Τι σημαίνει στην οικονομία να «κλείσει» η Αττική

Αθήνα.- Τελευταία λύση αποτελεί η επιβολή ενός γενικού lockdown για τα ευρωπαϊκά κράτη και οι κυβερνήσεις βρίσκονται σε συναγερμό προκειμένου να αποφύγουν με κάθε άλλο τρόπο το δραστικότερο μέτρο:  νέος εγκλεισμός του συνολικού πληθυσμού.

Η οικονομία της Ευρώπης κινείται προς νέα “βουτιά”, με τους οικονομολόγους να προειδοποιούν ότι τα αυξανόμενα κρούσματα και οι νέοι κυβερνητικοί περιορισμοί ενδεχομένως να καθυστερήσουν την ανάκαμψη και θα αυξήσουν την ανεργία. Ο αντίκτυπος, της νέας έξαρσης στην Ευρώπη, αναμένεται ισχυρός για την ελληνική οικονομία, λόγω του υψηλού βαθμού εξάρτησης από τις τουριστικές εισπράξεις, καθιστώντας πιθανή μία συρρίκνωση του ΑΕΠ, το τρίτο τρίμηνο, υψηλότερη του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Η Γερμανία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, η Ισπανία και οι Κάτω Χώρες έχουν ανακοινώσει  νέα μέτρα για τον περιορισμό της αύξησης των μολύνσεων (και αναμένεται αυστηροποίηση). Το Βέλγιο ανακοίνωσε την Κυριακή το κλείσιμο όλων των μπαρ και καφέ για τέσσερις εβδομάδες, ενώ η Ελβετία επέκτεινε το μέτρο  της χρήσης μάσκας. Η Γαλλία, από το Σάββατο, έθεσε σε ισχύ την απαγόρευση από τις 9 μ.μ. έως τις 6 π.μ. στο Παρίσι και σε άλλες πόλεις. Το δεύτερο κύμα της πανδημίας έχει προκαλέσει “πάγωμα” στην ανάκαμψη και οι αναλυτές προβλέπουν ότι το ΑΕΠ της ευρωζώνης θα βρεθεί υπό πίεση το επόμενο εξάμηνο. Εκτιμάται ότι η οικονομία της Ισπανίας πιθανότατα να συρρικνωθεί στο 4ο τρίμηνο, ενώ η Γερμανία είναι πολύ πιθανό να παραμείνει, συγκριτικά, η ισχυρότερη της περιοχής.

Ως εκ τούτου, αναμενόμενο, οι κυβερνήσεις να παρέχουν περισσότερη δημοσιονομική στήριξη από ό, τι αναμενόταν. Ακρως δυσάρεστη είναι η πρόβλεψη πως τα μέτρα στήριξης δεν θα μπορέσουν να αποτρέψουν την αύξηση της ανεργίας, η οποία με τη σειρά της θα επιβαρύνει την κατανάλωση. Με τον πληθωρισμό να έχει κολλήσει πολύ κάτω από τον στόχο, η ΕΚΤ θα κάνει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων πιο γενναιόδωρο και πιθανότητα να το επεκτείνει χρονικά.

Τί μας κοστίζει ένα lockdown στην Αττική

Από την κυβέρνηση ξορκίζουν το ενδεχόμενο ενός γενικού lockdown και στο οικονομικό επιτελείο τις προβλέψεις για διψήφια ύφεση το 2020. Χωρίς αμφιβολία η επιδείνωση της επιδημιολογικής κατάστασης έχει σημάνει συναγερμό, ειδικά το ενδεχόμενο να μπει σε “καραντίνα” η Αττική, με το υπουργείο Οικονομικών να εκτιμά πως το δεύτερο κύμα κοροναϊού, προς το παρόν, δεν φέρνει ανατροπές στους οικονομικούς σχεδιασμούς.

Αν κριθεί αναγκαίο η Περιφέρεια της Αττικής να “κλείσει”, οι επιπτώσεις του μέτρου θα είναι σημαντικές στην οικονομία. Η συμβολή της Περιφέρειας Αττικής στην οικονομία αγγίζει τα 86 δισ. ευρώ -και ειδικά του κέντρου της Αθήνας ξεπερνά τα 30 δισ. ευρώ που σημαίνει ότι περισσότερο από το 47% του ΑΕΠ παράγεται στο Λεκανοπέδιο. Εκτιμάται πως ένα ενδεχόμενο 15ήμερο lockdown στην Αττική θα έχει κόστος στην οικονομία 500 – 600 εκατ. ευρώ, σε μία περίοδο που οι κλάδοι της εστίασης και του λιανεμπορίου έχουν ήδη «γονατίσει». Σύμφωνα με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά ένα πολύ προσεκτικά σχεδιασμένο δεκαπενθήμερο lockdown στην Αττική, που θα αφορά τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως εμπόριο, υπηρεσίες και εστίαση, θα κοστίσει μια μείωση τουλάχιστον 0,5% του ετήσιου ΑΕΠ, δηλαδή απώλειες τζίρου περίπου 1 δισ. ευρώ. Προειδοποιεί πως αυτές οι δεκαπέντε ημέρες θα σημαίνουν υψηλότερη ανεργία, θέτοντας σε κίνδυνο επιπλέον 110.000 θέσεις εργασίας και πολύ πιθανόν νέα λουκέτα. Ταυτόχρονα τα μέσα εισοδήματα θα χάσουν άλλα 800 εκ. ευρώ και τα κόκκινα δάνεια θα αυξηθούν κατά 8 δις ευρώ, ενώ οι οφειλές κατά 1,5 δισ. ευρώ.

