Προστασία α’ κατοικίας: Πράσινο φως από Κομισιόν, ανάσα για κυβέρνηση και δανειολήπτες

Πράσινο φως στο σχέδιο προστασίας της πρώτης κατοικίας στην Ελλάδα για τη στήριξη νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποπληρωμή στεγαστικών δανείων και κινδυνεύουν να χάσουν την κύρια κατοικία τους, άναψε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής, που μετέδωσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το πρόγραμμα, το οποίο έχει ετήσιο προϋπολογισμό ύψους περίπου 132 εκατ. ευρώ, θέτει αυστηρά κριτήρια επιλεξιμότητας όσον αφορά την αξία της πρώτης κατοικίας και του εισοδήματος του δανειολήπτη, ώστε να διασφαλίζεται ότι απευθύνεται μόνο σε όσους έχουν ανάγκη.

Ειδικότερα, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι επιλέξιμοι δανειολήπτες θα λάβουν επιχορήγηση που αντιστοιχεί στο 20% έως 50% της μηνιαίας πληρωμής του δανείου, ανάλογα με το εισόδημά τους, υπό την προϋπόθεση ότι: (i) Τα δάνειά τους είναι εξασφαλισμένα έναντι της κύριας κατοικίας τους, και (ii) Συνεχίζουν να πληρώνουν το υπόλοιπο μέρος της μηνιαίας πληρωμής τους. Εάν ο δανειολήπτης σταματήσει να εξυπηρετεί το δάνειό του, προβλέπεται ότι η τράπεζα θα μπορεί να ξεκινήσει τον πλειστηριασμό του ακινήτου. Όπως εξηγείται, όλες οι τράπεζες θα πρέπει να αναδιαρθρώσουν τα δάνεια των επιλέξιμων δανειοληπτών σύμφωνα με τις ίδιες απαιτήσεις που ορίζει το κράτος.

Το σκεπτικό

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, όσον αφορά τα άτομα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ασκούν οικονομική δραστηριότητα, το μέτρο δεν συνεπάγεται κρατική ενίσχυση. Όσον αφορά τις τράπεζες που χορήγησαν τα δάνεια, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το καθεστώς θα προσφέρει ένα έμμεσο πλεονέκτημα διότι αυξάνει το ποσό αποπληρωμής που οι τράπεζες είναι πιθανό να λάβουν από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Ταυτόχρονα, η αξιολόγηση της Επιτροπής έδειξε ότι αυτή η έμμεση ενίσχυση δεν θα δημιουργούσε αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, επειδή η ενίσχυση περιορίζεται στα αναγκαία για την επίτευξη του στόχου της να εξασφαλίσει ότι οι δανειολήπτες δεν θα χάσουν το σπίτι στο οποίο ζουν. Επιπλέον, δεδομένου ότι όλες οι τράπεζες που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ αυτών.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το καθεστώς είναι καλά στοχοθετημένο και περιορισμένο σε χρόνο και πεδίο εφαρμογής, όπως απαιτείται από τους κανόνες της ΕΕ. Τέλος, το πρόγραμμα αναμένεται να συμβάλει στη μείωση του υψηλού φόρτου των μη εξυπηρετούμενων δανείων στον ελληνικό τραπεζικό τομέα.

Το ισχύει

Οι δανειολήπτες θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

Ηλεκτρονική πλατφόρμα: Η ειδική πλατφόρμα είναι συνδεδεμένη με όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες (ΔΟΥ, ΕΦΚΑ και τράπεζες) και μπορεί να διασταυρώνει το πλήθος των δικαιολογητικών προκειμένου να εγκρίνει ή να απορρίπτει τις αιτήσεις των δανειοληπτών.

• Αίτηση: Η αίτηση για την υπαγωγή στη διαδικασία ρύθμισης οφειλών υποβάλλεται ηλεκτρονικά, μέσω της ιστοσελίδας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού χρέους www. keyd.gov.gr με την επιλογή του συνδέσμου «Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Προστασίας Κύριας Κατοικίας». Η πρόσβαση θα γίνεται με τους κωδικούς του TAXISnet (όνομα χρήστη και κωδικός πρόσβασης).
• Έλεγχος στοιχείων: Το σύστημα ανακτά από τη βάση δεδομένων της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ ΑΕ: n Τις ληξιπρόθεσμες ή μη απαιτήσεις, για τις οποίες έχει εγγραφεί υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης στην κύρια κατοικία, ανά πιστωτή, την ημερομηνία, αναφορικά με την οποία προσδιορίζεται το ύψος της κάθε οφειλής, n τους συνοφειλέτες που ευθύνονται έναντι κάθε πιστωτή, n οφειλές ανεπίδεκτες ρύθμισης.

Πιστοποιητικό βαρών: Οι δανειολήπτες θα πρέπει να προσκομίζουν οι ίδιοι το πιστοποιητικό βαρών (υποθήκη, προσημείωση), το οποίο εκδίδεται από τα υποθηκοφυλακεία και δεν μπορεί να το δει αυτόματα η πλατφόρμα για την πρώτη κατοικία.

Αιτήσεις: Το σύστημα δέχεται τις αιτήσεις των δανειοληπτών 7 ημέρες την εβδομάδα, ακόμα και τις αργίες. Το δικαίωμα υποβολής αιτήματος εκπνέει στις 31 Δεκεμβρίου 2019.

Κριτήρια – προϋποθέσεις: Για την ένταξη στο νέο προστατευτικό πλαίσιο θα πρέπει να ισχύουν οι εξής προϋποθέσεις: α) Αντικειμενική αξία πρώτης κατοικίας: Να μην υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ. Αν το δάνειο είναι επαγγελματικό µε υποθήκη πρώτη κατοικία, τότε η αντικειμενική αξία διαμορφώνεται στις 175.000 ευρώ. β) Ληξιπρόθεσμο ποσό δανείου: Το συνολικό ύψος δανεισμού με προσημείωση ή εγγύηση πρώτης κατοικίας πρέπει να ανέρχεται ως μέγιστο ποσό στις 130.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένων των τόκων. Αν η οφειλή έχει συνοµολογηθεί σε άλλο νόμισμα (π.χ. σε ελβετικό φράγκο), τότε λαμβάνεται υπόψη η ισοτιμία ξένου νομίσματος και ευρώ κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης ώστε να καθοριστεί το μέγιστο όριο των 130.000 ευρώ. γ) Ετήσιο εισόδημα: Το εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των: 1) 12.500 ευρώ εφόσον στην κατοικία διαμένει μόνο 1 άτομο 2) 21.000 ευρώ εφόσον στην κατοικία διαμένουν 2 άτομα 3) 26.000 ευρώ εφόσον στην κατοικία διαμένουν 3 άτομα  4) 31.000 ευρώ εφόσον στην κατοικία διαμένουν 4 άτομα (δηλ. με 2 προστατευόμενα μέλη, είτε τέκνα ή άλλοι συγγενείς) 5) 36.000 ευρώ εφόσον στην κατοικία διαμένουν 5 άτομα δ) Καταθέσεις: Το ανώτερο ύψος των καταθέσεων είναι 15.000 ευρώ μαζί με μετοχές, ομόλογα, κοσμήματα, ράβδους χρυσού, πολύτιμους λίθους. ε) Περιουσία: Η αξία της υπόλοιπης περιουσίας και των μεταφορικών μέσων (σκάφη αναψυχής, ελικόπτερα κ.λπ.) του δανειολήπτη, του συζύγου και των προστατευόµενων µελών δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 80.000 ευρώ.

Όροι αποπληρωμής: Με την υποβολή της αίτησης, αυτή διαβιβάζεται ηλεκτρονικά στις εμπλεκόμενες τράπεζες, οι οποίες υποχρεούνται να παρέχουν μια πρόταση ρύθμισης, με τους ακόλουθους όρους: α) Διαγραφή οφειλής, εφόσον το ανεξόφλητο υπόλοιπο του δανείου ξεπερνά το 120% της εμπορικής αξίας της πρώτης κατοικίας. Για παράδειγμα, αν το υπόλοιπο του δανείου είναι 130.000 ευρώ και η εμπορική αξία του ακινήτου 80.000 ευρώ, τότε θα υπάρξει απομείωση οφειλής κατά 34.000 ευρώ ώστε να φθάσει το υπόλοιπο του δανείου στις 96.000 ευρώ και να διατηρηθεί ο λόγος Loan To Value ratio (LTV) στο 120%. β) Αποπληρωμή σε 25 έτη, έτσι ώστε να προκύπτουν χαμηλές μηνιαίες δόσεις. Εάν ο οφειλέτης υπερβαίνει το 80ό έτος της ηλικίας του, τότε είτε μειώνονται αντίστοιχα τα έτη ρύθμισης είτε μπορεί να συμβληθεί κάποιος άλλος ως εγγυητής του δανείου. γ) Χαμηλό τοκισμό με επιτόκιο 2%, προσαυξημένο με το Euribor τριμήνου.

Επιδότηση δόσης: Το νέο πλαίσιο προστασίας προβλέπει επιδότηση της δόσης του δανείου από 20% έως και 50% για όσους ενταχθούν στη ρύθμιση και αφορά στεγαστικά, επισκευαστικά, καταναλωτικά δάνεια με προσημείωση πάντα την πρώτη κατοικία. Το ποσοστό της επιδότησης διαμορφώνεται με βάση την εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση του δανειολήπτη, όσον αφορά τα νοικοκυριά, ενώ για τους επαγγελματίες υπάρχουν αντίστοιχα εισοδηματικά κριτήρια που οδηγούν σε 30% οριζόντια επιδότηση. Για μονοπρόσωπα νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα έως 3.125 ευρώ, το ποσό της επιδότησης ανέρχεται σε 50% για στεγαστικά δάνεια ή άλλους τύπους δανείων, ενώ για τα επιχειρηματικά δάνεια η επιδότηση ορίζεται στο 30%.