Καναδάς: Δυο εκθέσεις αφιερωμένες στην μετανάστευση

Το Καναδικό Μουσείο Μετανάστευσης στην Αποβάθρα 21 έχει δυο εκθέσεις αφιερωμένες στην μετανάστευση και την προσφυγιά.

Είναι στημένες έτσι ώστε ο καθένας, να μάθει και να αναρωτηθεί τα πως και τα γιατί.

Πέρα από την γενική ενημέρωση που καλύπτει το γιατί κάποιοι έφυγαν από τις Πατρίδες τους, και γιατί διάλεξαν τον Καναδά, τις δυσκολίες του ταξιδιού, τα προβλήματα με την άφιξη, βάζει στον επισκέπτη και το ερώτημα: εσύ τι θα έκανες;

Ή σε άλλο σημείο έχει βαλίτσες και διάφορα αντικείμενα (ρούχα, παπούτσια, βιβλία, παιχνίδια, εργαλεία) με το ερώτημα: εσύ τι θα έπαιρνες μαζί σου; Τι παίρνεις μαζί σου; Τι αφήνεις πίσω; Σε ένα σημείο έχει μια βαλίτσα άδεια αφιερωμένη σε αυτούς που πήραν πολύ λίγα πράγματα μαζί τους ή τίποτα.

Η πρώτη έκθεση καλύπτει 400 χρόνια μετανάστευσης. Καλύπτει κυρίως την μετανάστευση από Αγγλία, Γαλλία (μην ξεχνάμε τα κορίτσια του βασιλιά. 800 κοπέλες που τις έστειλε ο Louis XIV από το 1663-1673 για να παντρευτούν στην Νέα Γαλλία) Ασία και Αμερική. 

Πριν ακόμα μπεις στην συγκεκριμένη έκθεση βλέπεις  4 μεγάλες φωτογραφίες που  επάνω τους έχουν μαγνητικά πλαίσια. Σε ρωτάνε σε ποιο πρόσωπο θα έβαζες το πλαίσιο; Και μετά: ρώτα τον εαυτό σου γιατί διάλεξες το συγκεκριμένο πρόσωπο; Τι είδες; Τι σε εντυπωσίασε ή τι αισθήματα σου προκάλεσε; Αν θες βέβαια συμμετέχεις.

Η έκθεση ξεκινά με το ερώτημα και την απάντηση: τι είναι μετανάστευση;

Δείχνει χωρίς κανένα ενδοιασμό τις αδικίες και τις διακρίσεις εις βάρος κάποιων μεταναστών. Πχ των Κινέζων, οι οποίοι αφού έστησαν το σιδηροδρομικό δίκτυο της Χώρας μετά πέρασαν στους ανεπιθύμητους. Έφτασαν στο σημείο να τους ζητούν χρήματα για να μεταναστεύσουν. 50 δολ. το άτομο! Δεν είχαν δε δικαίωμα να φέρουν εδώ την οικογένεια τους!

Δείχνει επίσης της προτιμήσεις της νέας Ομοσπονδίας σε συγκεκριμένο τύπο μετανάστη: άνδρας, λευκός και νέος. Διακρίσεις που καταργήθηκαν 100 χρόνια αργότερα το 1967.

Μερικές φορές οι λόγοι της διάκρισης στηριζόταν σε τεχνικούς λόγους. Δηλαδή: ο νόμος έλεγε πως ο μετανάστης έπρεπε να φτάσει στον Καναδά απ’ ευθείας  από την Χώρα του.

Το 1914, 375 Ινδοί ύστερα από δυο μήνες στο λιμάνι του Χάλιφαξ εκδιώχθηκαν με το ίδιο καράβι παρόλο που ήταν Βρετανοί υπήκοοι. Ο λόγος;

Δεν είχαν κάνει το ταξίδι στον Καναδά από την Ινδία χωρίς ενδιάμεσο σταθμό και ταξίδεψαν με αλλαγή πλοίου! Το ότι δεν υπήρχε καράβι από Ινδία για Καναδά απ’ευθείας δεν έπαιξε κανένα ρόλο στην απόφαση των Αρχών.

Ειδική μνεία γίνεται στους 170.000 Ουκρανούς που εγκαταστάθηκαν στα Δυτικά της Χώρας και κυρίως στην επαρχία της Αλμπέρτα από το 1894 έως το 1914. Ασχολήθηκαν κυρίως με την καλλιέργεια της γης αφού η Κυβέρνηση παραχώρησε σε πολλούς από αυτούς περίπου 160 στρέμματα γης.

Το 1946 ψηφίζεται και υπογράφεται η Πράξη που αναγνωρίζει ποιος μπορεί να θεωρείται βρετανός υπήκοος που ζει στον Καναδά.

Το 1968 η επαρχία του Κεμπέκ ιδρύει το δικό της υπουργείο Μετανάστευσης.

Το 1971 ο Καναδάς είναι η πρώτη Χώρα παγκοσμίως που αναγνωρίζει τον πολυπολιτισμό ως επίσημη πολιτική της Χώρας.

Το 1982 ο πατέρας του σημερινού Πρωθυπουργού Pierre Élliott Trudeau συντάσσει, ψηφίζει και η Βασίλισσα Ελισσάβετ υπογράφει τον καναδικό χάρτη δικαιωμάτων που είναι το πρώτο Σύνταγμα της Χώρας και με αυτό λειτουργούμε ως σήμερα.

