Σύνοδος Κορυφής: Οι προσδοκίες της Αθήνας

Για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και το ενδεχόμενο στρατιωτικής εμπλοκής ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία αναφέρθηκε στην ομιλία της στο γερμανικό Κοινοβούλιο. Τονίζοντας ότι οι σχέσεις είναι «σύνθετες», σε  μια προσπάθεια να κρατήσει χαμηλούς τόνους και να εμφανιστεί φιλική προς τον Ερντογάν, διατηρώντας ισορροπίες ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα.

Η Μέρκελ προειδοποίησε τους γερμανούς βουλευτές ότι «δεν μπορούμε να διανοηθούμε πόσο μικρή είναι η απόσταση σε ορισμένες περιπτώσεις μεταξύ στρατιωτικής σύρραξης και ειρηνικής διευθέτησης». Και στη συνέχεια με «επίθεση» φιλίας κατέστησε σαφές πως η Τουρκία είναι εταίρος στο ΝΑΤΟ και επιτελεί «θαυμαστό και αξιοσημείωτο έργο» σε ό,τι αφορά τη φιλοξενία τεσσάρων εκατομμύριων προσφύγων. «Θα πρέπει να εξετάσουμε πολύ προσεκτικά πώς θα πετύχουμε την αποκλιμάκωση της έντασης, πώς θα ενισχύσουμε τη συνεργασία στο προσφυγικό και σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη αντιμετώπιση των προσφύγων» είπε η Μέρκελ. Πρέπει «να προσδιορίζουμε κάθε φορά εκ νέου τη σχέση μας με την Τουρκία αλλά και να εμμένουμε στη συνεργασία μαζί της σε σημαντικά ζητήματα», προσέθεσε, δίνοντας, κατά κάποιο τρόπο το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί η Γερμανία στη Σύνοδο.

Έχοντας στις αποσκευές του την αμερικανική στήριξη στις ελληνικές θέσεις για διάλογο και όχι πολεμικές απειλές, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μεταβαίνει σήμερα στις Βρυξέλλες για την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής όπου θα συζητηθεί και η σχέση της ΕΕ με την Τουρκία.

Στον απόηχο των νέων προκλήσεων της Άγκυρας – με αποκορύφωμα τη δεύτερη επιστολή Ερντογάν σε όλους τους ηγέτες της ΕΕ εκτός από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Νίκο Αναστασιάδη, αλλά και τα παζάρια του Τσαβούσογλου – ο πρωθυπουργός θα συνεχίσει τη διπλωματική του αντεπίθεση και τη στρατηγική χτισίματος συμμαχιών. Απώτερος στόχος, είναι όταν βρεθεί στο τραπέζι με την Άγκυρα, να επανεκκινήσουν οι διερευνητικές επαφές με ισχυρότερες θέσεις της Αθήνας. Στο πλαίσιο αυτό σήμερα πριν από τη Σύνοδο, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται σύμφωνα με πληροφορίες του Newpost να έχει κατ ιδίαν συναντήσεις με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με θέμα την Τουρκία όπου και αναμένεται να τονίσει την πρόθεση της ελληνικής πλευράς για διάλογο.

Όλα ανοιχτά για κυρώσεις

Όπως έγραψε το Newpost ο Ερντογάν παίζει καθυστερήσεις αναφορικά με την ανακοίνωση της ημερομηνίας των διερευνητικών επαφών. Όπως φαίνεται η ανακοίνωση του χρόνου έναρξης των επαφών, πάει για μετά τη Σύνοδο Κορυφής καθώς ο Ερντογάν είναι πασιφανές ότι θέλει να πιέσει μέχρι την τελευταία στιγμή την ΕΕ, ώστε να πέσει στα χαμηλά. Αυτό φαίνεται και από την επιστολή του στην ΕΕ, όπου εμφανίζεται κατευναστικός και υπέρ του διαλόγου: «Ο πρώτος είναι η δίκαιη και θεμιτή οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών στην Ανατολική Μεσόγειο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας. Ο δεύτερος στόχος μας είναι να εγγυηθούμε τα ίσα δικαιώματα και συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων για τους πόρους υδρογονανθράκων ως ίσοι εταίροι του νησιού της Κύπρου».

