμών μεταξύ παρόχων και τη διαφανή και απλοποιημένη πληροφόρηση των καταναλωτών για τις τιμές των παρόχων. Την 1η ημέρα κάθε μήνα, η τιμή χρέωσης θα ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του εκάστοτε παρόχου και θα κοινοποιείται στην ΡΑΑΕΥ. Ο καταναλωτής θα γνωρίζει, στις αρχές του μήνα, τί πληρώνει στον πάροχο ηλεκτρικού ρεύματος, την τιμή χρέωσης του μήνα, και το κυριότερο, τί τιμές προσφέρουν, όλοι οι υπόλοιποι πάροχοι.

1. Στο πράσινο τιμολόγιο η τιμή μέσα στο μήνα θα αλλάζει;

Όχι, ο καταναλωτής θα βλέπει μία τιμή κάθε 1η του μήνα, η οποία θα είναι «κλειδωμένη» για όλη τη διάρκεια του μήνα.

1. Μπορεί ο καταναλωτής να επιλέξει κάποιο άλλο τιμολόγιο από αυτό που έχει;

Ναι, ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα οποτεδήποτε το επιθυμεί να επιλέξει οποιοδήποτε προσφερόμενο τιμολόγιο, υπογράφοντας νέα σύμβαση με τον πάροχο της επιλογής του. Μόνη εξαίρεση αποτελούν τα σταθερά τιμολόγια, που από τη φύση τους έχουν μακροχρόνιες συμβάσεις. Η αλλαγή παρόχου ή τιμολογίου προμήθειας, δηλαδή, γίνεται οποτεδήποτε και δεν συνεπάγεται δικαίωμα αποζημίωσης του παρόχου λόγω της πρόωρης αποχώρησης του πελάτη, εκτός των περιπτώσεων διακοπής σύμβασης τιμολογίου σταθερής τιμής.

1. Γιατί έχουμε διαφορετικά χρώματα στα τιμολόγια;

Για να διευκολυνθεί ο καταναλωτής, να κατανοήσει τη φύση των πολλών, διαφορετικών τιμολογίων, ώστε να μπορεί να συγκρίνει, καλύτερα, τα τιμολόγια μεταξύ των παρόχων.

1. Δεν είναι το σύστημα αυτό πολύ «μπερδεμένο»;

Ναι, το Ευρωπαϊκό σύστημα ενέργειας είναι πολυσύνθετο και για τον καταναλωτή είναι λογικό ότι δεν υπάρχει χρόνος και διάθεση να ασχολείται, διαρκώς, με τον ποιον πάροχο θα επιλέξει. Γι’ αυτό και εισάγεται το «πράσινο» τιμολόγιο, στο οποίο χωρίς να ασχολείται, ιδιαιτέρως, ξέρει τα δύο πιο θεμελιώδη που τον ενδιαφέρουν: Πρώτον, ποια είναι η τιμή του μήνα και δεύτερον ποιος είναι ο πιο φθηνός του μήνα.

1. Θα πρέπει να αλλάζω κάθε μήνα πάροχο για να βρω τον φθηνότερο;

Έχετε το δικαίωμα να το κάνετε. Στο πράσινο τιμολόγιο, παρακολουθείτε ποιος πάροχος είναι ο φθηνότερος κάθε μήνα και αν δεν είστε ευχαριστημένος κάποιον μήνα ή μετά από κάποιους μήνες με τις τιμές που δίνουν οι πάροχοι, μπορείτε πάντα να αλλάξετε. Είναι λογικό ο καταναλωτής να μην μπαίνει στη διαδικασία, διότι είναι ταλαιπωρία, να αλλάξει πάροχο για μία διαφορά της τάξεως του 1-2 ευρώ το μήνα. Είναι, επίσης, λογικό ότι αν βλέπει πως κάποιος είναι συστηματικά ακριβός, τον αφήνει και πάει σε κάποιον που είναι συστηματικά πιο φθηνός.

1. Γιατί εγώ που έχω σταθερό μπλε τιμολόγιο σε συγκεκριμένο πάροχο, δεν μπορώ να κάνω σύγκριση τιμών με τους υπόλοιπους παρόχους;

Σε αντίθεση με το ένα ειδικό (πράσινο) τιμολόγιο ανά πάροχο, στις υπόλοιπες κατηγορίες τιμολογίων, οι πάροχοι μπορούν να παρέχουν περισσότερα του ενός τιμολόγια σε κάθε κατηγορία, συνδεδεμένα, πολλές φορές, είτε με υπηρεσίες είτε και με άλλα προϊόντα είτε με συνδυασμό αυτών. Επιπλέον, το ύψος του παγίου μπορεί να διαφέρει, σημαντικά, ανά πάροχο, γεγονός που μειώνει το βαθμό συγκρισιμότητας των προσφερόμενων τιμών ενέργειας. Για τους λόγους αυτούς, η καθιέρωση του πράσινου τιμολογίου, καθιστά πιο άμεση, εύκολη και διαφανή τη σύγκριση των τιμολογίων των διαφορετικών παρόχων.

10.Θα είναι διαθέσιμο κάποιο εργαλείο επαλήθευσης και σύγκρισης τιμών;

Στους λογαριασμούς ρεύματος (ηλεκτρονικούς και έντυπους) και στα άλλα μηνύματα και e-mails που θα αποστέλλουν οι πάροχοι στους καταναλωτές, θα υπάρχει πλέον και ο κωδικός QR (θα σκανάρεται και θα διαβάζεται μέσω έξυπνου κινητού) και link, τα οποία θα παραπέμπουν στον ιστότοπο δημοσίευσης του εργαλείου σύγκρισης τιμών της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Εκεί, οι καταναλωτές θα μπορούν να ενημερώνονται, κάθε μήνα για την τιμή του ειδικού, κοινού τιμολογίου του παρόχου τους και να τη συγκρίνουν με το σύνολο των προσφερόμενων τιμολογίων.