Απεβίωσε ο ιδιοκτήτης του θρυλικού «Olympia Milk Bar», Νικόλαος Φωτίου

Ο Νικόλαος Φωτίου. Φώτο: Olympia Milk Bar Fans/Facebook

Ο Έλληνας μετανάστης και το «Ολύμπια» milk bar επί του 190 Parramatta Rd στο Stanmore της Νέας Νότιας Ουαλίας, έγιναν σήμα κατατεθέν της περιοχής, με την ιστορία τους να καταγράφεται από τους Leonard Janiszewski και Έφη Αλεξάκη στο βιβλίο τους, «Greek Cafes & Milk Bars of Australia»

Σίδνεϊ.- Ο Νικόλαος Φωτίου, ιδιοκτήτης του «Ολύμπια Milk Bar» που άφησε εποχή και συνδέθηκε με το όνομά του για δεκαετίες, από το 1959 έως το κλείσιμό του το 2017, έφυγε από τη ζωή την περασμένη εβδομάδα.

Ο Έλληνας μετανάστης και το «Ολύμπια» milk bar επί του 190 Parramatta Rd στο Stanmore της Νέας Νότιας Ουαλίας, έγιναν σήμα κατατεθέν της περιοχής, με την ιστορία τους να καταγράφεται από τους Leonard Janiszewski και Έφη Αλεξάκη στο βιβλίο τους, «Greek Cafes & Milk Bars of Australia».

Ο Δρ Janiszewski είπε ότι ο Ν. Φωτίου ήταν ένα «ήσυχο άτομο που κρατούσε σε κάποια απόσταση ασφαλείας τόσο τις κρατικές αρχές, όσο και άλλες προσωπικές σχέσεις πέρα από την οικογένειά του», προφυλάσσοντας τα προσωπικά του μυστικά, για τα οποία, ακόμα και αν γίνονταν κουβέντα, ποτέ δε σχολίαζε με περισσότερες λεπτομέρειες.

«Του άρεσε να ασχολείται με τα ελληνικά πράγματα, να συζητά για το milk bar και τη λειτουργία του, αλλά πολύ σπάνια για τις λεπτομέρειες της ζωής του. Κάποιοι τον θεωρούσαν ως μοναχικό τύπο, άλλοι ως περίεργο, παράξενο και αναχρονιστικό – δεδομένου ότι τα milk bars είχαν εξαφανιστεί πολύ νωρίτερα από το Σίδνεϊ», ανέφερε στον «Νέο Κόσμο».

Ο Δρ Janiszewski μοιράστηκε κάποιες γνώσεις για τη ζωή του Ν. Φωτίου, σημειώνοντας ότι γεννήθηκε στη Λήμνο το 1936, έζησε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και μετανάστευσε στην Αυστραλία με το πλοίο Κυρήνεια το 1955.

Ο ερχομός του στην Αυστραλία χρηματοδοτήθηκε (sponsored) από τους υπεύθυνους ενός ελληνικού καφενείου στη Wagga Wagga που ονομαζόταν Silver Key Café (Καφέ το Ασημένιο Κλειδί).

«Φαίνεται ότι εργάστηκε εκεί, και πιθανώς και σε άλλα καφενεία που ανήκαν σε Έλληνες στην περιφέρεια της ΝΝΟ, μέχρι που πήγε με τον μεγαλύτερο αδερφό του Γιάννη το 1959 στο Ολύμπια Milk Bar», είπε ο Δρ Janiszewski.

«Ο Γιάννης πέθανε το 1981 σε ηλικία 49 ετών, αλλά ο Νίκολας διατήρησε το milk bar μέχρι το αναγκαστικό κλείσιμό του το 2017, αφού το Τοπικό Συμβούλιο έκρινε πως αποτελούσε απειλή για την ασφάλεια και την υγεία του κοινού».

Ο ακαδημαϊκός Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Macquarie ανέφερε ότι, σύμφωνα με συγγενικό τους πρόσωπο, τα αδέρφια συμφώνησαν ότι το milk bar θα συνέχιζε τη λειτουργία του ακόμα και αν πέθαινε ο ένας από τους δύο, κάτι που ο Ν. Φωτίου τήρησε απαρέγκλιτα για 36 χρόνια.

«Η λειτουργία του καφέ και milk bar ήταν ουσιαστικά η μόνη ζωή που γνώρισε ο Νίκολας στην Αυστραλία», είπε ο Δρ Janiszewski.

«Η ρουτίνα της καθημερινής επαφής με τους πελάτες και η διαχείριση της επιχείρησης ήταν ολόκληρη η ζωή του και έγινε αναπόσπαστο μέρος της αυτοεκτίμησης και της ταυτότητάς του».

Ο Ν. Φωτίου διατήρησε το Ολύμπια (το οποίο λειτουργούσε ήδη από το 1939) πέρα από την ημερομηνία λήξης του λόγω της ακλόνητης αφοσίωσής του σ’ αυτό.