Υπενθυμίζεται ότι προ ημερών η εφημερίδα της Κύπρου «Φιλελεύθερος» είχε φέρει στο «φως» την επιστολή που είχε στείλει ο Τούρκος πρόεδρος στους 25 Ευρωπαίους ηγέτες την παραμονή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 24ης Σεπτεμβρίου, το οποίο υπενθυμίζεται αναβλήθηκε για σήμερα. 

Στην επιστολή εκείνη, ο Ερντογάν προέβαλε λίστα αξιώσεων, μιλούσε για διάλογο χωρίς προϋποθέσεις και παρουσίαζε το γνωστό αφήγημα ότι υπεύθυνες για την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο είναι η Ελλάδα και η Κύπρος.

Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα έχει καταφέρει να κερδίσει στο πλευρό της τόσο την Ευρώπη όσο και τις ΗΠΑ, γεγονός που έχει δημιουργήσει νευρικότητα στην τουρκική πλευρά.  «Δεν είμαστε μουσαφήρηδες της Μεσογείου, αλλά ιδιοκτήτες της», τόνισε ό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, την ώρα που αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο βρισκόταν επί ελληνικού εδάφους και είχε επαφές με κυβερνητικούς αξιωματούχους.

Όλα δείχνουν ότι η στάση της Τουρκίας θα εξαρτηθεί από το αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής. Για την ακρίβεια η Άγκυρα, όχι μόνο δεν αναμένει κυρώσεις, αλλά βάζει και μια σειρά από ζητήματα, κάνει δηλαδή ανατολίτικα παζάρια. Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε αυτό το πλαίσιο, ζήτησε μεταξύ άλλων την επικαιροποίηση της μεταναστευτικής συμφωνίας του 2016 και της τελωνειακής ένωσης με την ΕΕ, καθώς και την απελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων εισόδου (βίζες) ανάμεσα στα δύο μέρη.

Ωστόσο, και παρά τις προσδοκίες της Άγκυρας να πέσει στα χαμηλά, στη Σύνοδο υπάρχει το ενδεχόμενο να συζητηθούν οι κυρώσεις, παρά το γεγονός ότι δεν βρίσκονται υψηλά στην ατζέντα. Αυτό τουλάχιστον υπογραμμίζει στην πρόσκληση που έστειλε στους ηγέτες ο Σαρλ Μισέλ, ο οποίος σημειώνει χαρακτηριστικά πως «όλες οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι για να υπερασπιστούμε τα νόμιμα συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών της». Μια σαφέστατη αναφορά στο ενδεχόμενο κυρώσεων.

Αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας υπογράμμισε την ανάγκη «διατήρησης ανοιχτής προοπτικής επιβολής οικονομικών μέτρων σε βάρος της Τουρκίας στην περίπτωση που η τουρκική παραβατικότητα συνεχιστεί. Η Ελλάδα έχει ζητήσει έναν κατάλογο μέτρων, ώστε να γνωρίζει η Τουρκία ότι εφόσον συνεχίσει τις παράνομες ενέργειες, θα υπάρξουν επιπτώσεις».

Σε μία παράλληλη εξέλιξη, ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, με επιστολή του στους άλλους «26» ηγέτες διεμήνυσε ότι δεν πρόκειται να διαφοροποιηθεί η θέση του αναφορικά με τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας όσο συνεχίζονται οι εχθρικές της ενέργειες. Υπενθυμίζεται ότι η Κύπρος απειλεί με βέτο σε σχέση με τις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας με τις οποίες συμφωνεί αλλά τις συνδέει με εκείνες κατά της Τουρκίας στη λογική ότι δεν μπορεί να υπάρχει ευρωπαϊκή πολιτική α λα καρτ.