ΓΝΩΜΗ :Τα παιδιά του “brain drain” και το “Rebrain Greece”

ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Πολύ λόγος γίνεται, άγιες μέρες,για το λεγόμενο «”Rebrain Greece”, δηλαδή για το εάν και υπό ποιες προϋποθέσεις θα επιστρέψουν πίσω στην πατρίδα  τα παιδιά του “brain drain”. Οι σπουδαγμένοι νέοι της Ελλάδος, δηλαδή που έφυγαν στο εξωτερικό τα χρόνια της οικονομικής κρίσης.

Το θέμα έχει απασχολήσει επιστήμονες και σοβαρούς μελετητές. Καθώς μέσα σε μία δεκαετία υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 300.000 νέοι και των δύο φύλων εγκατέλειψαν την Ελλάδα, αναζητώντας καλύτερη τύχη στο εξωτερικό. Για να δούμε εάν και πως θα επιστρέψουν κάποτε αυτοί οι Έλληνες επιστήμονες από το εξωτερικό, θα πρέπει να γνωρίζουμε τους παράγοντες που οδήγησαν στην γιγάντωση του –πανάρχαιου πάντως- φαινομένου.

Ως προς τους παράγοντες αυτούς, όπως αναφέρεται σε σχετική πτυχιακή εργασία του φοιτητή  Λούμνερ Μπεγκά (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής- Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας- επιβλέπων Αλίνα Χυζ-2019) «η οικονομική κρίση και η μεταβολή των χαρακτηριστικών των κοινωνιών από το 2007 και έπειτα δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας γιγάντωσης του φαινομένου. Οι πολιτικές και τα κίνητρα συγκράτησης του πληθυσμού κάθε χώρας και η ενίσχυση της έρευνας και των τεχνολογικών επιτευγμάτων παίζουν καθοριστικό ρόλο. Αναμφίβολα η Ελλάδα αποτελεί χώρα ”δημιουργίας” υψηλού επιστημονικού δυναμικού. Αυτό που όμως κρίνεται ανεπαρκές τελικά είναι η ενίσχυση αυτού του δυναμικού και η διαμόρφωση κατάλληλων θέσεων εργασίας για την απασχόληση και εξέλιξη του».

Η Κυβερνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη (υπουργείο Εργασίας Γιάννης Βρούτσης) έχει εκπονήσει σχέδιο που στόχο έχει παρέχοντας κίνητρα να υποστηρίξει την επιστροφή Ελλήνων και Ελληνίδων ηλικίας 25 μέχρι 40 ετών, που τα χρόνια της κρίσης επέλεξαν τον δρόμο του εξωτερικού.

Πέραν από τα κοινότυπα, «η Ελλάδα σας χρειάζεται», «Η Ελλάδα έχει ξοδέψει για την μόρφωσή σας και δεν είναι σωστό να καρπούνται το αποτέλεσμα ξένες χώρες» κλπ. ο Γ. Βρούτσης σχεδιάζει να προσφέρει μισθό 3000 ευρώ, εκ των οποίων τα 2000 θα είναι κρατική επιδότηση για ένα χρόνo,  αλλά και στις προϋποθέσεις ηλικίας και πανεπιστημιακών τίτλων.

Τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν, ενδεχομένως,  να είναι σχετικώς αποτελεσματικά υπό διαφορετικές, όμως, συνθήκες.  Στις κρατούσες συνθήκες, είναι εντελώς ανεπαρκή. Κανένας νέος επιστήμονας που βρέθηκε στο εξωτερικό, που βρήκε δουλειά και ένα σταθερό εισόδημα δεν θα τα θυσιάσει είτε για πατριωτικούς λόγους, είτε για λόγους μιας εντελώς πρόσκαιρης «εξασφάλισης».

Ένας είναι ο σίγουρος τρόπος για να επιστρέψουν οι νέοι επιστήμονες, και, πάλι, όχι όλοι.  Αυτοί που  εντάχθηκαν στο σύστημα,  στην ομαδική εργασία και που ενδεχομένως βρήκαν και το έτερον τους ήμισυ στο εξωτερικό, δεν θα επιστρέψουν ποτέ, έτσι κι αλλιώς. Ο λόγος γίνεται για τους νεώτερους,  αυτούς που ακόμη δεν έχουν εγκλιματιστεί για τα καλά στα ξένα, γι αυτούς που δεν έχουν εξασφαλισμένη εργασία  και γι αυτούς που έντονοι και ιδιαίτεροι συναισθηματικοί λόγοι τους δένουν άρρηκτα  με την γενέτειρα.

Και  αυτοί,  όμως, για να πάρουν  την μεγάλη απόφαση της επιστροφής  θα πρέπει όχι η άλφα ή η δείνα κυβέρνηση να παρέχει πρόσκαιρες επιδοτήσεις, αλλά η χώρα, η Ελλάδα, να έχει βρει την σωστή οικονομική περπατησιά της. Η Οικονομία να έχει ανακάμψει στην πράξη και όχι στα λόγια. Να έχει δημιουργηθεί σταθερή αναπτυξιακή πορεία με σαφή δείγματα και περαιτέρω οικονομικής ανάκαμψης, η οποία θα φέρει νέες –και καλά αμειβόμενες- θέσεις εργασίας, νέες προοπτικές δημιουργίας και μία περίοδο τουλάχιστον 25ετίας, απρόσκοπτης ανέλιξης.

Αρκούν αυτά; Όχι. Την ίδια ώρα θα πρέπει το πολιτικό ή οικονομικό «μέσον» να αντικατασταθεί από την «αξιοκρατία». Η «λαμογιά» να έχει παραχωρήσει τη θέση της στους σωστούς κανόνες της αγοράς και η μαύρη αγορά εργασίας,  στους υγιείς όρους του ανταγωνισμού.

Όταν θα συμβούν σωρευτικά όλα τα ανωτέρω, τότε θα βρεθούν νοσταλγοί που θα κυνηγήσουν την περιπέτεια του νόστου. Και όχι μόνον οι εκπατρισθέντες. Αλλά και ξένοι νέοι,  που θα θέλουν να προοδεύσουν σε μία ελεύθερη οικονομία που ξέρει να τηρεί και να σέβεται τους κανόνες.

Όσο οι οικονομικές συνθήκες θα παραμένουν αβέβαιες, όσο οι  γηγενείς πτυχιούχοι θα βλέπουν με «μισό» μάτι τις επιτυχίες των Ελλήνων επιστημόνων του εξωτερικού, όσο κάθε επιτυχία των δεύτερων θα επισύρει είτε αρνητικά σχόλια είτε κακεντρεχή δημοσιεύματα του ελληνικού Τύπου και όσο η ακαδημαϊκή κοινότητα θα αντιστρατεύεται στα τυφλά τους διαπρέποντες Έλληνες του εξωτερικού, όσο τα πολιτικά κόμματα θα τους κόβουν την ψήφο ή θα τους αρνούνται την επιστολική ψήφο και όσο θα τους θεωρούν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, το «”Rebrain Greece”, θα είναι απλώς μια ανούσια καραμέλα που θα την πιπιλάνε οι πολιτικοί,  προς επηρεασμό των αφελών .