Οι Ομογενείς Να Ψηφίσουν Στο Προξενείο

Του Χρήστου Ηλιόπουλου*

Σε λίγους μήνες θα έχουμε βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα, δηλ. την πιο σημαντική εκλογική διαδικασία για εκλογή κυβέρνησης και βουλευτών. Δεκάδες χιλιάδες ομογενείς που ζουν εκτός Ελλάδος δικαιούνται να ψηφίσουν για πρώτη φορά στο Προξενείο της Ελλάδος στην χώρα κατοικίας τους, χωρίς να υποχρεούνται να ταξιδέψουν στην Πατρίδα για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Παρά το γεγονός ότι υφίστανται περιορισμοί σε όσους ψηφίσουν στο Προξενείο, με σημαντικότερο ότι δεν ψηφίζουν βουλευτή, αλλά μόνο κόμμα και μάλιστα μόνο τα μεγαλύτερα, η δυνατότητα ψηφοφορίας στο Προξενείο για βουλευτικές εκλογές είναι η πρώτη φορά που παρέχεται και γι’ αυτό αποτελεί ένα βήμα προόδου.

Ο νόμος στην Ελλάδα επέτρεψε μεν στους ομογενείς να μπορούν να ψηφίσουν στο Προξενείο, όμως έθεσε κάποιες προϋποθέσεις για την  εγγραφή τους στους προξενικούς εκλογικούς καταλόγους. Πρώτα απ’ όλα, ο κάτοικος εξωτερικού πρέπει να έχει ελληνικό διαβατήριο, να θεωρείται δηλαδή επισήμως έλληνας πολίτης και να είναι εγγεγραμμένος στο Δημοτολόγιο ενός Δήμου στην Ελλάδα. Εάν πληρούται αυτή η βασική προϋπόθεση, για να ψηφίσει στο Προξενείο πρέπει να μπορεί να αποδείξει ότι έχει καταθέσει κάποιου είδους φορολογική δήλωση στην Ελλάδα φέτος ή πέρυσι, αλλά και ότι τα τελευταία 35 χρόνια έχει παραμείνει στην Ελλάδα για τουλάχιστον δύο χρόνια συνολικώς.

Αναφορικώς με την προϋπόθεση της φορολογικής δήλωσης στην Ελλάδα, αρκεί να έχει υποβάλει οιαδήποτε δήλωση, δηλαδή είτε Ε1, είτε Ε2, Ε3 ή Ε9. Επί παραδείγματι, ένας ομογενής μπορεί να νοικιάζει ένα ακίνητο στην Ελλάδα και να λαμβάνει ενοίκια, δηλαδή εισόδημα. Τότε υποβάλει σίγουρα το Ε1 και το Ε2, αλλά και το Ε9, αφού εκεί έχει δηλώσει τα ακίνητα που έχει στο όνομά του στην Πατρίδα. Εάν έχει σπίτι ή οικόπεδο στην Ελλάδα αλλά δεν τα νοικιάζει, μπορεί να υποβάλει τώρα μία δήλωση Ε1, χωρίς να πληρώσει φόρο εισοδήματος στην Ελλάδα, αφού συμβουλευθεί λογιστή ή δικηγόρο. Επίσης, εάν ένας κάτοικος εξωτερικού εισπράττει σύνταξη στην Ελλάδα, πάλι πρέπει να υποβάλει φορολογική δήλωση Ε1 ούτως ή άλλως, οπότε εάν έχει υποβάλει μία από αυτές τις δηλώσεις φέτος ή πέρυσι, ικανοποιεί την μία βασική προϋπόθεση για να ψηφίσει από το Προξενείο. Ο κάτοικος εξωτερικού πρέπει να έχει ΑΦΜ στην Ελλάδα, αλλά δεν είναι αναγκαίο το ΑΦΜ του να είναι στην ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού.

Η άλλη σημαντική προϋπόθεση είναι ότι θα πρέπει να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον δύο χρόνια συνολικής παραμονής στην Ελλάδα τα τελευταία 35 χρόνια. Αυτό μπορεί να το αποδείξει εάν ο ομογενής είχε ασφάλιση (ένσημα) στην Ελλάδα για τουλάχιστον δύο χρόνια στο παρελθόν (έως 35 έτη πίσω), εάν είχε πάει στρατό (υπολογίζει τον χρόνο του στρατού) ή εάν είχε φοιτήσει σε σχολείο, ή πανεπιστήμιο ή σε τεχνική σχολή στην Ελλάδα. Εάν δεν έχει αυτά τα έγγραφα, μπορεί να αποδείξει την διετή κατ’ ελάχιστον παραμονή του στην Ελλάδα κατά τα τελευταία 35 έτη, εάν επισκέπτεται συχνά την Πατρίδα, οπότε μπορεί να αθροίσει τα χρονικά διαστήματα παραμονής του κάθε φορά στην Ελλάδα, ώστε να συμπληρώσει το ελάχιστο χρονικό όριο των δύο ετών, ήτοι των 24 μηνών κατά τα τελευταία 35 έτη.

Εάν επομένως ένας κάτοικος εξωτερικού θέλει σήμερα να υποβάλει αίτηση για να εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους του Προξενείου, πρέπει να μπορεί να αποδείξει ότι από το 1987 έως το 2022 (35 χρόνια) έχει μείνει στην Ελλάδα ή την έχει επισκευθεί, ακόμα και αθροιστικά, 24 μήνες, αλλά και ότι έχει υποβάλει το τρέχον έτος ή το προηγούμενο μία φορολογική δήλωση στην Ελλάδα, που αποδεικνύει μία ελάχιστη σχέση του με την Πατρίδα. Ο αιτών μπορεί να εξουσιοδοτήσει την ελληνική διοίκηση να αναζητήσει τα απαραίτητα έγγραφα.

Σημειώνεται ότι φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό και είναι κάτω των 30 ετών, για να εγγραφούν στο Προξενείο για να μπορούν να ψηφίσουν εκεί, δεν απαιτείται να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση στην Ελλάδα, αρκεί να το έχει πράξει ένας συγγενής τους Α’ βαθμού, δηλ. γονέας τους.

Οι έλληνες του εξωτερικού πρέπει να μεριμνήσουν για να αξιοποιήσουν την ευκαιρία που τώρα τους δίνει ο νόμος να ψηφίζουν από το Προξενείο, διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η δημοκρατία, αφού θα έχουν την ευκαιρία να ψηφίσουν περισσότεροι πολίτες που έχουν δικαίωμα ψήφου, χωρίς να υποχρεούνται να έρθουν στην Ελλάδα.   *Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws.www.greekadvocate.eubm–bioxoi@otenet.gr