Είκοσι χρόνια από την ανέγερση του Ελληνοαυστραλιανού Μνημείου στη Μελβούρνη

Στους πανέμορφους Βοτανικούς Κήπους της Μελβούρνης, σε απόσταση αναπνοής από το Μνημείο Πεσόντων (Shrine of Remembrance), βρίσκεται το Ελληνοαυστραλιανό Μνημείο, ζωντανή απόδειξη της σκληρής δουλειάς και αφοσίωσης των μελών της Επιτροπής του Ιδρύματος Ελληνοαυστραλιανού Μνημείου που ιδρύθηκε το 1992.

Όποιος επισκέπτεται το Μνημείο για πρώτη φορά δεν μπορεί παρά να εντυπωσιαστεί από ένα τόσο επιβλητικό κλασικό επίτευγμα που αντικατοπτρίζει τις σύγχρονες εικαστικές τέχνες. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε πολύτιμο μάρμαρο, εισαγόμενο ειδικά για αυτόν τον σκοπό από την Ελλάδα.

Η παρουσία του Μνημείου που ανεγέρθηκε σε αυτό το σημείο των Βοτανικών Κήπων το 2001, γεννά πλήθος ερωτημάτων σχετικά με τη σημασία του, το λόγο και το σκοπό της ύπαρξής του.

Από το 1992, το Ίδρυμα Ελληνοαυστραλιανού Μνημείου ξεκίνησε τις προσπάθειες για την ανέγερση ενός Μνημείου προς τιμήν αυτών που πολέμησαν, υπηρέτησαν ή έχασαν τη ζωή τους στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο..

Στην πορεία, κέρδισε την υποστήριξη και ενθάρρυνση από το Παράρτημα της Ένωσης Αποστράτων Αυστραλίας (RSL) Βικτώριας, το Μνημείο Πεσόντων (Shrine of Remembrance) και τον Δήμο Μελβούρνης.

Το 1996, επιλέχθηκε ένας χώρος για την ανέγερση του Μνημείου στους Βοτανικούς Κήπους κοντά στο Μνημείο Πεσόντων. Το 1997, συστήθηκε Δημόσια Επιτροπή Τέχνης, με τη συμμετοχή του διευθυντή του τμήματος αστικού σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής του Δήμου Μελβούρνης, έναν εκπρόσωπο της κυβέρνησης της Βικτωρίας από το Υπουργείο Τεχνών, έναν ακαδημαϊκό από το Πανεπιστήμιο RMIT, έναν επιμελητή από το Κέντρο Τέχνης και ένα μέλος από τον τομέα Τεχνών και Κληρονομιάς.

Το 1998 η Πολεοδομία ενέκρινε το σχέδιο που κατέθεσε η Επιτροπή δίνοντας το πράσινο φως για την έναρξη των εργασιών ανέγερσης του Μνημείου.

Το Ελληνοαυστραλιανό Μνημείο τελικά ολοκληρώθηκε και τα αποκαλυπτήρια έγιναν στις 2 Σεπτεμβρίου 2001 σε μια μοναδική και συγκινητική τελετή που διοργανώθηκε από το RSL Βικτώριας.

Το 2007 τοποθετήθηκε η ερμηνευτική πινακίδα και φυτεύτηκε μια ελιά δίπλα στο Μνημείο.

Το Μνημείο, περιέχει τέσσερα ξεχωριστά, αλλά εναρμονισμένα μεταξύ τους στοιχεία. α) τις Δώδεκα Στήλες, β) την Κρύπτη, γ) τον Οίκο και δ) την Ψηφοδόχο».

Οι Δώδεκα Στήλες (κολόνες) θέτουν τα όρια του μνημείου. Κάθε στήλη έχει δυο ραβδωτές πλευρές και δυο στιλπνές, δημιουργώντας μια αντίθεση που συμβολίζει την Ελλάδα και την Αυστραλία. Καθώς ο επισκέπτης πλησιάζει το μνημείο, μπορεί από κάποια σημεία να δει τις στιλπνές και τις ραβδωτές πλευρές. Σε μια πιο προσεκτική εξέταση, οι δυο αντίθετες επιφάνειες, δίνουν την εντύπωση δυο μνημείων σε ένα.

Στο κέντρο του μνημείου βρίσκεται η Κρύπτη, η οποία περιέχει σημαντικά ιστορικά έγγραφα και αντικείμενα, τα οποία στο μέλλον θα λειτουργήσουν ως σημείο αναφοράς, αποδείξεις των γεγονότων, που ένωσαν τις δυο χώρες για τον κοινό σκοπό.
Ο Οίκος, είναι το εστιακό στοιχείο της γλυπτικής σύνθεσης του μνημείου.

Είναι εμπνευσμένο από τα μοναστήρια στους Βράχους του Άγιου Όρους και το Ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο. Συμβολικά, ο Οίκος είναι φτιαγμένος από δυο πέτρες. Το άνω μέρος είναι ασβεστόλιθος από την Κρήτη, ενώ η βάση είναι από πέτρα αυστραλιανού λατομείου. Αυτό συμβολίζει την υποστήριξη της Αυστραλίας προς την Ελλάδα.

Ο Οίκος βρίσκεται πάνω σε πλακόστρωτη επιφάνεια, σαν να είναι η Κρήτη, μια πέτρα ριγμένη στα νερά του Αιγαίου.

Ο Οίκος εκφράζει, επίσης, τις δυο διαφορετικές εμπειρίες των Ελλήνων μεταναστών στην Αυστραλία. Μολονότι οι εμπειρίες είναι εντελώς διαφορετικές, συμβολίζουν ανθρώπους από διαφορετικά μέρη του κόσμου, που ταυτίζονται από συγκλονιστικά γεγονότα που βίωσαν ο ένας στη γη του άλλου.

Η Ψηφοδόχος, διακοσμημένη με ανάγλυφο σχέδιο από κλαδί ελιάς και κλαδί ευκαλύπτου, ανασύρει στη μνήμη τα γεγονότα που έφεραν τους Αυστραλούς και τους Έλληνες μαζί σε μια μάχη για δικαιοσύνη και ελευθερία. Η Ψηφοδόχος τιμά τη μνήμη του ηχηρού «Όχι» που είπαν οι Έλληνες στους Ιταλούς εισβολείς κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το Μνημείο φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης Ευάγγελος Σάκαρης, αλλά η υλοποίησή του θα ήταν αδύνατη χωρίς την οικονομική υποστήριξη της Ομοσπονδιακής και Πολιτειακής Κυβέρνησης, του Ελληνικού Κράτους αλλά και πλήθους φορέων της ομογένειας.

Κάθε χρόνο, το Ελληνοαυστραλιανό Μνημείο δέχεται πλήθος επισκεπτών και χρησιμοποιείται από πολλούς Οργανισμούς για τελετές κατάθεσης στεφάνων.

*Ο Στιβ Κυρίτσης είναι πρόεδρος του Ελληνοαυστραλιανού Μνημείου.