Πέπλο μυστηρίου και ανησυχίας καλύπτει ακόμα την έκρηξη στην Ρωσία

Μυστήριο εξακολουθεί να καλύπτει την έκρηξη που έλαβε χώρα στις αρχές Αυγούστου σε κέντρο στρατιωτικών δοκιμών στην βόρεια Ρωσία, στην περιοχή του Αρχάνγκελσκ.

Η υπηρεσία πυρηνικής ενέργειας Rosatom έχει παραδεχτεί ότι η έκρηξη έλαβε χώρα κατά την δοκιμή συστήματος προώθησης που χρησιμοποιεί ραδιενεργά ισότοπα ως πηγή ενέργειας – η αποκαλούμενη «ατομική μπαταρία» – κι ότι πέντε υπάλληλοί της σκοτώθηκαν, δίχως να κοινοποιήσει περισσότερες λεπτομέρειες.

Αρχικά το υπουργείο Άμυνας είχε κάνει λόγο για δύο νεκρούς, χωρίς να είναι σαφές εάν περιλαμβάνονται στους πέντε.

Ένα «πτηνό» που λέγεται Skyfall

Η άρνηση των ρωσικών Αρχών να δώσουν πληροφορίες για το δυστύχημα έχει δώσει τροφή σε πληθώρα θεωριών όσον αφορά το αντικείμενο της δοκιμής. Πολλοί εμπειρογνώμονες εικάζουν ότι επρόκειτο για τον πυρηνοκίνητο πύραυλο κρουζ που ονομάζεται Burevestnik στην Ρωσία (εμπνευσμένο από το ομώνυμο θαλασσοπούλι). Είναι γνωστός με την ονομασία SSC-X-9 Skyfall στους κόλπους του NATO.

Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αναφέρθηκε στον Skyfall πέρυσι τον Μάρτιο, όταν παρουσίασε το νέο πυρηνικό και πυραυλικό οπλοστάσιο της Ρωσίας κατά την ετήσια ομιλία του ενώπιον των δύο σωμάτων του κοινοβουλίου. Ο κ. Πούτιν είχε ισχυριστεί ότι ο πύραυλος είχε ήδη περάσει προκαταρκτικές δοκιμές κι ότι θα έχει την δυνατότητα να παρακάμψει όλες τις αντιπυραυλικές άμυνες που διαθέτει η Δύση.

Οι υποψίες ότι πρόκειται για δοκιμή του μυστηριώδους όπλου εντάθηκαν μετά από ανάρτηση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο Twitter: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες μαθαίνουν πολλά από την αποτυχημένη έκρηξη πυραύλου στην Ρωσία. Έχουμε παρόμοια, όμως πιο προηγμένη, τεχνολογία. Η ρωσική έκρηξη «Skyfall» έχει προκαλέσει ανησυχίες για τον αέρα γύρω από την εγκατάσταση και πολύ παραπέρα. Όχι καλό!».

Ο αναλυτής Τζέφρι Λιούις, ειδικός στην διάδοση οπλικών συστημάτων, σημείωσε πως δορυφορικές φωτογραφίες από την παράκτια περιοχή όπου έλαβε χώρα το δυστύχημα συνηγορούν με το σενάριο δοκιμής του Skyfall. Κυριότερη ένδειξη, ανέφερε στο Twitter, είναι η παρουσία του πλοίου Serebryanka, που κανονικά μεταφέρει πυρηνικά καύσιμα, κοντά στην φορτηγίδα ή αποβάθρα όπου έλαβε χώρα η έκρηξη.

Το πλοίο, εκτίμησε, ίσως είχε ναυλωθεί ώστε να μεταφέρει την ραδιενεργή μονάδα προώθησης μετά την δοκιμή.

Σε κάθε περίπτωση το δυστύχημα της 8ης Αυγούστου καταδεικνύει ότι η Μόσχα απέχει από πετυχημένη δοκιμή της «ατομικής μπαταρίας» ή παρόμοιων τεχνολογιών, όπως του πυρηνοκίνητου υποβρύχιου drone που παρουσίασε κατά την ίδια ομιλία ο κ. Πούτιν, το οποίο θεωρητικά θα μπορεί να οπλιστεί με συμβατικές ή πυρηνικές κεφαλές.

Το σκοτεινό παρελθόν

Σημειώνεται πως η βασική ιδέα πίσω από το Skyfall δεν είναι πρωτόγνωρη, αλλά αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Σοβιετική Ένωση την δεκαετία του 1960, στο απόγειο του ψυχροπολεμικού εξοπλιστικού ανταγωνισμού.

