Περί καταγραφής των Ελλήνων του Εξωτερικού.

Δρ. Αναστάσιου Τάμη

Άρθρο του καθηγητή, συγγραφέα και προέδρου του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Μακεδονικών Σπουδών Δρ. Αναστάσιου Τάμη – πρόσφατα βραβεύθηκε από την Βουλή των Ελλήνων για το έργο του : «The Aegis of Hellas: The Continuing Vigour of Philhellenism». Ο αρθρογράφος αναφέρεται στην ταυτότητα των Αποδήμων εστιάζοντας στο ότι «οι Έλληνες διπλωμάτες οι οποίοι έχουν υπηρετήσει και υπηρετούν στις Αρχές μας στο εξωτερικό δεν έχει άμεση επαφή και σχέση με τη διασπορά», όπως επί λέξει αναφέρει.

Όπως αναφέρεται μεταξύ άλλων στο άρθρο :

«Η ταυτοποίηση των Ελλήνων που διαμένουν στη διασπορά επαφίεται και πάλι στις Πρεσβείες και τα Ελληνικά Προξενεία, με τη συνδρομή των μηχανισμών της νέας τεχνολογίας, ακόμα και της ρομποτικής! Λαμπρός! Με άλλα λόγια, για άλλη μια φορά, η μητροπολιτική Ελλάδα, στην προσπάθειά της να προσδιορίσει δημογραφικά την ελληνική διασπορά, δηλαδή να καταγράψει όλους τους Έλληνες που ζουν σε 190 χώρες του κόσμου, εμπιστεύεται τον προσδιορισμό της διασποράς, δηλαδή την αριθμητική και ονομαστική καταγραφή των πολιτών του την ελληνικής καταγωγής Διασπορά, στους επίσημους φορείς του ελληνικού κράτους.

Πώς όμως μπορούν οι πρεσβευτές και οι πρόξενοι και οι προξενικοί υπάλληλοι να καταγράφουν και να ταυτοποιούν τους Έλληνες της διασποράς; Τι προσόντα, μεθόδους και μηχανισμούς διαθέτουν οι διπλωματικές μας αρχές για να αναλάβουν ένα τέτοιο έργο; Έχουν εκπαιδευτεί κατάλληλα και επαρκώς σε μεθόδους στατιστικών δεδομένων, διασταυρώσεις συγκεκριμένων δημογραφικών δεδομένων, γνωρίζουν τις κοινωνικές μεταβλητές (γλώσσα, θρησκεία, καταγωγή) που θα επιλέξουν για να επαληθεύσουν τον ακριβή αριθμό τους;

Τα τελευταία τριάντα χρόνια έχουν εμφανιστεί δεκάδες βιβλία συγκεντρωμένα από ιστορικούς, δημογράφους, στατιστικολόγους, ανθρωπολόγους, κοινωνιολόγους, πολικούς επιστήμονες, που αναφέρονται στην ταύτιση της ελληνικής διασποράς. Αυτά τα βιβλία καταγράφουν την παρουσία, την εμπειρία των μεταναστών, την κοινωνική και κοινοτική οργάνωση, την ταυτότητα των σωματείων και των κοινοτικών οργανώσεων, τη δημογραφική τους κατάσταση. Τα βιβλία αυτά εκδόθηκαν και καλύπτουν σχεδόν όλες τις γειτονιές του κόσμου και παρέχουν άφθονες και επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τον εντοπισμό των ομογενών σε επίπεδο μεταξύ των γενεών.

Και ρωτάω απλά χωρίς να έχω σκοπό να προσβάλω προσωπικά κανέναν από τους εξοχότητές μας διπλωμάτη. Πόσοι από αυτούς τους πρεσβευτές και τους πρόξενους και τους αξιωματούχους που στελεχώνουν πρεσβείες και προξενεία έχουν διαβάσει ή έχουν γνώση των χωρών στις οποίες καλούνται να υπηρετήσουν, πριν έρθουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους; Πόσοι γνωρίζουν τη βιβλιογραφία της ελληνικής διασποράς; Ποιοι και πόσοι, ειλικρινά, έδειξαν ουσιαστικό και συστηματικό ενδιαφέρον για τους Έλληνες της διασποράς, τους ομογενείς Έλληνες, ώστε ακόμη και το 2023 να τους αναθέσουν την ευθύνη αναγνώρισης του Ελληνισμού της Διασποράς; Πόσοι διπλωμάτες και προξενικοί υπάλληλοι ενδιαφέρθηκαν να μάθουν, να σπουδάσουν ή να αποκτήσουν γνώσεις και απόψεις για τα δεδομένα των Ελλήνων στις χώρες αποστολής και ευθύνης;

Σίγουρα η γνώμη τους, η συμβουλή τους, η γνώμη τους είναι απαραίτητη και επιβεβλημένη. Αλλά αυτό είναι περίπου.

Με εξαίρεση μερικούς διπλωμάτες μας στο εξωτερικό (είμαι σε θέση να γνωρίζω μετά από 40 χρόνια ενδελεχούς επιτόπιας έρευνας σε όλο το ανατολικό ημισφαίριο), ότι η συντριπτική πλειοψηφία των διπλωματών μας δεν έχει άμεση επαφή και σχέση με τη διασπορά. Εξάλλου, αυτό μπορεί να μην εμπίπτει καν στη δικαιοδοσία και την ευθύνη τους. Η ευθύνη τους περιορίζεται ουσιαστικά στην εκπροσώπηση της Ελλάδας και του Ελληνικού Δημοσίου στη χώρα διορισμού τους και όχι στους Έλληνες που διαμένουν στη χώρα αυτή.

Και το πιο σημαντικό, ποιους θεωρούν «Έλληνες» και «Ομογενείς» στη Διασπορά; Μετά την πρώτη γενιά μεταναστών/εποίκων, με το ποσοστό των γάμων μεταξύ εθνοτήτων στις περισσότερες χώρες του κόσμου να ανέρχεται στο 80% και στο 90% για τους Έλληνες δεύτερης γενιάς και στο 90% της τρίτης γενιάς, τι «ελληνικότητα» κάνουν οι νομοθέτες μιλούν και ποια «ελληνικότητα» έχουν στο μυαλό τους; Δεν υπάρχει συγκεκριμένη «ελληνικότητα». Υπάρχουν εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες «Ελληνίδες». Η ελληνικότητα δεν είναι μετρήσιμο φαινόμενο, είναι δυναμικό. Πώς το ορίζουν οι τεχνοκράτες και οι τεχνοπολιτικοί μας;

Δεκάδες ιστορικοί και δημογράφοι, Έλληνες και ξένοι, Έλληνες και φιλέλληνες έχουν αναφερθεί στα δημογραφικά στοιχεία του απόδημου ελληνισμού. Θα κάψουμε αυτά τα βιβλία, καρπό της επιστημονικής έρευνας, θα τα πολτοποιήσουμε και θα επιστρέψουμε στο άγνωστο, στοχεύοντας ακόμη και στον αποικισμό του ελληνισμού της διασποράς;».