Ψήφος αποδήμων και προβληματισμοί του Χρήστου Μαλασπίνα

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Η ανακίνηση από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη της υπόθεσης της ψήφου των Ελλήνων Ψηφοφόρων από το εξωτερικό, αναμφίβολα έγινε με καλή πρόθεση. Να δοθεί ένα τέλος στην για περισσότερο από 18 χρόνια συνταγματική εκκρεμότητα. Που προβλέπει, από το 2001, για τους απόδημους,   «ψήφο επιστολική ή με άλλο πρόσφορο μέσον», όπως αναφέρει το Σύνταγμα, άρθρο 51.

Ήδη, όμως, η υπόθεση κινδυνεύει να προσλάβει διαστάσεις διχογνωμίας,  για να μην πούμε διχασμού, και ας μην θεωρηθεί υπερβολικός ο όρος. Μια ματιά σε ορισμένα δημοσιεύματα ή δηλώσεις παραγόντων σε ΜΜΕ του αποδήμου ελληνισμού, από τη μία πλευρά, και οι αντικρουόμενες απόψεις  των κομμάτων, από την άλλη, συνθέτουν ένα «εκρηκτικό» μείγμα που δεν θέλει και πολύ δα για να εκραγεί. Για να μην συμβεί αυτό η κυβέρνηση φαίνεται διατεθειμένη να αποδεχθεί «αλλαγές» στην αρχική της πρόταση και να αποδεχθεί σειρά  τροποποιητικών «προτάσεων» των κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Έτσι βρισκόμαστε εν τω μέσω διαπραγματεύσεων των κομμάτων με «εαυτούς και αλλήλους» αλλά όχι -δυστυχώς- και με τους απόδημους Έλληνες ψηφοφόρους. Έστω και έτσι, όμως, ας δούμε με ψυχραιμία τα «facts» καταθέτοντας προσωπικούς προβληματισμούς που ίσως βοηθήσουν να εξάγουμε ορισμένα συμπεράσματα.

1.Προβληματίζομαι για τον σκοπό της ψήφου των αποδήμων. Τι ακριβώς ήθελε να επιτύχει ο νομοθέτης όταν στο άρθρο 51 εδάφιο 4, αναφέρει πως «Νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια»;

Ήθελε τάχα να πει ότι άλλα είναι τα δικαιώματα που έχουν οι Έλληνες που κατοικούν στην Ελλάδα, και άλλα τα δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών που κατοικούν στο εξωτερικό; Ή το εντελώς αντίθετο; Ότι δηλαδή το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι ισχύει γενικά για τους Έλληνες πολίτες ασχέτως του που αυτοί κατοικούν;

2.Και εάν συμφωνήσουμε στο δεύτερο, μου γεννιέται νέος προβληματισμός: Ήθελε ο νομοθέτης να εισάγει διαφορετικό τρόπο άσκησης του κοινού δικαιώματος, δηλαδή, να εκλέγουν διαφορετικά πράγματα οι του εσωτερικού (βουλευτές) και διαφορετικά οι του εξωτερικού; (Κόμματα).

3.Αλλά αν έτσι ήτανε η πρόθεσή του, τότε ο επόμενος προβληματισμός εκφράζεται ως εξής: Αν διαφορετικά πράγματα ήθελε να ψηφίζουν, τότε προς τι η επισήμανση στο ίδιο άρθρο και στο ίδιο εδάφιο πως «Ως προς τους εκλογείς αυτούς  (σ.σ. του εξωτερικού) η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος». Γιατί δεν την κωλύει αφού η ψηφοφορία είναι μυστική; Το εξηγεί ο νομοθέτης: λέει: «εφόσον η καταμέτρηση και η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων διενεργείται όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την Επικράτεια».

Επομένως, ο νομοθέτης θέτει ως κριτήριο για το απόρρητο της ψηφοφορίας την «καταμέτρηση» και την ταυτόχρονη «ανακοίνωση» των αποτελεσμάτων «όποτε αυτό γίνεται και σε ολόκληρη την Επικράτεια». Δηλαδή, με άλλα λόγια, οι εκλογείς του εξωτερικού ψηφίζουν ακριβώς όπως και οι εκλογείς του εσωτερικού. Πώς γίνεται η ψηφοφορία;  Ήδη, από το 2001 ο νομοθέτης είχε προβλέψει: «με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο»…

4. Προβληματισμός: Αφού ο νομοθέτης προβλέπει τον τρόπο ψηφοφορίας, ποια η ανάγκη να τον αλλάξουμε; Δεν εμπιστευόμαστε τα Ελληνικά Ταχυδρομεία; Δεν μπορούμε να μεταφέρουμε ηλεκτρονικά τα ψηφοδέλτια; Φοβόμαστε ότι οι ένας απόδημος θα επισκέπτεται το σπίτι του άλλου για να του υφαρπάξει το φάκελο και να του «αλλοιώσει» την ψήφο;

Εξάλλου, με την επιστολική ψήφο μειώνονται τα έξοδα για το ελληνικό Κράτος (ψηφοδέλτια κλπ.) εκλείπει και η πιθανότητα «δυσκολιών» για τα αριστερά κόμματα να διακινήσουν τις ιδέες τους.

5. Ο επόμενος προβληματισμός μου αφορά στην πρόταση των κομμάτων οι Έλληνες ψηφοφόροι του εξωτερικού να ψηφίζουν βουλευτές από το Ψηφοδέλτιο Επικρατείας. Ερώτηση, Όλα τα κόμματα που κατεβαίνουν στις εκλογές, εκλέγουν βουλευτές Επικρατείας; Άρθρο 54 εδάφιο 3 «Μέρος της Βουλής, όχι μεγαλύτερο από το ένα εικοστό του όλου αριθμού των βουλευτών, μπορεί να  εκλέγεται ενιαίως  σε ολόκληρη την Επικράτεια, σε συνάρτηση με τη συνολική εκλογική δύναμη του κάθε κόμματος στην Επικράτεια, όπως νόμος ορίζει». Άρα, υπάρχουν κόμματα που δεν πιάνουν το εκλογικό μέτυρο και δεν εκλέγουν βουλευτές επικρατείας.

6. Άλλος προβληματισμός. Πόσους και ποιους και με ποια σειρά τοποθετούν οι αρχηγοί τους υποψήφιους βουλευτές στο Επικρατείας, αφού δεν εκλέγονται με σταυρούς προτίμησης, αλλά με το «μέτρο», δηλαδή την συνολική εκλογική δύναμη του κάθε κόμματος στην Επικράτεια; Υπάρχουν κάποια «στάνταρς» ή ο κάθε αρχηγός τοποθετεί στο Επικρατείας κατά την απόλυτη κρίση του άτομα που οπωσδήποτε θέλει να εκλεγούν ανεξάρτητα από την προτίμηση των ψηφοφόρων;

7. Εάν συνεννοηθούμε ως προς το δεύτερο, τότε ο προβληματισμός εκφράζεται ως εξής:  Η σειρά που τοποθετεί τους υποψήφιους αυτούς στο Επικρατείας ο αρχηγός είναι συνάρτηση ακριβώς του ποιοι θέλει να εκλεγούν, ναι ή όχι;

8. Προβληματισμός, τούτων δοθέντων γιατί οι εκτός Ελλάδος Έλληνες ψηφοφόροι να ψηφίζουν κάτι διαφορετικό από τους εν Ελλάδι, γιατί να μην ψηφίζουν με επιστολική ψήφο στις περιφέρεις στις οποίες είναι εγγεραμμένοι και γιατί όσοι ενδεχομένως επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα να μην εκλέγονται με «σταυρό», αλλά να μπαίνουν στο Επικρατείας κατά τη βούληση και τη σειρά του αρχηγού;

9. Προβληματισμός. Να μην κομματικοποιηθούν οι απόδημοι, λέγεται. Μάλιστα. Και το υποστηρίζουν αυτό ποιοι; Αυτοί που από χρόνια τώρα έχουν ιδρύσει κομματικά γραφεία στο εξωτερικό, που στις εκλογές μετέφεραν κομματικούς ψηφοφόρους στην Ελλάδα με την Ολυμπιακή και τα τρένα… Σας πείθουν; Εγώ προβληματίζομαι.

10. Άλλος προβληματισμός: Ποιοι Έλληνες του εξωτερικού ψηφίζουν; Ο νομοθέτης λέει «οι εκλογείς που βρίσκονται έξω από την Επικράτεια». Ποιοι είναι Έλληνες εκλογείς; Προφανώς οι Έλληνες πολίτες. Πάλι ο νομοθέτης λέει (άρθρο 4, εδάφιο3): «Έλληνες πολίτες είναι όσοι έχουν τα προσόντα που ορίζει ο νόμος».

11. Προβληματισμός. Ποια είναι τα προσόντα που ορίζει ο νόμος;  Το άρθρο 1 του Κώδικα της Ελληνικής Ιθαγένειας, όπως αυτός κυρώθηκε με τον Ν. 3284/2004 και ισχύει (ΦΕΚ Α’ 217), προσδιορίζει «Άρθρο 1 Το τέκνο Έλληνα ή Ελληνίδας αποκτά από τη γέννησή του την Ελληνική Ιθαγένεια».

12. Επόμενος προβληματισμός. Αφού, λοιπόν, ψηφοφόροι είναι όλοι όσοι έχουν ελληνική Ιθαγένεια, (ταυτότητα-διαβατήριο) και είναι εγγεγραμμένοι σε δημοτολόγια, ή θα εγγραφούν εάν έχουν τα προσόντα, τότε ποιοι από αυτούς στερούνται το δικαίωμα ψήφου; Προβληματισμός: Μπορούν να στερηθούν το δικαίωμα ψήφου με Νόμο;

Ας δούμε τι λέει το άρθρο 51 του Συντάγματος εδάφιο 3 «Ο νομος δεν μπορεί να περιορίσει το εκλογικό δικαίωμα παρά μόνο εάν δεν έχει συμπληρωθεί το  κατώτατο όριο ηλικίας ή για ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής  καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα».

