Το Μοιρολόι της Παναγίας: O ανθρώπινος πόνος στο Θείο Δράμα

Κατερίνα Παπαδοπούλου/K Sofikitis

Ο κύκλος Αdagio – Mουσικές για τις ημέρες του Πάσχα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών γίνεται αφορμή για να αναζητηθούν, μέσα από τις φετινές εκδηλώσεις, κοινά μονοπάτια ανάμεσα στην ανθρώπινη οδύνη και στο Θείο Δράμα, στη λαϊκή παράδοση της Ανατολής και στη δυτική εργογραφία, στη μουσική του χθες και του σήμερα.

Η Κυριακή των Βαΐων 17 Απριλίου αποτελεί τη χρονική αφετηρία για ένα ταξίδι στον χρόνο και στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, μέσα από το Μοιρολόι της Παναγίας, ένα έμμετρο έργο από την εποχή του Μεσαίωνα που τραγουδιέται από γυναίκες γύρω από τον «τάφο» του Χριστού, κατά το ήθος και το ύφος των κοσμικών μοιρολογιών.

Σε αυτή τη συναυλία, καταξιωμένοι έλληνες καλλιτέχνες θα συνδυάσουν τις περισσότερες από τις γνωστές παραλλαγές του σε ενιαία αφηγηματική μορφή, επιχειρώντας για πρώτη φορά να αποδώσουν όλο το κείμενο του Μοιρολογιού.

Ο δεξιοτέχνης της λύρας Σωκράτης Σινόπουλος συναντά γνωστούς μουσικούς που θα δημιουργήσουν στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος μια ατμόσφαιρα ξεχωριστή και οικουμενική, με το ηχόχρωμα της τρομπέτας, το οποίο παραπέμπει στην αρχαία ή βυζαντινή σάλπιγγα αλλά και στις μπάντες της Μεγάλης Παρασκευής, να συνυπάρχει με τον ήχο παραδοσιακών κρουστών από όλο τον κόσμο, καθώς και με τη «φωνή» του βιολοντσέλου και της λύρας.

Τραγουδούν η Κατερίνα Παπαδοπούλου και η Χορωδία Δόμνα Σαμίου.

Συμμετέχουν: Ανδρέας Πολυζωγόπουλος (τρομπέτα), Σοφία Ευκλείδου (βιολοντσέλο) και Μανούσος Κλαπάκης (κρουστά). Το μουσικό μέρος πλαισιώνεται οπτικά από φωτογραφικό υλικό των Κωνσταντίνου και Πέτρου Σοφικίτη. Ο ηχητικός σχεδιασμός είναι του Γιάννη Σκανδάμη. Τους φωτισμούς σχεδίασε η Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου. Επιστημονική σύμβουλος, η Μιράντα Τερζοπούλου.

Τη μουσική και καλλιτεχνική επιμέλεια έχουν ο Σωκράτης Σινόπουλος και η Κατερίνα Παπαδοπούλου (σύλληψη, έρευνα).

Το Μοιρολόι της Παναγίας

Άρκοντες αφικράστε μου της Δέσποινας τον θρήνον,
πώς κλαίει τον Μονογενή εις τον Σταυρόν εκείνον.
Κύπρος

Το ευρύτατα διαδεδομένο σε όλο τον ελληνικό χώρο Μοιρολόι της Παναγίας ή Καταλόι της Παναγιάς είναι ένα μεσαιωνικό μακροσκελές ομοιοκατάληκτο στιχούργημα λόγιας προέλευσης και εντυπωσιακά πλατιάς λαϊκής αποδοχής.

Επηρεασμένο από ευαγγελικές περικοπές και την εκκλησιαστική υμνογραφία, αποτελεί έναν ανθρωποκεντρικό αφηγηματικό θρήνο για τη μαρτυρική πορεία του Χριστού προς τον σταυρικό του θάνατο, ιδωμένη μέσα από τα μάτια και τα συναισθήματα της τραγικής του μάνας. Eκφράζει τη συμπόνια, την ταύτισή των γυναικών που το τραγουδούν με τη μητρική, ανθρώπινη πλευρά της Παναγίας.

Αdagio – Mουσικές για τις ημέρες του Πάσχα

Το Adagio συνεχίζεται τη Mεγάλη Δευτέρα 18 Απριλίου (8:30 μ.μ.) με τη συναυλία Cantate Domino, στην οποία συμμετέχουν η μεσόφωνος Αγγελική Καθαρίου και το Κουαρτέτο Εγχόρδων Αθηνών (Απόλλων Γραμματικόπουλος-βιολί, Παναγιώτης Τζιώτης-βιολί, Πάρις Αναστασιάδης-βιόλα και Ισίδωρος Σιδέρης- βιολοντσέλο). Θα παρουσιάσουν στο κοινό το περίφημο Κουαρτέτο εγχόρδων αρ. 14 σε ρε ελάσσονα, «Ο Θάνατος και η Κόρη» του Φραντς Σούμπερτ, ακρογωνιαίο λίθο του ρεπερτορίου της μουσικής δωματίου, καθώς και δύο έργα του αναγνωρισμένου έλληνα συνθέτη Φίλιππου Τσαλαχούρη. Πρόκειται για τη σύνθεση Cantate Domino [Αινείτε τον Κύριο] για φωνή και κουαρτέτο εγχόρδων (2019), σε α΄ εκτέλεση στο Μέγαρο, καθώς και για το Κουαρτέτο αρ. 5, Προσευχή ενώπιον του τέλους της σκέψης (2013).

Η μελωδική διαδρομή προς το Πάσχα και την Ανάσταση ολοκληρώνεται τη Μεγάλη Τετάρτη 20 Απριλίου με τη συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών υπό τον διακεκριμένο αρχιμουσικό Μύρωνα Μιχαηλίδη. Θα ακουστούν η Τραγική εισαγωγή, έργο 81 του Γιοχάννες Μπραμς και το Πρελούδιο και θάνατος της Ιζόλδης από το μουσικό δράμα «Τριστάνος και Ιζόλδη» του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με το κύκνειο άσμα του Μότσαρτ, το συγκλονιστικό Ρέκβιεμ. Συμμετέχουν οι σολίστ: Σοφία Κυανίδου (υψίφωνος), Ειρήνη Καράγιαννη (μεσόφωνος), Βασίλης Καβάγιας (τενόρος), Χριστόφορος Σταμπόγλης (βαθύφωνος). Μαζί τους, οι Χορωδίες της ΕΡΤ και του Δήμου Αθηναίων. Πριν την έναρξη της συναυλίας έχει προγραμματιστεί (19:30) δωρεάν εισαγωγική ομιλία από τον Τίτο Γουβέλη.