ΑΝΑΛΥΣΗ: Τι πραγματικά χρειάζεται ο Απόδημος Ελληνισμός – ΜΕΡΟΣ 1ο

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Χριστός Ανέστη!  Έστω και σε άδειες, αλλά ολόφωτες  Εκκλησίες.  Χριστός Ανέστη! Τη φορά αυτή αναστήθηκε ο Θεάνθρωπος εκτός από τις εκκλησιές και στις καρδιές των πιστών. Ο Κοροναϊός δεν έκαμψε το φρόνημα, δεν ελάττωσε την πίστη. Το εντελώς αντίθετο.  Όμως,  το χαρμόσυνο μήνυμα της ημέρας της λαμπρής, δεν μπορεί και δεν πρέπει να δημιουργήσει αίσθημα εφησυχασμού αναφορικά με τα τεκταινόμενα στο  Υπουργείο των Εξωτερικών σε σχέση με το μέλλον της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και, γενικότερα, τους Έλληνες του εξωτερικού και την ελληνική Ομογένεια.

Αφορμή, για τις σκέψεις που θα ακολουθήσουν, το εορταστικό ευχετήριο μήνυμα  στον υποφαινόμενο, από τον Γρηγόρη Νιώτη, γνώστη εκ βαθέων του Απόδημου Ελληνισμού. Το μήνυμα, του έμπειρου πολιτικού, ολιγόλογο, αλλά εύγλωττο, έλεγε: «Χρόνια πολλά,  Χρήστο!!! Υγεία!!! Ο Απόδημος θέλει ανασυγκρότηση και πλαίσιο στρατηγικής μακροπρόθεσμο !!!»

Εκεί θα εστιάσουμε, για να επισημάνουμε ότι  η πρόσφατη «αναταραχή» που εκδηλώθηκε στην Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού, με την εν εξελίξει (;) πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΞ  να την υποβαθμίσει σε Γενική Διεύθυνση, μόνο «ανασυγκρότηση» και μόνο «πλαίσιο στρατηγικής μακροπρόθεσμο» δεν αποτελεί! Και θα το εξηγήσουμε.

Η  «per mare per terras» προσπάθεια του ΥΠΕΞ να υποβιβάσει από Γενική Γραμματεία σε Γενική Διεύθυνση την ΓΓΑΕ,  επαναφέρει στην επιφάνεια μία εσωτερική  τριβή που χρόνια τώρα υποβόσκει στους  διαδρόμους του Υπουργείου,  και που απέβλεπε ακριβώς στη διάλυση της  μόνης εναπομένουσας θεσμικής  Υπηρεσίας  του ελληνικού Κράτους,  για τον Απόδημο Ελληνισμό.

Πράγματι, με δεδομένο ότι δεν υφίσταται νομικά ο όρος «υφυπουργείο» παρά μοναχά ένας από τους υφυπουργούς  των Εξωτερικών  κατά περιστάσεις, επιφορτίζεται, ανάμεσα στα άλλα του καθήκοντα, και με την αρμοδιότητα περί τον Απόδημο Ελληνισμό.  Και με σταθερά την διακομματική άρνηση του εθνικού κέντρου να θεσμοθετήσει ένα Υπουργείο Απόδημου Ελληνισμού, πάγιο αίτημα της ομογένειας αυτό, η θέση του Γενικού Γραμματέα αποτελεί εκ των πραγμάτων  σημείο αναφοράς των Αποδήμων τόσο στο εξωτερικό όσο και των επισκεπτόμενων την γενέτειρα.

Πολλές φορές είναι αλήθεια έχουν επικριθεί τα φωτογραφικά ενσταντανέ στο Γραφείο του  εκάστοτε Γενικού Γραμματέα με εκπροσώπους (άλλοτε σημαντικούς, άλλοτε όχι) της Ομογένειας. Δεν παύουν, όμως, από του να αποτελούν, οι συναντήσεις αυτές, μαζί με εκείνες του υφυπουργού, ουσιαστικά την μόνη καθιερωμένη επίσημη επαφή των Αποδήμων με την πατρίδα, καθώς ολοένα και σπανιότερα ομογενειακοί παράγοντες καταφέρνουν (ή επιδιώκουν) να περνούν το κατώφλι του Προεδρικού Μεγάρου ή του Μεγάρου Μαξίμου.

Όσο και εάν ήδη από το 1956 ο Μπάμπης Μαρκέτος, ο σημαντικότερος μέχρι σήμερα ομογενής εκδότης-δημοσιογράφος, έγραφε στην «Νέα Εστία» ότι  «…το Κέντρο του Ελληνισμού, δεν προβληματίστηκε ποτέ  με την απαιτούμενη σοβαρότητα μπροστά στη σημασία και τη βαρύτητα, που είχε ανέκαθεν για το Έθνος ο Ελληνισμός του εξωτερικού», ούτε καν  μετά και το εκθαμβωτικό φως που έριξε πάνω στο μέγεθος της επιρροής  των Ελληνοαμερικανών η υπόθεση του «Εμπάργκο» κατά της Τουρκίας, εντούτοις, η Γενική Γραμματεία κατά περιπτώσεις πρόσφερε λύσεις σε ζητήματα γραφειοκρατίας, όπως η υποδοχή και η φιλοξενία τους καλοκαιρινούς μήνες ομογενών μαθητών.

Αλήθεια, αρκεί από μόνο του αυτό για να μιλήσει κανείς για το έργο της ΓΓΑΕ;  Ασφαλώς όχι. Και είναι ακριβώς εδώ που η επισήμανση του Γρηγόρη Νιώτη έχει την αξία της. Ούτε η Γενική Γραμματεία, ούτε το υφυπουργείο μπορούν να αποδώσουν σημαντικό έργο όσο απουσιάζουν  η  «ανασυγκρότηση» και το «μακροπρόθεσμο πλαίσιο στρατηγικής» για τον Απόδημο Ελληνισμό.

Επί των ημερών Γρηγόρη  Νιώτη και Γιώργου Παπανδρέου στο ΥΠΕΞ, είχαμε τη σύσταση του Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού (ΣΑΕ). Αυτό συνιστούσε αναμφίβολα ένα πλαίσιο στρατηγικής για τον Απόδημο Ελληνισμό. Ωστόσο, η ανυπαρξία, από τη μία πλευρά, Νομικής υπόστασης του ΣΑΕ στην γενέτειρα και, από την άλλη, ο πόλεμος που άσκησε κατά του ΣΑΕ το Οικουμενικό Πατριαρχείο, δεν επέτρεψαν στο όργανο αυτό να αναπτυχθεί σωστά, ξεδιπλώνοντας όλο το εύρος των  πρωτοβουλιών εκείνων που θα του παρείχαν τη δυνατότητα να εξελιχθεί  σε κινητήρια μηχανή της Ομογένειας διεθνώς. Και σε στυλοβάτη των δεσμών της με το εθνικό κέντρο.

Αντίθετα, διαχρονικές κυβερνητικές παρεμβάσεις, εισπηδήσεις της Εκκλησίας και αστοχίες της πρώτης  (διορισμένης!) ηγεσίας του,  «έσυραν» επί μία δεκαετία το ΣΑΕ στον προθάλαμο της ανυποληψίας, παρά το φαινομενικό έργο που πραγματοποίησε με τα Κέντρα Υγείας στην Μαύρη Θάλασσα. Υπονομεύθηκε και αυτό από την «τακτική» του «βλέποντας και κάνοντας» που ανέσυρε στην επιφάνεια ενδημούσες διαλυτικές ομάδες “εξουσίας”,  οι οποίες και το βούλιαξαν, τελικά, το 2012!

Έκτοτε κάνουμε βήματα προς τα πίσω. Κάθε προσπάθεια ανασυγκρότησης του ΣΑΕ –υποτίθεται σε υγιείς βάσεις- έμεινε  στα χαρτιά. Μόνη αποτελεσματική προσπάθεια ήταν επί ημερών Κώστα Τσιάρα στον θώκο του υφυπουργού Εξωτερικών. Το Νομοσχέδιο που ετοίμασε για την επανασύσταση του ΣΑΕ και η Οργανωτική κλπ. Επιτροπή που συγκρότησε, σκόνταψαν , όμως, πάνω στον ανασχηματισμό της Κυβέρνησης  Σαμαρά (2014) και παρέμειναν στα συρτάρια του ΥΠΕΞ.

Και ερχόμαστε σήμερα να θέλουμε να καταργήσουμε την ΓΓΑΕ και στη θέση της να στήσουμε μία Γενική Διεύθυνση η οποία εκτός από τον Απόδημο ελληνισμό θα ασχολείται και με το Άγιο Όρος, το Ινστιτούτο Βενετίας, την ΟΥΝΕΣΚΟ κλπ. Συνιστά αυτό «ανασυγκρότηση»; Συνιστά «μακροπρόθεσμο πλαίσιο στρατηγικής»; Ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Μήγαρις εμπίπτει στις δύο αυτές «προδιαγραφές» ο προσφάτως ψηφιστείς Νόμος για την διευκόλυνση της ψήφου από το εξωτερικό των Ελλήνων Ψηφοφόρων του εξωτερικού; Παντάπασιν! Αυτό κι αν ήταν διαλυτικό της ενότητας της ομογένειας. Αυτό κι αν στερείται κάθε ίχνους «μακροπρόθεσμου πλαισίου στρατηγικής». Αφού, αμέσως μετά την σχεδόν ομόφωνη  ψήφισή του από τη Βουλή (πρωτοφανής συναίνεση κομματικού συμφέροντος)  πρώτη η κυβέρνηση –μπροστά στην ομογενειακή κατακραυγή από τους αποκλεισμούς που εισήγαγε ο Νόμος- άρχισε να μιλάει για την μελλοντική του αλλαγή!

Πως θα φθάσουμε, επομένως, στην διαμόρφωση μιας  εθνικής στρατηγικής για τον Απόδημο Ελληνισμό; Πως θα μπορέσουμε να ανασυγκροτήσουμε τις δυνάμεις του που έχουν αυτοακυρωθεί και από παραλείψεις της γενέτειρας, αλλά και από πολλές  άλλες αιτίες ορισμένες των οποίων αφορούν και τους ίδιους τους ομογενείς;

Περί αυτών, όμως, θα χρειασθεί να επανέλθουμε  αύριο,  με άλλο σημείωμα.