Ουκρανία: Προσπάθεια αποκλιμάκωσης στη «σκιά» του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια

Είναι η πρώτη φορά που ο Ερντογάν επισκέπτεται την Ουκρανία μετά το ξέσπασμα του πολέμου και η δεύτερη για τον Γκουτέρες. Οι συναντήσεις έγιναν πολύ μακριά από την πρώτη γραμμή, στο Λβιβ της δυτικής Ουκρανίας, κοντά στα σύνορα με την Πολωνία. Ο Ερντογάν παρουσιάζεται ως διαμεσολαβητής στις προσπάθειες τερματισμού των εχθροπραξιών. Υπενθυμίζεται πως η Τουρκία, αν και μέλος του ΝΑΤΟ, διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τη Ρωσία.

Στο πλαίσιο της επίσκεψης Ερντογάν υπεγράφη επίσης μνημόνιο κατανόησης για τη συμμετοχή της Τουρκίας στην ανοικοδόμηση ουκρανικών υποδομών. Τη συμφωνία υπέγραψαν ο Τούρκος υπουργός Εμπορίου Μεχμέτ Μους και ο Ουκρανός υπουργός Υποδομών Ολεξάντρ Κουμπράκοφ. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ζελένσκι χαιρέτισε την επίσκεψη Ερντογάν στο Λβιβ ως ένα «ισχυρό μήνυμα στήριξης που έρχεται από μια ισχυρή χώρα». O Τούρκος πρόεδρος από πλευράς του είπε στον Ζελένσκι ότι η Τουρκία θα παρέχει όλη την απαιτούμενη βοήθεια για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και ότι καταβάλλονται προσπάθειες για τερματισμό του πολέμου με διπλωματικά μέσα: Ειδικότερα, ο Ερντογάν ανέφερε πως συζητήθηκαν πιθανοί τρόποι τερματισμού του πολέμου κατά τη συνάντηση, καθώς και το ενδεχόμενο ανταλλαγής αιχμαλώτων- σημειώνοντας πως θα έθετε το ζήτημα και στον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν.

Ως προς τη Ζαπορίζια, ο Ερντογάν τόνισε ότι ο κόσμος δεν θέλει «άλλο ένα Τσέρνομπιλ».

Οι σχετικές συμφωνίες άνοιξαν τον δρόμο για την εξαγωγή 22 εκατομμυρίων τόνων καλαμποκιού/ σιτηρών που παρέμεναν στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας από την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Επίσης, επιδιώχθηκε η άρση των εμποδίων για τις εξαγωγές ρωσικών τροφίμων και λιπασμάτων στις διεθνείς αγορές. Σημειώνεται ότι ο πόλεμος και το μπλοκάρισμα των εξαγωγών έχουν επιδεινώσει την διεθνή επισιτιστική κρίση, καθώς τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία είναι μεγάλοι εξαγωγείς σιτηρών και άλλων αγροτικών προϊόντων. Ιδιαίτερα σκληρά έχουν πληγεί οι αναπτυσσόμενες χώρες, με τον ΟΗΕ να κηρύσσει κάποιες αφρικανικές χώρες σε κίνδυνο πείνας.

Φόβοι για τη Ζαπορίζια

Η Ρωσία είπε ότι θα μπορούσε να κλείσει τον σταθμό της Ζαπορίζια, μια κίνηση για την οποία το Κίεβο υποστήριξε ότι θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο μιας πυρηνικής καταστροφής. Η Μόσχα επίσης απέρριψε τις διεθνείς εκκλήσεις για αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη γύρω από τον σταθμό, τον οποίο είχε καταλάβει νωρίς στον πόλεμο. Σημειώνεται πως ακόμα λειτουργεί με ουκρανικό προσωπικό, υπό ρωσική κατοχή. Υπενθυμίζεται πως τις τελευταίες ημέρες έχουν λάβει χώρα περιστατικά με πυρά/ βομβαρδισμούς στον σταθμό, για τα οποία οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορούνται.

Η Ουκρανία κατηγορεί τη Ρωσία πως χρησιμοποιεί τον σταθμό ως «ασπίδα» για να καλύπτει τις δυνάμεις της που εξαπολύουν επιθέσεις από εκεί, κάτι που η Μόσχα αρνείται. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε τις εκκλήσεις για αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη γύρω από τον σταθμό «απαράδεκτες», ενώ το υπουργείο Άμυνας είπε ότι η Μόσχα θα μπορούσε να τον κλείσει αν δεχόταν περαιτέρω επιθέσεις. Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν κατηγορήσει τη Ρωσία ότι σχεδιάζει να τον κλείσει για να τον αποσυνδέσει από το δίκτυο ηλεκτροδότησης της Ουκρανίας και να τον συνδέσει με το δικό της, ενώ η κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας Energoatom είπε πως το κλείσιμό του θα προκαλούσε κίνδυνο «ραδιενεργής καταστροφής στον μεγαλύτερο πυρηνικό σταθμό της Ευρώπης». Η αποσύνδεση των γεννητριών του από το σύστημα ηλεκτροδότησης της Ουκρανίας θα μπορούσε να εμποδίσει τη χρήση τους για την ψύξη του πυρηνικού καυσίμου σε περίπτωση διακοπής ενέργειας, πρόσθεσε.

Το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας από πλευράς του κατηγόρησε το Κίεβο πως σχεδιάζει κάποιου είδους περιστατικό στον σταθμό ως προβοκάτσια κατά την επίσκεψη Γκουτέρες. Αντίστοιχα, οι ουκρανικές υπηρεσίες πληροφοριών είπαν ότι η Ρωσία ετοιμάζει προβοκάτσια στον σταθμό την Παρασκευή.

Στο μεταξύ τουλάχιστον 11 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 40 τραυματίστηκαν σε ρωσικά πυραυλικά πλήγματα στ Χάρκοβο το βράδυ της Τετάρτης και το πρωί της Πέμπτης, σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές. Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις ισχυρίστηκαν πως έπληξαν βάση ξένων μισθοφόρων στο Χάρκοβο, σκοτώνοντας 90. Επίσης, η Ρωσία έστειλε πολεμικά αεροσκάφη με πολυηχητικούς πυραύλους στον θύλακα του Καλίνινγκραντ στη Βαλτική, που βρίσκεται μεταξύ δύο χωρών του ΝΑΤΟ.

Πάντως εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών είπε πως, αν και μια σύγκρουση με τη Δύση δε θα μπορούσε να αποκλειστεί, «η Ρωσία ως πυρηνική δύναμη θα συνεχίσει να ενεργεί όσο υπεύθυνα γίνεται. Μια απευθείας σύγκρουση με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν είναι προς το συμφέρον μας…το ρωσικό στρατιωτικό δόγμα επιτρέπει πυρηνική απάντηση μόνο σε περίπτωση επίθεσης με όπλα μαζικής καταστροφής, ή όταν απειλείται η ίδια η ύπαρξη του κράτους».

Με πληροφορίες από Reuters, Associated Press, BBC, Daily Sabah/huffpost.gr