Σε έναν τοίχο υπάρχουν φωτογραφίες από αφίσες που διαφήμιζαν στην Αγγλία την μετανάστευση στον Καναδά.

Φεύγοντας από αυτήν την έκθεση έχουν έναν υπολογιστή όπου εμφανίζονται δεκάδες λέξεις όπως ειρήνη, ελευθερία, αξιοπρέπεια και διάφορες εικόνες και αν θες διαλέγεις μια λέξη και μια εικόνα που απαντούν στο τι σου έχει δώσει η μετανάστευση, άσχετα αν υπήρξες ο ίδιος μετανάστης ή όχι. Η απάντηση σου εμφανίζεται σε ένα διάφανο τοίχο για μερικές ώρες.

Βγαίνοντας βρίσκεις ερωτηματολόγιο για το πόσο καλά γνωρίζεις την Χώρα ως πολίτης της. Αν θες το απαντάς.

Η δεύτερη έκθεση ασχολείται αποκλειστικά με την Αποβάθρα 21. 

Μια μακέτα δείχνει ακριβώς πως ήταν χωρισμένη η αποβάθρα, πως υποδεχόντουσαν τους μετανάστες και ποια ήταν τα διάφορα στάδια ελέγχου. Οι νεοαφιχθέντες περνούσαν ιατρικά τεστ, τελωνείο κλπ. Μέχρι κελιά είχαν…

Τα τραίνα ήταν δίπλα από την Αποβάθρα, ακόμα εκεί είναι, για να συνεχίσουν το ταξίδι όσοι συνέχιζαν στα δυτικά της Χώρας.

Η Αποβάθρα άρχισε να λειτουργεί στις 8 Μαρτίου του 1928. Πριν από αυτό και από το 1880 στην Αποβάθρα 2 γίνονταν όλες οι λειτουργίες στο Χάλιφαξ που αφορούσαν θέματα μετανάστευσης. 

Από το 1928 έως το 1971 περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι πέρασαν από τον μηχανισμό και τον έλεγχο της Αποβάθρας 21.

Το ταξίδι από την Ευρώπη (Αγγλία, Ολλανδία) διαρκούσε 8-10 ημέρες. Από την Μεσόγειο λίγο παραπάνω.

Μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο μισό εκατομμύριο άνθρωποι πέρασαν την Αποβάθρα 21. Από Αγγλία, Γερμανία, Ολλανδία, Ιταλία και Πολωνία. Το 1/5 από αυτούς ήταν εκτοπισμένοι.

Στο τέλος και πριν επιβιβαστούν στα τραίνα έπρεπε να ανταλλάξουν χρήματα, να αγοράσουν εισιτήρια και τρόφιμα. Σε πολλές περιπτώσεις δεν ήξεραν πως να τα χρησιμοποιήσουν διότι δεν είχαν ξαναδεί ποτέ στην ζωή τους, κονσέρβες και τυποποιημένα τρόφιμα.

Πριν βγούμε από την έκθεση είχε ένα τραπέζι για μικρά παιδιά με μπογιές και χαρτιά και χρωματιστές κλωστές. Σε έναν τοίχο με τον χάρτη της γης μπορεί το παιδάκι να ενώσει την ζωγραφιά του από εκεί που ξεκίνησε το ίδιο ή οι γονείς του με τον Καναδά. Πολλή όμορφη δραστηριότητα.

Κλείνει με ένα βίντεο 20 λεπτών με μαρτυρίες  νεομεταναστών. Γιατί έφυγαν από όπου έφυγαν και γιατί διάλεξαν τον Καναδά. Άλλος από το Πακιστάν διότι είναι ομοφυλόφιλος. Άλλη από την Υεμένη διότι ως γυναίκα δεν μπορούσε να κάνει αυτό που ήθελε, να εργαστεί δηλαδή.

Έξω από την έκθεση υπάρχει μια μεγάλη ρόδα σαν μηχανισμός ρολογιού, όπου στα γρανάζια της εμφανίζονται οι λέξεις αντισημιτισμός, μίσος, ρατσισμός, ξενοφοβία. Υπενθύμιση για το παρακάτω γεγονός.

13 Μαΐου 1939 περισσότεροι από 900 Εβραίοι που είχαν φύγει από το Αμβούργο με το πλοίο St Louis για να ξεφύγουν τον κίνδυνο του Ναζισμού διώκονται από το λιμάνι του Χάλιφαξ αφού ο Καναδάς, μετά τις ΗΠΑ και την Κούβα, τους απαγορεύει να αποβιβαστούν και επιστρέφουν στην Γερμανία. Η περισσότεροι από αυτούς κατέληξαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Ήταν μια προσωπική μου επιθυμία και ένα χρέος μου η επίσκεψη στην Αποβάθρα 21. Ήταν ενημερωτική για την ιστορία της μετανάστευσης και εκπαιδευτική για το πως αυτή η Χώρα δεν φοβάται να κοιταχτεί στον καθρέφτη της και να αναγνωρίσει τα λάθη της στα ίσια και χωρίς υπεκφυγές. Ίσως γι’αυτό να έχει σχηματιστεί ως έχει.

Οι εκθέσεις είναι μόνιμες και η Αποβάθρα 21 έχει μετατραπεί σε μουσείο Μετανάστευσης.