Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί

Αναλυτικά η ομιλία της Προέδρου της Δημοκρατίας

«Η επέτειος της αποκατάστασης της Δημοκρατίας είναι ημέρα τιμής. Τιμής σε εκείνους που αγωνίστηκαν κατά της δικτατορίας, τους λίγους που έθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή και την ελευθερία τους για τους πολλούς. Αυτούς που συνέβαλαν γενναία στη δημοκρατική αφύπνιση της χώρας και τη μετάβαση στη Μεταπολίτευση, την πιο ειρηνική και προοδευτική περίοδο της σύγχρονης ιστορίας μας. Σαράντα έξι χρόνια μετά την πτώση του καθεστώτος, η δημοκρατία μας διαθέτει πλούσιο θεσμικό κεκτημένο. Στάθηκε όρθια στις κρίσεις και εμπεδώθηκε στη συνείδηση του λαού μας. Δεν είναι πλέον μόνον η αδιαπραγμάτευτη βάση του πολιτεύματός μας, αλλά συνδέεται αναπόσπαστα με τις αξίες μας και τον τρόπο ζωής μας.

Γιορτάζουμε σήμερα την επέτειό μας σε ειδικές συνθήκες. Το υγειονομικό πρωτόκολλο επέβαλε να έχουμε πολύ λιγότερους προσκεκλημένους, ώστε να μπορούν να τηρηθούν οι φυσικές αποστάσεις. Η πανδημία του κορωνοϊού, όπως κάθε γεγονός που μας δοκιμάζει υπαρξιακά, αλλάζει τις συνήθειες και τις προτεραιότητές μας. Μας θέτει μπροστά σε νέες προκλήσεις. Η Πολιτεία μας έγινε διεθνές παράδειγμα και πέτυχε να ανακόψει το πρώτο κύμα. Εμπιστευθήκαμε το Κράτος και εκείνο εμπιστεύθηκε τους πολίτες του: τους ειδικούς, τους γιατρούς και τους νοσηλευτές που σήκωσαν το μεγαλύτερο βάρος της κρίσης. Στην πρώτη γραμμή βρέθηκαν επίσης άνθρωποι της παραγωγής και της εργασίας, αυτοί που δούλεψαν και για όσους από μας είχαμε την πολυτέλεια να μείνουμε σπίτι. Η πανδημία απέδειξε, ακόμη μια φορά στην ιστορία μας, ότι μπορούμε να υπερβούμε την ατομικότητα και τον εγωισμό μας, να συσπειρωθούμε και να εργαστούμε για τον κοινό σκοπό και το συλλογικό καλό. Έχουμε την ιδιαίτερη χαρά να είναι εδώ, ως τιμώμενοι καλεσμένοι, και συμπολίτες μας που φέρουν αυτό τον υψηλό συμβολισμό. Η παρουσία τους είναι η ελάχιστη αναγνώριση που τους οφείλουμε. Είναι, ακόμη, μια ζωντανή υπενθύμιση ότι η μάχη με τον ιό δεν έχει τελειώσει και η εγρήγορση όλων μας είναι επιβεβλημένη.

Η επέτειός μας είναι και ημέρα θλιβερής μνήμης. Η βάρβαρη τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο είναι μία οδυνηρή στιγμή στην ιστορία μας και ανοικτή πληγή για τον Ελληνισμό. Η χώρα μας βρίσκεται σταθερά στο πλευρό της Κυπριακής Δημοκρατίας και εργάζεται με όλες τις δυνάμεις της για την εξεύρεση μιας δίκαιης και λειτουργικής λύσης, με βάση το Διεθνές Δίκαιο και τις Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Είναι ωστόσο σαφές ότι η κλιμακούμενη τουρκική επιθετικότητα υπονομεύει ανοικτά τον διάλογο και τις διμερείς μας σχέσεις. Η Τουρκία εργαλειοποιεί τη συμφωνία για το μεταναστευτικό και το προσφυγικό κατευθύνοντας μεταναστευτικές ροές προς τη χώρα μας. Προβάλλει παράνομες διεκδικήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αμφισβητεί την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα και αποσταθεροποιεί την ευρύτερη περιοχή.

