Εμβόλιο και οικονομία: Τι σημαίνει η διάθεσή του

Αθήνα.- Μολονότι η είδηση για την άφιξη αποτελεσματικού εμβολίου έφερε χαμόγελα στις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές και ψυχολογική ανάταση σε επενδυτές και πολίτες, οικονομολόγοι και αξιωματούχοι προαναγγέλλουν αργή επαναφορά των οικονομιών στα επίπεδα προ πανδημίας. Εκτιμάται λοιπόν πως η Ευρωζώνη και ΗΠΑ αναμένεται να ανακάμψουν από τα τέλη του 2022, ενώ μελέτη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη βλέπει πως το ΑΕΠ της Ελλάδας θα επανέλθει, στα επίπεδα του 2019, από το τέταρτο τρίμηνο του 2023. Εν ολίγοις, προστίθενται στη 10ετη κρίση χρέους ακόμα τέσσερα χαμένα χρόνια.

Όμως, έστω και με περιορισμένη διαθεσιμότητα, η παραγωγή ενός εμβολίου θα κάνει μεγάλη διαφορά. Αναλυτές της εταιρείας RAND  υπολογίζουν πως η παγκόσμια οικονομία χάνει αυτή τη στιγμή  έως 3,4 τρισ. δολ. ετησίως από το ΑΕΠ.  Στην περίπτωση που γίνει διαθέσιμο ένα εμβόλιο στον πληθυσμό των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Μεγάλης Βρετανίας, της Κίνας, της Ινδίας και της Ρωσίας, η εταιρεία αναλύσεων μειώνει τη «ζημιά» στα 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Οι τελευταίες ειδήσεις αναφορικά με το εμβόλιο φαίνονται ενθαρρυντικές όμως θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε επαναλαμβανόμενους κύκλους διασποράς του ιού και περιοριστικών μέτρων μέχρι να επιτευχθεί μια ευρεία ανοσία και ως εκ τούτου η ανάκαμψη θα είναι με παύσεις και επανεκκινήσεις, εξαρτημένη από την ανάπτυξη του εμβολίου.

Έτσι, το εμβόλιο θα αλλάξει το παιχνίδι για την οικονομία το 2021 όμως αυτό αναμένεται να γίνει σταδιακά και θα χρειαστεί χρόνος για να ανακάμψουν οι χώρες από την ιστορική βουτιά που έχουν σημειώσει οι θέσεις εργασίας, οι επενδύσεις και η επιχειρηματική δραστηριότητα.

Οι αναλυτές υπολογίζουν πως θα υπάρξει μία σταθερή χαλάρωση των περιορισμών από τον Φεβρουάριο, οι οποία αναμένεται να οδηγήσει σε απότομη ανάκαμψη 3,2% στη δραστηριότητα της ζώνης του ευρώ το δεύτερο τρίμηνο. Εκτιμάται επίσης βραχυπρόθεσμη αναστροφή στη Νότια Ευρώπη, με την Ιταλία να καταγράφει καλύτερη ανάκαμψη το 2021 από την Ισπανία. Για την Ελλάδα οι εκτιμήσεις δείχνουν ανάκαμψη πέριξ του 5-6% το 2021, ενώ για φέτος το υπουργείο Οικονομικών μιλά ανοιχτά για συρρίκνωση πέριξ του 10% (από 8,2%).

“Φρένο” από την ΕΚΤ – Αισιοδοξία από το δεύτερο μισό του 2021

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, κατά την έναρξη του ετήσιου φόρουμ κεντρικών τραπεζών, προανήγγειλε νέο πακέτο παρεμβάσεων στη δευτερογενή αγορά, το οποίο θα ανακοινωθεί τον επόμενο μήνα και προσπάθησε να «προσγειώσει» όσους αισιοδοξούν ότι η άφιξη των εμβολίων κατά του κοροναϊού θα φέρει άμεσα και ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Συγκεκριμένα  προειδοποίησε ότι ακόμα και με την άφιξη ενός αποτελεσματικού εμβολίου, η οικονομική ανάκαμψη στην ευρωζώνη κινδυνεύει να είναι «ασταθής», καθώς θα ακολουθεί τον ρυθμό ανάπτυξης των θεραπειών.

Η αβεβαιότητα γύρω από τις προβλέψεις είναι μεγάλη αλλά μακροπρόθεσμα διαφαίνεται μία ελπίδα, καθώς, αν έρθει το εμβόλιο, η σταδιακή ανάκαμψη εκτιμάται από το δεύτερο τρίμηνο του 2021. Σύμφωνα, λοιπόν, με τους οικονομολόγους της Goldman Sachs καταρχάς αναμένεται η δραστηριότητα να ανακάμψει απότομα μετά τη μείωση των lockdowns ( προς Φεβρουάριο του 2021) και  όταν η πανδημία θα είναι διαχειρίσιμη λόγω τους εμβολίου, ενώ η φιλικότερη εμπορική πολιτική των ΗΠΑ θα υποστηρίξει την ευρωπαϊκή βιομηχανική δραστηριότητα. Σημαντική είναι η συνέχιση της πολιτικής υποστήριξης των πολιτών και των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων μέτρων ώθησης της  ανάπτυξης.

Ελλάδα και ανάκαμψη

Η Ελλάδα μέσα σε περίπου 10 χρόνια έχει γνωρίσει δύο κρίσεις: Την  χρηματοπιστωτική του 2008 και την υγειονομική του 2020. Το ΑΕΠ στις χώρες – μέλη του ΟΟΣΑ είχε επανέλθει το 2019 στα επίπεδα προ κρίσης το 2011, ενώ το 2017 ήταν 15% υψηλότερο έναντι του 2007. Η προηγούμενη κρίση όμως στην ελληνική οικονομία είχε σοβαρές επιπτώσεις και πριν προλάβει να επανέλθει “χτύπησε” η πανδημία του COVID-19.  Σήμερα το ΑΕΠ είναι μικρότερο απ’ ό,τι ήταν το 2007 κατά το ένα τέταρτο, ενώ το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι το τρίτο χαμηλότερο μεταξύ των χωρών μελών του ΟΟΣΑ.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μελέτης του ΟΟΣΑ, με ένα ετήσιο ποσοστό ανάπτυξης 2% η Ελλάδα θα επανέλθει στα προ χρηματοπιστωτικής κρίσης επίπεδα σε 15 χρόνια. Αν ο ρυθμός ανάπτυξης της Αττικής ανέλθει στο 3%, η περίοδος ανάκαμψης θα μειωθεί κατά το ήμισυ στα 8 χρόνια. Η υγειονομική κρίση όμως δυσκολεύει την ανάκαμψη λόγω των υγειονομικών περιορισμών. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς οικονομολόγων, στο βασικό σενάριο (ελεγχόμενη εξέλιξη της πανδημίας μέχρι το εμβόλιο) “βλέπουν” την οικονομία της Ευρωζώνης να επιστρέφει στο επίπεδο που ήταν στα τέλη του 2019 από το πρώτο τρίμηνο του 2023.