Αποποίηση Κληρονομίας Από Ανήλικο
Του Χρήστου Ηλιόπουλου*
Η κληρονομία, δηλαδή το σύνολο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων ενός προσώπου που απεβίωσε, μεταβιβάζεται διά της κληρονομικής διαδοχής στους κληρονόμους του, είτε εξ αδιαθέτου, δηλαδή χωρίς διαθήκη, είτε εκ διαθήκης. Συνήθως η κληρονομία έχει θετικό περιεχόμενο, δηλαδή οι κληρονόμοι αποκτούν ακίνητα, τραπεζικούς λογαριασμούς, κινητά πράγματα κλπ. που ανήκαν στον κληρονομούμενο. Ενίοτε, ωστόσο, η κληρονομία δεν έχει θετικό περιεχόμενο, αλλά μόνο βάρη, δηλαδή οφειλές, χρέη και υποχρεώσεις προς τρίτους. Σε μία τέτοια περίπτωση όσοι κληρονομούν επιθυμούν να αποφύγουν να λάβουν την κληρονομιά και για τον λόγο αυτόν προβαίνουν σε αποποίηση της κληρονομίας.
Η βασική προθεσμία εντός της οποίας μπορεί να γίνει η αποποίηση είναι τέσσερις μήνες από τον θάνατο του κληρονομουμένου. Αν ο κληρονομούμενος απεβίωσε στο εξωτερικό ή ο κληρονόμος ζει στο εξωτερικό, η προθεσμία είναι δώδεκα μήνες. Αν έχει δημοσιευθεί διαθήκη, τότε η προθεσμία των τεσσάρων ή δώδεκα μηνών αρχίζει από την δημοσίευση της διαθήκης.
Εάν ο κληρονόμος που θέλει να αποποιηθεί είναι ενήλικος, το πράττει με υπογραφή σχετικού εγγράφου στο Ειρηνοδικείο όπου είχε ο κληρονομούμενος την κατοικία του κι αν δεν είχε κατοικία στην Ελλάδα, στο Ειρηνοδικείο Αθηνών. Αν όμως το πρόσωπο που πρέπει να αποποιηθεί είναι ανήλικος, τότε δεν αρκεί μία απλή δήλωση αποποίησης από τους γονείς του. Ο νόμος απαιτεί να υποβληθεί πρώτα αίτηση στο Ειρηνοδικείο, να ακολουθήσει μία σύντομη δίκη στο πλαίσιο της λεγόμενης εκούσιας δικαιοδοσίας και μόνον εφόσον εκδοθεί δικαστική απόφαση που να δέχεται την αίτηση θα επιτραπεί να γίνει η αποποίηση για λογαριασμό του ανηλίκου. Ο δικαιολογητικός λόγος της απαίτησης δικαστικής απόφασης για την αποποίηση ανηλίκου είναι ότι για ένα ευάλωτο κατά τεκμήριο πρόσωπο, όπως είναι το ανήλικο, ο νόμος δεν αρκείται στο ότι την αποποίηση μπορούν να την αποφασίσουν για το συμφέρον του παιδιού τους οι γονείς του. Η νομοθεσία απαιτεί μία πρόσθετη ασφαλιστική δικλείδα για την προστασία των συμφερόντων του ανηλίκου, που είναι η κρίση του δικαστηρίου, για να αποφασισθεί ότι πράγματι είναι προς το συμφέρον του ανηλίκου να αποποιηθεί της συγκεκριμένης κληρονομίας, πέραν του γεγονότος ότι κατά το νόμο, το ανήλικο κληρονομεί πάντοτε ούτως ή άλλως με το ευεργέτημα της απογραφής, δηλαδή δεν θα κληθεί ποτέ να πληρώσει από την τσέπη του για χρέη της κληρονομιάς.
Στην υπ’ αριθ. 1720/2021 απόφασή του το Ειρηνοδικείο Αθηνών έκρινε παρόμοια υπόθεση, στην οποία κληρονομούμενος ήταν ο παππούς, ο οποίος άφησε κληρονομία που εμφάνιζε αυξημένο παθητικό και στερείτο ενεργητικού, κατά τους ισχυρισμούς της αιτήσεως που κατέθεσαν στο δικαστήριο οι γονείς της εγγονής του θανόντος παππού. Ο πατέρας της ανήλικης, υιός του θανόντος παππού, αποποιήθηκε της κληρονομίας, ενώ το ίδιο έπραξε και ο αδελφός του. Μετά την αποποίηση του τέκνου του θανόντος, κληρονόμος καθίσταται το τέκνο του τέκνου, δηλαδή το εγγόνι, το οποίο αν είναι ανήλικο δεν μπορεί να αποποιηθεί μόνο του, αλλά χρειάζεται η απόφαση του δικαστηρίου. Μετά από την διαδικασία των αποδείξεων στο δικαστήριο, προέκυψε, κατά την κρίση του Ειρηνοδικείου, ότι πράγματι η κληρονομία στερείτο ενεργητικού και για τον λόγο αυτόν το δικαστήριο εδέχθη την αίτηση και εξέδωσε απόφαση παρέχοντας άδεια στους αιτούντες, υπό την ιδιότητά τους ως ασκούντων από κοινού την γονική μέριμνα της ανήλικης θυγατέρας τους, να αποποιηθούν εκείνοι την επαχθείσα στο ανήλικο τέκνο τους κληρονομία. Με τον τρόπο αυτόν ένα ανήλικο παιδί αποφεύγει να λάβει μία κληρονομία η οποία έχει παθητικό και όχι ενεργητικό.
*Ο Χρήστος Ηλιόπουλος
είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω,
Master of Laws.
Σχόλια Facebook