Αγκάθια και το σενάριο της «μέσης λύσης»

Τη λύση στο «αίνιγμα της Σφίγγας» αναζητά μετ’ επιτάσεως πλέον η Αθήνα, που μετά τη συμφωνία με τη Ρώμη αλλάζει στρατηγική στο ζήτημα της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, στη σκιά των τουρκικών προκλήσεων. Μία συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου είναι σύμφωνα με διπλωματικές πηγές η ιδανική λύση για την ακύρωση στην πράξη του μνημονίου Τουρκίας – κυβέρνησης Σάρατζ στη Λιβύη, για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

Οι απειλές της Αγκυρας, μέσω διαφόρων αξιωματούχων για αποστολή ερευνητικού σκάφους στην περιοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου, το επόμενο διάστημα, αλλά και η δημοσίευση στην τουρκική εφημερίδα της κυβερνήσεως των αιτήσεων της τουρκικής πετρελαϊκής ΤΡΑΟ για νέες άδειες έρευνας σε περιοχές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, έχουν θορυβήσει σημαντικά την Αθήνα, που από την υπογραφή της ελληνοϊταλικής συμφωνίας και μετά έχει ξεκινήσει έναν νέο διπλωματικό μαραθώνιο, για να εμποδίσει την προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων από την τουρκική πλευρά.

Τα αγκάθια

Οι συνομιλίες με την Αίγυπτο δεν ξεκίνησαν χθες και όπως υπογραμμίζουν διπλωματικοί κύκλοι, δεν είναι καθόλου εύκολες. Ακόμα και σε μία περίοδο που οι σχέσεις Καΐρου – Αγκυρας βρίσκονται στο ναδίρ, Ελλάδα και Αίγυπτος φαίνεται πως έχουν ακόμα μέτρα να διανύσουν μέχρι τη γραμμή του τερματισμού, που θα επιτρέψει την υπογραφή μιας συμφωνίας.

Εστω και αν η Αίγυπτος υπέγραψε με την Κυπριακή Δημοκρατία την πρώτη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, έχει πολιτικούς λόγους που εμποδίζουν την υπογραφή με την Αθήνα, καθώς η πλήρης οριοθέτηση με την Ελλάδα σημαίνει πως παίρνει θέση στην ελληνοτουρκική διαφορά για την υφαλοκρηπίδα και το Καστελλόριζο. Εάν πάλι επιλέξει την πλευρά της Τουρκίας, «σβήνει» τα σύνορα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας με την κυπριακή ΑΟΖ. Η Αίγυπτος – μέχρι σήμερα – δείχνει απρόθυμη να αναλάβει αυτή να λύσει την ελληνοτουρκική διαφορά. Ωστόσο στα «αγκάθια» της διαπραγμάτευσης είναι – σύμφωνα με πληροφορίες – και η επήρεια μεγάλων νησιών, όπως η Κρήτη, καθώς το Κάιρο ίσως να ήθελε να την περιορίσει προς όφελός του.

Η μέση λύση

Σε αυτό το «μεγάλο παζάρι» που βρίσκεται σε εξέλιξη ως μία μέση λύση προβάλλεται η επιλογή της μερικής οριοθέτησης, που θα αφήνει εκτός το Καστελλόριζο και το τριεθνές, φτάνοντας μέχρι την Κρήτη.

Οι απόψεις για μία τέτοια επιλογή διίστανται και δη υπό τις παρούσες συνθήκες. Μερίδα αναλυτών υπογραμμίζει ότι η Αθήνα πρέπει να υπογράψει έστω και μερική οριοθέτηση με το Κάιρο, για να προλάβει τις εξελίξεις και ενδεχόμενα τετελεσμένα που σχετίζονται με το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Σε αυτή τη γραμμή δείχνει να κινείται και η κυβέρνηση, που δεν αποκλείει την επιλογή της μερικής οριοθέτησης, με υψηλόβαθμες πηγές να διευκρινίζουν σε κάθε περίπτωση ότι η Αθήνα θέλει συμφωνία αλλά όχι οποιαδήποτε συμφωνία ενώ ξεκαθαρίζουν ότι θα καταστεί σαφές ότι διατηρεί στο ακέραιο όλα της τα δικαιώματα στο μέλλον. Πρότυπο για την κυβέρνηση είναι η συμφωνία Αθήνας – Ρώμης.

Αυτοί που διαφωνούν με μία μερική οριοθέτηση προτάσσουν το επιχείρημα ότι έτσι η Αθήνα στέλνει λάθος μηνύματα και δημιουργεί εντύπωση παραίτησης και υποχώρησης εκ των δικαιωμάτων της στην περιοχή. Αντίστοιχα αναλυτές στην Κυπριακή Δημοκρατία θεωρούν επίσης λάθος αυτή την επιλογή, προτάσσοντας ως λύση μία συμφωνία Αθήνας – Λευκωσίας, που θα έδινε διέξοδο και στην υπόθεση της Αιγύπτου. Ακολούθως θα δημιουργούνταν και πιο ευνοϊκές προϋποθέσεις και για προσφυγή στο Δικαστήριο της Χάγης για λύση της διαφοράς Αθήνας – Αγκυρας. Αντίθετα, σημειώνουν ότι η μερική οριοθέτηση συνιστά εγκατάλειψη της Κύπρου.

Οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι και η Αθήνα πρέπει να απαντήσει αν είναι έτοιμη για μία συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία, πέραν της Αιγύπτου. Και αν όχι, λόγω του φόβου της Τουρκίας, τότε γιατί να περιμένει από το Κάιρο να θελήσει να εμπλακεί στη συγκεκριμένη διαμάχη;