Το ψηφιακό χάσμα γενεών: μία πρόταση

Του Δρα. Αθανάσιου Σαραντόπουλου

Η παρούσα κυβέρνηση έχει επιτελέσει σπουδαίο έργο στον ψηφιακό μετασχηματισμό του κράτους. Ένας-ένας οι φορείς του δημοσίου, έστω και με καθυστέρηση ετών, μετέχουν της ψηφιακής επανάστασης, η οποία έχει αλλάξει άρδην την καθημερινότητα του πολίτη και βελτιώσει την εικόνα της δημόσιας διοίκησης. Παράλληλα, όμως, έχει μεγεθυνθεί το χάσμα γενεών, σε σημείο που θα έλεγε κανείς ότι αγγίζει τα όρια ενός ψηφιακού ρατσισμού.

Απόρροια της πανδημίας ήταν η τηλεργασία, η τηλεκπαίδευση, η εκτόξευση του ηλεκτρονικού εμπορίου, της τραπεζικής, κ.α.. Μέχρι πρότινος κάποιες δημόσιες υπηρεσίες χρησιμοποιούσαν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές ως μοντέρνες γραφομηχανές: για να παράγουν έγγραφα, τα οποία, στη συνέχεια, διεκπεραίωναν με τον παραδοσιακό τρόπο. Στοίβες φακέλων αποθηκεύονταν σε σκοτεινά, σκονισμένα υπόγεια και, ενίοτε, αποτελούσαν τροφή για τρωκτικά…

Τελευταία, με τη βοήθεια της τεχνολογίας, την ισχυρή πολιτική βούληση και στιβαρή ηγεσία έγιναν άλματα στη δημόσια διοίκηση. Αποτέλεσμα, η πλειονότητα των πολιτών να επωφελείται στο έπακρο από την ηλεκτρονική διακυβέρνηση.

Όμως, υπάρχει μία σημαντική μερίδα πολιτών, οι ηλικιωμένοι και οι ψηφιακά αναλφάβητοι, που υποφέρουν. Αισθάνονται αποξενωμένοι από το ίδιο τους το κράτος, στο οποίο συνεισφέρουν, εδώ και χρόνια, με την έντιμη εργασία και τους φόρους τους.

Επικοινωνούν τηλεφωνικά με φορείς για θέματά τους, μόνο για να υποχρεωθούν να χρησιμοποιήσουν διαδραστικά συστήματα φωνητικής απόκρισης, πληκτρολογώντας διάφορα κουμπιά, ανάλογα με το αίτημά τους. Συχνά, δεν καταφέρνουν να διεκπεραιώσουν ακόμη και την πιο απλή διαδικασία…

Οι περισσότερες τράπεζες έχουν καταργήσει τα βιβλιάρια καταθέσεων και αρκετά υποκαταστήματα κλείνουν, για εξοικονόμηση πόρων. Και, όμως, υπάρχουν άτομα που αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν ακόμη και την κάρτα ανάληψης χρημάτων από αυτόματο μηχάνημα…

Αλήθεια, μπορούν όλοι να επωφεληθούν από την άϋλη συνταγογράφηση ή να στείλουν ένα ηλεκτρονικό μήνυμα σε δημόσια υπηρεσία ή οργανισμό; Όχι! Πρέπει να έχουν πάντα δίπλα τους τον ψηφιακό σύμβουλο: ανιψιό, εγγονό, λογιστή, κ.α., που είναι εξοικειωμένος με τις νέες τεχνολογίες.

Προφανώς το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογική εξέλιξη. Αυτή είναι αναπόφευκτη και, εν πολλοίς, πηγή ευτυχίας. Όμως, γεγονός είναι ότι, ομαλή μετάβαση στο νέο τρόπο ζωής δεν έχει υπάρξει.

Για να γεφυρωθεί το ψηφιακό χάσμα γενεών, οι νέες γενιές οφείλουν να συνδράμουν τις παλαιότερες. Οι υπάλληλοι ας δείχνουν περισσότερη κατανόηση και σεβασμό απέναντι στους συνανθρώπους μας μεγαλύτερων ηλικιών, που μπορεί να μη γνωρίζουν να χρησιμοποιήσουν την ψηφιακή υπογραφή αλλά, είναι αυτοί που μάς έφεραν στη ζωή και που, σε ορισμένες περιπτώσεις, συνέβαλαν, από το μετερίζι τους, στην τεχνολογική πρόοδο.

Βεβαίως και υπάρχουν τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών. Κάνουν εξαιρετική δουλειά. Δεν έχουμε δει, όμως, ειδικά επιμορφωτικά προγράμματα, τα οποία να απευθύνονται στους ηλικιωμένους και σε άτομα τρίτης ηλικίας, για τη χρήση των νέων τεχνολογιών και την ψηφιακή ενδυνάμωσή τους.

Είναι ευθύνη του κράτους, εφαρμόζοντας την αρχή της ισοπολιτείας, άμεσα να θεσμοθετήσει τον πιστοποιημένο ψηφιακό σύμβουλο, ο οποίος θα γίνει ο σύγχρονος συνήγορος του πολίτη, και θα συμβάλει στο κλείσιμο του ψηφιακού χάσματος γενεών.

Μια τόσο θετική ενέργεια θα κάνει τη διαφορά στο κρίσιμο αυτό ζήτημα και το σύνολο των πολιτών θα νιώθουν, πλέον, σίγουροι ότι κάθε τεχνολογική καινοτομία που θεσμοθετείται είναι, πραγματικά, προς όφελός τους.

Ο κύριος Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης ας αναλάβει την πρωτοβουλία!

*Δρ. Αθανάσιος Σαραντόπουλος, PhD, MBA

Ηλεκτρολόγος Μηχανικός

Διδάκτωρ του University of Akron