Οι ΗΠΑ είχαν αναπτύξει τότε τον πύραυλο Pluto (γνωστό με το ακρωνύμιο SLAM), που ουσιαστικά ήταν ένας ιπτάμενος πυρηνικός αντιδραστήρας. Βάσει του σχεδίου θα πετούσε υπερηχητικά σε πολύ χαμηλό υψόμετρο ώστε να μην εντοπιστεί από ραντάρ και θα έριχνε βόμβες υδρογόνου σε στόχους, ενώ παράλληλα θα μόλυνε και θα έκαιγε περιοχές από τις οποίες θα διερχόταν.

Μολονότι ο αντιδραστήρας πέρασε επιτυχώς μία προκαταρκτική δοκιμή το 1964 το έργο ακυρώθηκε λίγο αργότερα εν μέσω ανησυχιών για την χρησιμότητα και την ασφάλειά του, και παρά τα γραφόμενα του κ. Τραμπ στο Twitter δεν υπάρχουν πληροφορίες ότι η Ουάσιγκτον αναπτύσσει εκ νέου τέτοια όπλα.

Χάος και φόβος

Η καχυποψία για την αντίδραση της ρωσικής κυβέρνησης εντάθηκε από τις αλληλοσυγκρουόμενες ανακοινώσεις ή αποτιμήσεις για το κατά πόσο κινδυνεύει ο τοπικός πληθυσμός.

Λίγες ημέρες μετά την έκρηξη οι περίπου 500 κάτοικοι του χωριού Νιονόκσα, που βρίσκεται πολύ κοντά στο κέντρο δοκιμών, έλαβαν οδηγίες από τις δημοτικές Αρχές να εγκαταλείψουν τις κατοικίες τους, δίχως εξηγήσεις ούτε συμβουλές όσον αφορά το πού πρέπει να αναζητήσουν στέγη.

Ο συναγερμός έληξε αναιτιολόγητα λίγες ώρες αργότερα, παρά το γεγονός ότι η πλεύση στον κόλπο Ντβίνα, όπου έγινε η μοιραία δοκιμή, έχει απαγορευτεί προσωρινά.

Είχαν προηγηθεί αναφορές για απότομη αύξηση του επιπέδου ακτινοβολίας στην κοντινή πόλη Σεβεροντβίνσκ, όπου κάτοικοι έσπευσαν να προμηθευτούν ιώδιο από φαρμακεία. Το ιώδιο αποτρέπει σε έναν βαθμό την απορρόφηση επιβλαβούς ακτινοβολίας από τον θυρεοειδή.

Η ρωσική μετεωρολογική υπηρεσία ανακοίνωσε στην συνέχεια ότι η ακτινοβολία στο Σεβεροντβίνσκ υπερέβη τα φυσιολογικά επίπεδα κατά 4 έως 16 φορές μετά την έκρηξη, φτάνοντας στα 0,45 έως 1,78 microsieverts ανά ώρα, όπως μεταδίδει το κρατικό πρακτορείο Tass. Οι δείκτες επέστρεψαν στο κανονικό εντός δύο ωρών, σύμφωνα με την ίδια πηγή.

Αυτά τα επίπεδα δεν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα. Ενδεικτικά, κατά μέσο όρο κάθε άνθρωπος προσλαμβάνει 2,4 microsieverts ανά έτος μέσω φυσιολογικών πηγών, ενώ μία αξονική τομογραφία ολόκληρου του σώματος ισοδυναμεί με 12 mSv, σύμφωνα με δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Ωστόσο, ακόμα δεν είναι σαφές ποιες ήταν οι αντίστοιχες μετρήσεις στο Νιονόκσα, που βρίσκεται σαφώς πιο κοντά στην στρατιωτική βάση, όπως επισήμανε το ρωσικό κεφάλαιο της Greenpeace. Προσέθεσε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διαπιστωθεί εάν έχουν μολυνθεί τα ύδατα σε μικρή ακτίνα από την έκρηξη.

Την Πέμπτη η νορβηγική υπηρεσία πυρηνικής ασφάλειας ανακοίνωσε πως ανίχνευσε «μικροσκοπικές» ποσότητες ραδιενεργού ιωδίου στον αέρα σε σταθμό το βόρειο τμήμα της χώρας. Η υπηρεσία διευκρίνισε πως δεν γνωρίζει την αιτία, όμως το δείγμα ελήφθη μεταξύ 9 και 12 Αυγούστου, δηλαδή στον απόηχο της έκρηξης στην Ρωσία.

Πηγή: skai.gr