Γιατί οι εταιρείες «ξαναβαφτίζουν» τις ημερομηνίες λήξης στα τρόφιμα

Καθώς αυξάνεται η ευαισθητοποίηση σε όλο τον κόσμο σχετικά με το πρόβλημα της σπατάλης τροφίμων, ένας υπαίτιος ειδικά μπαίνει στο στόχαστρο: οι ετικέτες «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από».

Οι παραγωγοί έχουν χρησιμοποιήσει αυτές τις ετικέτες στα τρόφιμα εδώ και δεκαετίες για να περιγράψουν τη μέγιστη φρεσκάδα των προϊόντων. Σε αντίθεση με τις ετικέτες «χρήση από», οι οποίες βρίσκονται σε ευπαθή τρόφιμα όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά, οι ετικέτες «κατανάλωση μέχρι» εμφανίζονται πλέον να μην καμία σχέση με την ασφάλεια και ίσως ενθαρρύνουν εσφαλμένα τους καταναλωτές να πετάξουν τρόφιμα που είναι απολύτως εντάξει.

«Διαβάζουν αυτές τις ημερομηνίες και μετά υποθέτουν ότι είναι κακό, δεν μπορούν να τα φάνε και τα πετούν. Στην πραγματικότητα αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι βρώσιμα ή ότι δεν είναι ακόμα θρεπτικά ή νόστιμα», εξηγεί η Πάτι Εϊπλ, διευθύντρια στο Food Shift, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό στην Καλιφόρνια που συλλέγει και χρησιμοποιεί ληγμένα τρόφιμα.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, μεγάλες αλυσίδες του Ηνωμένου Βασιλείου όπως οι Waitrose, Sainsbury’s και Marks & Spencer αφαίρεσαν πρόσφατα τις ετικέτες αυτές με τις ημερομηνίες λήξης από προσυσκευασμένα φρούτα και λαχανικά. Η Ευρωπαϊκή Ενωση αναμένεται να ανακοινώσει μια αναθεώρηση της νομοθεσίας της για την επισήμανση έως το τέλος του τρέχοντος έτους και εξετάζει το ενδεχόμενο να καταργήσει εντελώς τις ετικέτες «best before».

Στις ΗΠΑ, δεν υπάρχει παρόμοιο ρεύμα για την κατάργηση των ετικετών αυτών. Ωστόσο, υπάρχει αυξανόμενη δυναμική για την τυποποίηση της γλώσσας στις ετικέτες ημερομηνίας για να βοηθηθούν στην εκπαίδευση των αγοραστών σχετικά με τη σπατάλη τροφίμων.

Τα Ηνωμένα Εθνη εκτιμούν ότι το 17% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων καταλήγει στα σκουπίδια κάθε χρόνο. Τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από νοικοκυριά. Στις ΗΠΑ, έως και το 35% των διαθέσιμων τροφίμων δεν τρώγεται, σύμφωνα με την ReFED. Αυτό προσθέτει πολλή σπατάλη ενέργειας – συμπεριλαμβανομένου του νερού, της γης και της εργασίας για την παραγωγή τροφίμων – και υψηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, όταν τα «ανεπιθύμητα» τρόφιμα καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους τα τρόφιμα σπαταλώνται – από υπερβολικά μεγάλες μερίδες μέχρι την απόρριψη των «μη τέλειων» προϊόντων από τους πελάτες. Ωστόσο, η ReFED εκτιμά ότι το 7% των απορριμμάτων τροφίμων στις ΗΠΑ -ή 4 εκατομμύρια τόνοι ετησίως- οφείλεται στη σύγχυση των καταναλωτών σχετικά με τις ετικέτες «ανάλωση πριν από».

Οι ετικέτες ημερομηνίας υιοθετήθηκαν ευρέως από τους κατασκευαστές τη δεκαετία του 1970 για να απαντήσουν στις ανησυχίες των καταναλωτών σχετικά με τη φρεσκάδα των προϊόντων. Δεν υπάρχουν ομοσπονδιακοί κανόνες που τις διέπουν και οι κατασκευαστές μπορούν να καθορίσουν πότε πιστεύουν ότι τα προϊόντα τους θα έχουν την καλύτερη γεύση. Μόνο για βρεφικά παρασκευάσματα απαιτείται η ημερομηνία «χρήσης έως» στις ΗΠΑ.

Από το 2019, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων – η οποία ρυθμίζει περίπου το 80% των τροφίμων στις ΗΠΑ – συνέστησε στους κατασκευαστές να χρησιμοποιούν τις ετικέτες «κατανάλωση κατά προτίμηση μέχρι» για φρεσκάδα και «κατανάλωση μέχρι» για ευπαθή προϊόντα, με βάση έρευνες που δείχνουν ότι οι καταναλωτές κατανοούν καλύτερα αυτές τις φράσεις.

Αλλά η προσπάθεια είναι εθελοντική και η γλώσσα στις ετικέτες συνεχίζει να ποικίλλει ευρέως, από «απόλαυση από» έως «πιο φρέσκια πριν». Μια έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ βρήκε τουλάχιστον 50 διαφορετικές ετικέτες ημερομηνίας που χρησιμοποιούνται στα ράφια των σούπερ μάρκετ στις ΗΠΑ και εκτεταμένη σύγχυση μεταξύ των πελατών.

Ωστόσο, πολλοί καταναλωτές εμφανίζονται ανήσυχοι. Το ίδιο και οι υπεύθυνοι πολλών σούπερ μάρκετ.

Ορισμένες αλυσίδες -συμπεριλαμβανομένης της Walmart- έχουν στραφεί σε τυποποιημένες ετικέτες όπως «χρήση κατά προτίμηση μέχρι» και «χρήση μέχρι».

Την ίδια ώρα μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, όπως το Food Shift, εκπαιδεύουν σεφ ώστε να χρησιμοποιούν τα «διασωθέντα» τρόφιμα. Φτιάχνουν ακόμη και λιχουδιές για σκύλους από υπερώριμες μπανάνες, λίπος κοτόπουλου και σιτηρά που περισσεύουν από μια ζυθοποιία.