Σήμερα, οι στιγμές είναι ακόμη πιο δύσκολες και φορτισμένες για όλους μας. Για πρώτη φορά, μετά από 86 χρόνια, έγινε στην Αγία Σοφία μουσουλμανική προσευχή, γεγονός που μας πληγώνει βαθιά. H μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί προσβάλλει βάναυσα όχι μόνο τους Ορθοδόξους και όλους τους Χριστιανούς αλλά συνολικά την πολιτισμένη ανθρωπότητα, και επιφέρει σοβαρό πλήγμα στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη διεθνή κοινότητα. Η Τουρκία απομακρύνεται από τις αρχές του κοσμικού κράτους και τις αξίες της ανεκτικότητας και του θρησκευτικού πλουραλισμού. Διολισθαίνει προς τον ακραίο εθνικισμό και εξισλαμισμό και αλλοιώνει ένα τόπο συνάντησης θρησκειών και πολιτισμών. Ματαιοπονούν, όμως, όσοι πιστεύουν ότι η κίνηση αυτή μπορεί να πλήξει, στο ελάχιστο, τη διαχρονική ακτινοβολία της Αγίας Σοφίας. Tο περίλαμπρο αυτό οικοδόμημα, όσο υπάρχει ιστορική μνήμη, θα εξακολουθήσει να αποκαλείται με το όνομά του και να παραμένει σύμβολο της θρησκευτικής συνύπαρξης και μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η χώρα μας ανταποκρίθηκε από την πρώτη στιγμή αποφασιστικά στην πρωτοφανή αυτή πρόκληση, σε συνεργασία με τους εταίρους της και τη διεθνή κοινότητα, με στόχο την αποκατάσταση του οικουμενικού χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα, με απόλυτο σεβασμό στη διεθνή νομιμότητα και στους κανόνες του διεθνούς δικαίου, παραμένει ανυποχώρητη στην προάσπιση των εθνικών της συμφερόντων. Εγγύηση γι’ αυτό αποτελεί το υψηλό επίπεδο ετοιμότητας των ενόπλων δυνάμεων και η ομοψυχία λαού και πολιτικής ηγεσίας απέναντι σε κάθε απειλή.

Στις μέρες μας, η δημοκρατία συχνά απομυθοποιείται και γίνεται αντικείμενο οξείας κριτικής. Ιδίως από τους λαϊκιστές και τους ακραίους, κάθε πολιτικής κατεύθυνσης. Όμως η δημοκρατία μας έχει βάθος, ιστορικό και κοινωνικό, και κανείς δεν μπορεί να την υποτιμά και να την ευτελίζει. Οι παραλληλισμοί που κάποιοι αποτολμούν με τη σκοτεινή περίοδο της επταετίας δεν είναι μόνον ανιστόρητοι, αλλά και ευθέως αντιδημοκρατικοί. Όλοι γνωρίζουμε ότι τέλεια δημοκρατία δεν υπάρχει. Η εκπλήρωση των ιδανικών και των υποσχέσεών της είναι μία συνεχής διεκδίκηση, μία δύσκολη και απαιτητική άσκηση. Και έχουμε να κάνουμε πολλά: για την περιφρούρηση του κράτους δικαίου, την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, την ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος, την καλύτερη προοπτική ζωής για τους νέους. Για τη δημιουργία μιας ανοικτής κοινωνίας που μας περιλαμβάνει όλους. Η ακλόνητη πίστη μας στη δημοκρατία είναι αυτή που μας επιτρέπει να σχεδιάζουμε το μέλλον μας και να συνυπάρχουμε, να συνθέτουμε τις διαφορές μας και να προοδεύουμε. Έτσι ξεπερνάμε κάθε δυσκολία και προχωράμε στην ιστορία. Ο σεβασμός στη δημοκρατία και η προσήλωση στην υπεράσπιση της πατρίδας είναι σήμερα το πιο ηχηρό μήνυμα ενότητας και ευθύνης όλων μας».