Από το υπουργείο Οικονομικών έχουν υπολογίσει το μηνιαίο κόστος επιβολής ενός καθολικού lockdown περίπου στο 2,5%-3% του ΑΕΠ, διαβεβαιώνοντας, όμως, πως έχουν προβλεφθεί τα πολεμοφόδια (τα ταμειακά διαθέσιμα ανέρχονται περίπου σε 37,5 δισ. ευρώ) για να χρηματοδοτηθούν τα μέτρα στήριξης της οικονομίας σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Μιλώντας στα Παραπολιτικά 90,1 ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης ανέφερε πως αυτό θα εξαρτηθεί από το αν θα χρειαστεί να πάμε σε μαζικά lockdown που θα διαρκέσουν πολύ χρόνο ή όχι, και βεβαίως από το εμβόλιο, δηλαδή από το πότε θα έρθει και πότε θα μπορέσει να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Ασφαλώς όμως, όπως ανέφερε ο υπουργός, η αβεβαιότητα υπάρχει και πρόκειται για ένα φαινόμενο που δεν έχουμε δει πώς θα λήξει. Αναφορικά με τις εκτιμήσεις για την πορεία του ΑΕΠ, σημείωσε ότι οι εκτιμήσεις για το 2020 δεν διαφέρουν πολύ, καθώς η κυβέρνηση κάνει λόγο για ύφεση 8,2%, το ΔΝΤ προβλέπει 9,5%, η Κομισιόν αναφέρει 9,2% κι άλλοι λένε γύρω στα 7,9%. «Δεν πρόκειται για σημαντικές διαφορές στη φάση που είμαστε στο πλαίσιο αυτής της πολύ αβέβαιης περιόδου».

Οι προβλέψεις για το 2020, αλλά και για το 2021 ακροβατούν, πάντως, σε τεντωμένο σχοινί. Υπό αυτό το κλίμα οι προβλέψεις του ελληνικού οικονομικού  επιτελείου δείχνουν ύφεση στο 8,2% για το 2020. Η  κυβέρνηση έχει θέσει ψηλά τον πήχη για τη συμβολή των κοινωνικών πόρων στην ανάκαμψη όπου η ελληνική οικονομία αναμένεται να ωφεληθεί με 32 δισ. ευρώ έως το 2026 (70% έως το 2022) και το οικονομικό επιτελείο  προβλέπει αρχική ανάπτυξη 5,5% και τελική δύο μονάδες ψηλότερα στο 7,5%, λόγω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει συρρίκνωση για την Ελλάδα 9,5% το 2020 και για το 2021 ανάκαμψη 4,1%, μία εκτίμηση πιο απαισιόδοξη από το δυσμενές σενάριο του υπουργείου Οικονομικών που κάνει λόγο για ανάπτυξη 4,5% με 5%.

Τουρισμός και τρίτο τρίμηνο

Το μέγεθος της συρρίκνωσης του διαστήματος Ιουλίου – Σεπτεμβρίου είναι πολύ σημαντικός παράγοντας για το 2020, καθώς αποτελεί το πιο δυνατό τρίμηνο για την ελληνική οικονομία. Η κρισιμότητα του τρίτου τριμήνου πηγάζει από το διαφαινόμενο δεύτερο κύμα της πανδημίας παγκοσμίως, που οδηγεί σε επιβεβλημένη εφαρμογή έκτακτων μέτρων και προσθέτει αρνητική επίπτωση στις τουριστικές εισπράξεις. Σύμφωνα με τις προβλέψεις η ύφεση το τρίτο τρίμηνο μπορεί να αγγίξει το 10% και οι απώλειες να κυμανθούν πέριξ των 5 δισ. ευρώ.

Επίσης, οι εκτιμήσεις δείχνουν μία απίστευτη βουτιά στις τουριστικές εισπράξεις του 2020, αφού η χρονιά φαίνεται να κλείνει με το 1/5 των περσινών τουριστικών εσόδων που ανέρχονταν στα περίπου 18 δισ. ευρώ. Με λίγα λόγια η χρονιά θα κλείσει με μείωση εσόδων από τον τουρισμό κατά 80% (περί τα 3,5 δισ. ευρώ) σε σχέση με εκείνα του 2019. Το τρίτο τρίμηνο του έτους επισκέφθηκαν 3,9 εκατ. τουρίστες που σημαίνει ότι σημειώθηκε πτώση 78% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο οι ταξιδιωτικές εισπράξεις ήταν αυξημένες κατά 23%, συνολικά 527 εκατ. ευρώ. Από τον Μάρτιο και μετά η πανδημία έπληξε τις μετακινήσεις  σε όλο τον κόσμο, λόγω  των  lockdown, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι εισπράξεις σε ποσοστό περίπου 95%. Η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται μετά το σταδιακό άνοιγμα της χώρας και τον Ιούλιο εισπράξεις διαμορφώθηκαν στα 577 εκατ. ευρώ, με ετήσια μείωση 84,4%.Τον Αυγουστο όμως τα έσοδα εκτιμάται ότι θα αγγίξουν τα 1,6 δισ. ευρώ με πτώση περίπου 60%.