Πώς θα γίνει η πράσινη μετάβαση της shortsea

Ο πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων (ΕΕΝΜΑ), Χαράλαμπος Σημαντώνης, στην ετήσια έκθεση του κλάδου 2022-2023 επισημαίνει ότι η ναυτιλία μικρών αποστάσεων σε Ελλάδα και Ευρώπη, λόγω και της πολυνησιωτικότητας, αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της εμπορικής αλυσίδας, αφού είναι ο συνδετικός κρίκος του ηπειρωτικού κορμού της χώρας και των νησιών, συμβάλλοντας στην οικονομική της ανάπτυξη και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.

Το 60% του ευρωπαϊκού στόλου είναι ελληνόκτητος, αποτελώντας τη ραχοκοκαλιά των ευρωπαϊκών μεταφορών με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συνεισφορά στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ και την κάλυψη των θέσεων εργασίας.

Πράσινη μετάβαση

Στην έκθεση της ΕΕΝΜΑ αναφέρεται ότι ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός ΙΜΟ έχει λάβει σημαντικές αποφάσεις για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης των πλοίων, όπως η χρήση καυσίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο 0,5%, την εγκατάσταση και λειτουργία πλυντηρίδων scrubbers στα πλοία για την αφαίρεση επικίνδυνων σωματιδίων από τους αέριους ρύπους, αλλά και την εγκατάσταση συστήματος MRV.

Για το 2023 σε επίπεδο ΙΜΟ συζητούνται επίσης επιπλέον μέτρα, όπως η μείωση της ταχύτητας των πλοίων, η βελτίωση του δείκτη ενεργειακής απόδοσης σχεδιασμού (EEDI), η χρηματοδότηση πρωτοβουλιών για την εξεύρεση εναλλακτικών καυσίμων και η εφαρμογή από 01ης/01/2023 των δεικτών EEXI (ενεργειακής απόδοσης) και CII (έντασης άνθρακα) για πλοία.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο κλάδος της shortsea ναυτιλίας δοθέντος του γεγονότος ότι δεν υπάρχουν ακόμα διαθέσιμα και σε επάρκεια εναλλακτικά καύσιμα, αλλά και η δυνατότητα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, ζητεί να μην προσδιορίζονται σε 100% οι εκπομπές από πλοία σε λιμάνια, αλλά το ποσοστό να μειωθεί σε 50% για μία τουλάχιστον δεκαετία.

Αναφορικά με την ευρωπαϊκή οδηγία που αφορά τη θεώρηση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων (EU ETS), επισημαίνεται ότι δεν είναι σαφής ο μηχανισμός λειτουργίας και η σταθερότητα των τιμών, αλλά ούτε σαφής ο τρόπος του όγκου παραγωγής των εκπομπών ρύπων. Υπογραμμίζεται εξάλλου ότι δεν προβλέπεται μεταβατική περίοδος και η δυνατότητα μείωσης ποινών τουλάχιστον στο αρχικό στάδιο εφαρμογής, αλλά ούτε και η δυνατότητα στις ναυτιλιακές εταιρείες να διαχειριστούν ελεύθερα και ανεξάρτητα τα πλεονάζοντα δικαιώματα.

Για να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής σημαίας για τα πλοία της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων, η ΕΝΜΑ θέτει στην έκθεση το θέμα των οργανικών συνθέσεων στα πληρώματα και ζητεί να ορίζεται η ίδια οργανική σύνθεση στα πληρώματα πλοίων από 1.500 έως 3.000 κόρους, όπως ορίζεται και στα πλοία άνω των 3.000 κόρων.

Σημειώνεται ότι τα πλοία ελληνικής σημαίας που είναι κάτω από 3.000 κόρους είναι αναγκασμένα να έχουν πλήρωμα 12 με 15 Έλληνες, ενώ τα πλοία από 3.000 κόρους και πάνω υποχρεούνται να έχουν τέσσερις Έλληνες και ένα δόκιμο αντίστοιχα.

Ως αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος ήταν ότι πολλοί από τους πλοιοκτήτες, λόγω των μεγάλων επιβαρύνσεων στο λειτουργικό κόστος, να εγκαταλείψουν την ελληνική σημαία ή να πουλήσουν τα πλοία τους σε ξένες εταιρείες.

Ναυπηγήσεις νεότευκτων

Στην έκθεσή της η ΕΕΝΜΑ ζητεί την επανεξέταση και τον επαναπροσδιορισμό της χωρητικότητας των υπόχρεων πλοίων για ρυμούλκηση και πλοήγηση στη shortsea ναυτιλία, αναφέροντας ότι θα πρέπει ληφθούν υπόψη τα ισχύοντα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Η ΕΕΝΜΑ εισηγείται την εξέταση επαναπροσδιορισμού της χωρητικότητας των υπόχρεων για πλοήγηση πλοίων να είναι σε τουλάχιστον 5.000 gt.

O κλάδος της shortsea ναυτιλίας για να μπορέσει να υλοποιήσει το χτίσιμο νεότευκτων πλοίων στα ελληνικά ναυπηγεία, ζητεί να υπάρξει νομοθετική πρωτοβουλία σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς και την Ευρωπαϊκή Ένωση για κατάλληλη χρηματοδότηση, αλλά και βελτίωση των προϋποθέσεων ναυπήγησης πλοίου (π.χ. δυνατότητα έκδοσης guarantee από τα ναυπηγεία και μείωση του ΦΠΑ).

Σύμφωνα με την έκθεση ο ναυπηγοεπισκευαστικός κλάδος αλλά και τα πλοία που δεν εκτελούν ανοιχτή ναυσιπλοΐα δέχθηκαν σημαντικό πλήγμα από την επιβολή ΦΠΑ 24% από 18/01/2016, με συνέπεια τη σημαντική επιβάρυνση των θαλάσσιων μεταφορών.

Η ΕΕΝΜΑ αναφέρει ότι προκειμένου πολλά πλοία που εκτελούν αυτή τη στιγμή εσωτερικές μεταφορές στη χώρα μας και δεν εκτελούν πλόες ανοικτής ναυσιπλοΐας για να μπορέσουν να επιστρέψουν στα ελληνικά ναυπηγεία, θα πρέπει να υπάρξει άμεση μείωση ή και κατάργηση του ΦΠΑ.Η πράσινη μετάβαση στη ναυτιλία μικρών αποστάσεων (shortsea) αποτελεί χρυσή ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό και την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνοδεύεται και από εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου.