Τι αποκαλύπτει δημοσκόπηση για την ψήφο των Αποδήμων

Ωστόσο, το ρυθμιστικό πλαίσιο εντός του οποίου κατοχυρώνεται το δικαίωμα ψήφου των αποδήμων διαφέρει από κράτος σε κράτος, και στις περισσότερες των περιπτώσεων περιορίζεται. Οι περιορισμοί αφορούν τον χρόνο απουσίας του πολίτη από την χώρα (πχ. Αυστρία), ενώ σε άλλες περιπτώσεις το αν επηρεάζεται η όχι η ζωή του απόδημου από τις αποφάσεις της κυβέρνησης της χώρας προέλευσης του (πχ. Γερμανία). Τέλος υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις ευρωπαϊκών κρατών στα οποία ενώ η ψήφος των αποδήμων αποτελεί κατοχυρωμένο δικαίωμα, η ισχύ της ωστόσο αφορά συγκεκριμένο αριθμό βουλευτικών εδρών, οι οποίες είναι δυσανάλογα λιγότερες από το πλήθος των αποδήμων (πχ. Γαλλία και Ιταλία).

Στην Ελλάδα η σχετική συζήτηση προσδιορίζεται πάντοτε από δύο συγκρουόμενα επιχειρήματα, που δύσκολα καταρρίπτονται: Αφενός του δίκαιου αιτήματος των Ελλήνων που έχουν επιλέξει (ή αναγκαστεί) για μικρό (ή μεγάλο) χρονικό διάστημα να διαμείνουν εκτός της χώρας και επιθυμούν να συμμετέχουν πολιτικά στην ζωή του τόπου, και αφετέρου του έλλογου προβληματισμού σχετικά με την επίδραση ενός μεγάλου εκλογικού σώματος, το οποίο ενώ διατηρεί διαφόρων ειδών δεσμούς με την χώρα προέλευσης του, εντούτοις οι οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες του επηρεάζουν (και επηρεάζονται) από αποφάσεις τρίτης χώρας και όχι την (και από την) Ελλάδα.

Πως τοποθετούνται όμως οι αναγνώστες της Newpost στο συγκεκριμένο ζήτημα; Η πλειοψηφία τους (59%) διατηρεί την άποψη ότι οι Έλληνες του εξωτερικού πρέπει να ψηφίζουν όπως όλοι οι Έλληνες που διαμένουν στην χώρα, δηλαδή με την ψήφο τους να εκλέγουν βουλευτές για την εκλογική περιφέρεια της χώρας, στην οποία είναι εγγεγραμμένοι, επηρεάζοντας έτσι ισότιμα τα εκλογικά αποτελέσματα. Παράλληλα, το 26% των αναγνωστών συμφωνεί με το δικαίωμα ψήφου στους Έλληνες του εξωτερικού, υπό συγκεκριμένους περιορισμούς που αφορούν την αντιπροσωπευτικότητα αλλά και την αναλογικότητα της ψήφου. Πιο συγκεκριμένα περίπου 1 στους 4 απαντάει πως συμφωνεί με το δικαίωμα της ψήφου στους Έλληνες του εξωτερικού αλλά με τον περιορισμό ότι οι τελευταίοι με την ψήφο τους θα πρέπει να εκλέγουν συγκεκριμένο αριθμό βουλευτών απόδημου ελληνισμού. Τέλος, περίπου το 15% των αναγνωστών διαφωνεί επί της αρχής με το δικαίωμα ψήφου των Ελλήνων που διαμένουν εκτός της χώρας και χωρίς αστερίσκους.

Ποιο είναι όμως το προφίλ εκείνων που συμφωνούν με την ισότιμη και χωρίς περιορισμούς συμμετοχή των Ελλήνων του εξωτερικού στις εκλογικές διαδικασίες; Είναι εκείνοι που εκφράζουν έντονη συμπάθεια προς την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και που αυτό-τοποθετούνται στα δεξιά του πολιτικού φάσματος «Αριστερά – Δεξιά». Συμπληρωματικά, η συγκεκριμένη άποψη μοιάζει να έχει πιο έντονη απήχηση μεταξύ όσων είναι ηλικίας άνω των 35 ετών, είναι χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου, άνεργοι και συνταξιούχοι. Αντίθετα, η άποψη ότι θα πρέπει να υπάρχουν σχετικοί περιορισμοί στο δικαίωμα της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού (σσ. «εκλογή συγκεκριμένων βουλευτικών εδρών απόδημου ελληνισμού») προέρχεται κυρίαρχα από όσους αυτό-τοποθετούνται στον χώρο της αριστεράς, όσους εκφράζουν μηδενική συμπάθεια προς την κυβέρνηση, αλλά και όσους είναι μεταξύ 17 και 34 ετών, όπου σε ποσοστό 63% συμμερίζονται την συγκεκριμένη άποψη.

Παράλληλα, φαίνεται ότι η τοποθέτηση στο ζήτημα επηρεάζεται από το status της απασχόλησης των αναγνωστών αλλά και από το μορφωτικό τους επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, η ένταση της απάντησης ότι οι Έλληνες του εξωτερικού πρέπει να έχουν δικαίωμα ψήφου όπως όλοι μας, χωρίς περιορισμούς είναι μειωμένη μεταξύ των ενεργών οικονομικά αναγνωστών και αυτών με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, και παράλληλα στις ίδιες δημογραφικές κατηγορίες η ένταση της απάντησης ότι θα πρέπει να εξασφαλίζεται το σχετικό δικαίωμα αλλά με σχετικούς περιορισμούς παρουσιάζεται αυξημένη.

Η σχετική συζήτηση που είχε ήδη απασχολήσει έντονα τον δημόσιο διάλογο από την εποχή της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, φαίνεται πως επανέρχεται κατόπιν σχετικής πρωτοβουλίας του νυν πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. Ευρωπαϊκά παραδείγματα με λειτουργικότητα, που παράλληλα σέβονται το αίσθημα δικαίου τόσο των πολιτών της χώρας που διαμένουν και εργάζονται σε αυτήν, αλλά και όσων από επιλογή ή όχι διαμένουν εκτός αυτής, σίγουρα υπάρχουν. Το ζητούμενο και σε αυτή την περίπτωση είναι να βρεθεί η χρυσή τομή και να επιλυθεί το κρίσιμο αυτό θέμα με έναν ευρέως αποδεκτό τρόπο, αφήνοντας παράλληλα στο πολιτικό και κομματικό μας σύστημα μια σημαντική παρακαταθήκη στην κατεύθυνση της οικοδόμησης μιας κουλτούρας συναίνεσης -τουλάχιστον- σε ζητήματα κρίσιμα, όπως το κανονιστικό πλαίσιο γύρω από το δικαίωμα ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού.

Άγγελος Σεριάτος, MSc Political Communication, University of Amsterdam
Υπεύθυνος Πολιτικής Ανάλυσης της Prorata