13. Προβληματισμός: Όλοι αυτοί (πάνω από το 65%) των Ελλήνων ψηφοφόρων του εξωτερικού που αποκλείονται βάσει της υπό θεσμοθέτηση  35ετίας απουσίας με εξαίρεση όσους έχουν 2 χρόνια συνεχούς παραμονής στην Ελλάδα, σε ποια από τις παραπάνω κατηγορίες περιορισμού του εκλογικού τους δικαιώματος, εντάσσονται;

Αλλά εάν κατά νόμο (άρθρο 51 εδάφιο 5) «Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι υποχρεωτική» πως θα αποκόψουμε ψηφοφόρους από το «υποχρεωτικό» δικαίωμά τους;

Πώς, με άλλα λόγια, θα τους «τιμωρήσουμε» με στέρηση του δικαιώματος της ψήφου επειδή ίσως κάποιοι δεν έχουν ΑΦΜ ή δεν έμειναν στην Ελλάδα 2 συνεχόμενα χρόνια (!!!)  Ή ό,τι άλλο εφεύρουν τα κόμματα προκειμένου να περιορίσουν τον αριθμό των ψηφοφόρων από το εξωτερικό;

14. Προβληματισμός μου: Τα κόμματα φοβούνται για αλλοίωση του πολιτικού σκηνικού; Ότι, δηλαδή, οι Έλληνες του εξωτερικού θα ψηφίζουν στα κουτουρού αφού ζουν μακριά από την πατρίδα; Μα,  σοβαρά πιστεύει κανείς ότι όσοι δεν βρίσκονται σε επαφή με την πατρίδα, όσοι δεν είναι ναυτικοί ή μέλη ελληνικών αποστολών, ή προσωρινά διαμένοντες στο εξωτερικό, όσοι πια δεν ομιλούν ελληνικά, όσοι έχουν αφομοιωθεί από τις τοπικές κοινωνίες, πιστεύει κανείς ότι πρόκειται να ενδιαφερθούν αυτοί για να ψηφίσουν στις ελληνικές εκλογές;  Αυτοί είναι στην πλειοψηφία τους συνειδητοποιημένοι πολίτες και ψηφίζουν εκεί όπου ζουν τους τοπικούς πολιτικούς, ομογενείς ή όχι. Και εάν, τελοσπάντων,  κάποιοι από αυτούς θελήσουν να εγγραφούν για να ψηφίσουν, πιστεύει κανείς ότι θα είναι «μονοκούκι» ένα κόμμα ή θα ανήκουν συνολικά σε μία πολιτική παράταξη;

15. Άλλος προβληματισμός: Εάν η καλοπροαίρετη ανακίνηση από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη της υπόθεσης της ψήφου των Ελλήνων Ψηφοφόρων από το εξωτερικό, αντί να ενώσει τους Έλληνες, εντός και εκτός των τειχών, τείνει με τις πολιτικές φοβίες και τις  σκοπιμότητες των κομμάτων να τους διχάσουν, να στερήσουν από ορισμένους απόδημους το δικαίωμα ψήφου που σήμερα έχουν και για χρόνια τώρα εξασκούν επισκεπτόμενοι τη γενέτειρα, ή να τους μετατρέψει σε παιδιά «ενός κατώτερου θεού», γιατί δεν θάχουν την οικονομική ευχέρεια να πάρουν το αεροπλάνο και να έρθουν να ψηφίσουν στην πατρίδα ελεύθερα και χωρίς τα διάφορα «πρέπει»,  προβληματίζομαι για το κατά πόσο, είναι σκόπιμο να επιμείνουμε στην ψήφο από το εξωτερικό;

16. Προβληματίζομαι, εάν είναι πρέπον να διαχωρίσουμε ενώπιον του νόμου, τους απόδημους Έλληνες, σε αντίθεση με το άρθρο 4  εδάφιο 1 του Συντάγματος που επιτάσσει: «οι Έλληνες είναι ίσοι  ενώπιον του νόμου»  και του εδαφίου 2 που διακηρύσσει ότι «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις»…  Μιλάει ο νόμος για Έλληνες του εσωτερικού και Έλληνες του εξωτερικού;

17. Τελικός προβληματισμός μου: Η τήρηση του Συντάγματος «επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων» (άρθρο 120 εδάφιο 4). Μάλιστα. Κατόπιν τούτου, είναι δυνατόν τα  κόμματα να μην  τους αναγνωρίζουν την υπευθυνότητα και την ωριμότητα να ψηφίζουν ως απλοί ετεροδημότες, στις εκλογές;