«Το Olympia Milk Bar συνέχισε να εξυπηρετεί τους πελάτες του πολύ μετά την ημερομηνία «λήξης άδειας λειτουργίας» λόγω της δέσμευσης του Νίκολας σ’ αυτό και σε όσα αντιπροσώπευε γι’ αυτόν – σιγουριά, ασφάλεια, ταυτότητα και αυτοεκτίμηση.»

Ο Δρ Janiszewski παρατήρησε ότι η επιχείρηση πήγαινε πολύ καλά τη δεκαετία του 1950 και τις αρχές της δεκαετίας του 1960, καθώς συνεργαζόταν στενά με το Olympia De-Luxe Picture Theatre, που βρισκόταν ακριβώς στη διπλανή πόρτα.

Αυτό συνεχίστηκε όταν το θέατρο μετατράπηκε σε παγοδρόμιο, αφού η νεολαία το υποστήριξε, μέχρι που ξέσπασε μια διαμάχη μεταξύ του Φωτίου και του υπεύθυνου του παγοδρομίου και ακολούθησαν δύσκολες στιγμές.

«Ο όγκος της πελατείας παρέμεινε και τις δεκαετίες του 1970 και του 1980 παρά τον ανταγωνισμό από έναν αυξανόμενο αριθμό διαφορετικών και μοντέρνων επιχειρήσεων «ταχυφαγείων» (fast food) που είχαν εμφανιστεί στην περιοχή», είπε ο Δρ Janiszewski.

«Επειδή ο Νίκολας αποφάσισε να μην ανακαινίσει το milk bar, πολλά από τα έπιπλα παρέμειναν αυθεντικά, όπως ο πάγκος σερβιρίσματος της δεκαετίας του 1930 και αργότερα οι προσθήκες της δεκαετίας του 1960, όπως τα τραπέζια και οι διαφημίσεις Laminex, με αποτέλεσμα αυτό να προσελκύσει περίεργους, νοσταλγούς του παρελθόντος, επίδοξους συγγραφείς, μουσικούς και καλλιτέχνες, εκτός από τους ντόπιους».

Αυτού του είδους οι επισκέπτες εξήγησε ο Δρ Janiszewski, οδήγησαν στο να μετατραπεί το milk bar σε τοπικό πολιτιστικό σύμβολο και να αποτελέσει την έμπνευση για δύο τραγούδια, να αναφερθεί σε δύο μυθιστορήματα και μάλιστα να δημιουργηθούν μερικά μίνι ντοκιμαντέρ γι’ αυτό.

Ο Δρ Janiszewski εξήγησε ότι το Ολύμπια ήταν το τελευταίο από τα παραδοσιακά «αμερικανικού τύπου, σύγχρονα milk bars» του Σίδνεϊ, που είχε αρχικά επινοήσει ο Mick Adams (Joachim Tavlaridis) τον Νοέμβριο του 1932 στο Black & White Milk Bar του, στο Martin Place του Σίδνεϊ.

Το κατάστημα διέθετε μεγάλο πάγκο εξυπηρέτησης, με ξεχωριστούς πάγκους για μιλκσέικ, αναψυκτικά και γλυκίσματα, έτσι ώστε οι πελάτες να ξέρουν πού να σταθούν ανάλογα με το είδος που επιθυμούσαν, δίνοντας έμφαση στα μιλκσέικ και στα αναψυκτικά αντί στα γλυκίσματα

Αρχικά, παρόλο που είχε μερικά καθίσματα, ωστόσο δεν είχε τραπέζια και δεν σέρβιρε φαγώσιμα.

Το μαγαζί είχε μία βιτρίνα ζαχαροπλαστικής, η οποία ήταν αρκετά μικρή και βρισκόταν στην μπροστινή πλευρά του πάγκου εξυπηρέτησης που έβλεπε στην είσοδο, καθώς και μια συρόμενη πόρτα που επέτρεπε την κίνηση του μαγαζιού να μεταφέρεται στο πεζοδρόμιο – ένα συνηθισμένο στοιχείο των παλιών milk bar.

«Η διακόσμηση καθώς και ο τρόπος εξυπηρέτησης των πελατών θύμιζε milk bar της δεκαετίας του 1930 – δεν υπάρχουν τέτοιου είδους γνήσια milk bars πλέον στην Αυστραλία και δεν πρέπει να συγχέονται με τα ελληνικά καφενεία.» είπε ο Δρ. Janiszewski.

Το κτήριο βρίσκεται στο NSW Heritage Register και πουλήθηκε νωρίτερα μέσα στο χρόνο, ενώ ο Ν.. Φωτίου είχε διαμείνει εκεί, εφόσον ήταν και το σπίτι του μέχρι το 2021, οπότε και μεταφέρθηκε σε γηροκομείο.

Κηδεύτηκε στο κοιμητήριο Rookwood Cemetery την Παρασκευή, 6 Οκτωβρίου 2023, αφήνοντας πίσω του έναν θρύλο που διαμορφώθηκε από τη σύνδεσή του, την αφοσίωση και τη λατρεία για το Ολύμπια Milk Bar.