Ενέργεια: Σκέψεις για στοχευμένες κι όχι οριζόντιες επιδοτήσεις στο ρεύμα

Γενικός συναγερμός έχει σημάνει στην κυβέρνηση, μετά το χθεσινό ενεργειακό σοκ, όπου οι τιμές σε φυσικό αέριο, πετρέλαιο και ρεύμα σημείωσαν εντυπωσιακή άνοδο και το χειρότερο όλων ότι η εξέλιξη αυτή δεν ήταν συγκυριακή, αλλά αποτέλεσμα μίας σειράς παραγόντων που δείχνουν ότι η τάση αυτή θα έχει διάρκεια.

Όπως ήταν αναμενόμενο στην Αθήνα, όπως και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες σήμανε συναγερμός. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συγκάλεσε έκτακτη σύσκεψη στου Μαξίμου όπου τέθηκαν επί τάπητος θέματα ενεργειακής επάρκειας, αλλά και τιμών μετά το ράλι σε φυσικό αέριο, ρεύμα, πετρέλαιο.

Όλοι είναι πεπεισμένοι πλέον ότι η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με τον χειρότερο χειμώνα από το 1942 και μετά και μοιραία αναζητούν λύσεις προκειμένου να αμβλύνουν τις συνέπειες μία κατάστασης που κάθε άλλο παρά ευχάριστης είναι. Η χθεσινή (05.09.2022) σύσκεψη είχε ως σκοπό να προετοιμάσει την κατάσταση με βάση το δυσμενέστερο σενάριο.

Εκτός των άλλων υπάρχει δυσαρέσκεια στο κυβερνητικό στρατόπεδο η οποία έχει να κάνει με το ότι η κρατική μηχανή δεν ανταποκρίθηκε ούτε στο ελάχιστο στην παρότρυνση – απόφαση για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, η οποία έχει τεθεί σε εφαρμογή από τον περασμένο Ιούλιο.

Έτσι στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση ετοιμάζεται να επιβάλλει κυρώσεις στους φορείς του δημοσίου για την αδιαφορία που επιδεικνύουν ως προς τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια και άλλες υποδομές ευθύνης τους. Αν και η σχετική κοινή υπουργική απόφαση ισχύει από τις αρχές του Ιουλίου, μέχρι σήμερα η ανταπόκριση είναι μικρή στις απαιτήσεις για την καταχώρηση στοιχείων και υπεύθυνων ενεργειακών εγκαταστάσεων.

Έτσι εκτός των άλλων έχει αποφασιστεί να τρέξει καμπάνια από την ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ, προκειμένου να παρέχει οδηγίες και συμβουλές στους καταναλωτές για τη μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου.

Η εξοικονόμηση ενέργειας ήταν το αντικείμενο της χθεσινής ευρείας σύσκεψης υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και της ομάδας διαχείρισης ενεργειακών κρίσεων. Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να περάσει άμεσα στο επόμενο βήμα για την επίτευξη του στόχου της μείωσης κατανάλωσης ενέργειας κατά 10% το 2021 σε σχέση με το 2019.

Όλοι γνωρίζουν στο κυβερνητικό επιτελείο ότι τα δύσκολα είναι μπροστά μας, αφού από τον επόμενο μήνα οι ανάγκες σε ενέργεια θα αυξηθούν λόγω του ότι οι θερμοκρασίες θα αρχίσουν να υποχωρούν και οι ανάγκες για θέρμανση θα ξεκινήσουν να αυξάνονται.

Νέο μοντέλο επιδότησης

Το οικονομικό επιτελείο αναζητά επειγόντως εναλλακτικό μηχανισμό επιδοτήσεων για τον περιορισμό του βάρους στα κρατικά ταμεία χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα μείνουν απροστάτευτοι μπροστά στον ορυμαγδό της ακρίβειας.

Μία από τις βασικές επιδιώξεις του οικονομικού επιτελείου είναι να βρεθεί τρόπος περιορισμού της κρατικής συμμετοχής στο πρόγραμμα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων καθώς ο προϋπολογισμός δεν μπορεί να σηκώσει το ολοένα και μεγαλύτερο φορτίο των επιδοτήσεων.

Στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν ότι η αρχική εκτίμηση για το κόστος στήριξης από τον προϋπολογισμό ήταν για 800 εκατ. ευρώ το δεύτερο εξάμηνο, είναι πλέον ξεπερασμένη μετά και το κλείσιμο της στρόφιγγας από την Gazprom, που έβαλε νέα φωτιά στις τιμές του φυσικού αερίου και η κρατική συνδρομή θα ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ ασκώντας έντονες πιέσεις στο έλλειμμα και περιορίζοντας δραστικά τα περιθώρια για άλλες παρεμβάσεις ελάφρυνσης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

Στο πλαίσιο αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι οι τιμές θα παραμείνουν υψηλές και μέχρι το 2024-2025 σημειώνοντας ότι πρέπει να υπάρξει «δημοσιονομική σύνεση» στις κρατικές επιδοτήσεις το 2023 που κάλυψαν μέχρι σήμερα το 85% έως 94% των αυξήσεων στους λογαριασμούς.

Υπό αυτό το πρίσμα στο τραπέζι υπάρχουν διάφορα σενάρια για την χρηματοδότηση των ενεργειακών επιδοτήσεων με γνώμονα τις δημοσιονομικές αντοχές με επίκεντρο την αντικατάσταση του υφιστάμενου μηχανισμού επιδότησης στο ρεύμα από έναν νέο που θα αποσβένει ένα σημαντικό μέρος της αύξησης στους οικιακούς λογαριασμούς αλλά θα απαλύνει τους κραδασμούς στον προϋπολογισμό.

Οι σχετικές πληροφορίες αναφέρουν ότι η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από ένα νέο μοντέλο διαχείρισης της ενεργειακής κρίσης, το οποίο θα βασίζεται σε στοχευμένο και όχι οριζόντιο μείγμα επιδοτήσεων καθώς αναγνωρίζεται ότι  το υφιστάμενο σχήμα επιδοτήσεων δεν μπορεί να έχει διάρκεια, αφού επιβαρύνει σημαντικά τον προϋπολογισμό.

Υπό αυτό το πρίσμα στο οικονομικό επιτελείο ευελπιστούν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα φέρει μία αποτελεσματική λύση που από την μία θα δώσει ανάσα στους κρατικούς προϋπολογισμούς και από την άλλη θα προσφέρει ανάσα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Σε όλο αυτό το περιβάλλον έχει ιδιαίτερη αξία η αναφορά στο πρόβλημα από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη, ο οποίος και τόνισε ότι ο κυβερνητικός σχεδιασμός περιλαμβάνει την κατάρτιση ενός συντηρητικού προϋπολογισμού για το 2023 με διάφορες υποθέσεις για την πορεία της οικονομίας εν μέσω της ενεργειακής κρίσης.

Όπως είπε χαρακτηριστικά «σήμερα το αέριο κοστίζει σαν να ήταν το πετρέλαιο στα 500 ευρώ το βαρέλι ή η βενζίνη στα 6 – 7 ευρώ το λίτρο. Κι αυτή η εξωφρενική τιμή του φυσικού αερίου περνάει στους λογαριασμούς ρεύματος, αφού το 30%-40% του ηλεκτρικού παράγεται από αέριο». Αυτό που ζούμε τώρα είναι μία θύελλα, όπου άνεμοι 10 μποφόρ έρχονται από παντού και αλλάζουν συνεχώς κατεύθυνση».