5 Ιουλίου 2015: Η μέρα που το «όχι» έγινε «ναι» – Τα γεγονότα 4 χρόνια μετά

Τέσσερα χρόνια συμπληρώνονται από τη μέρα που κορυφώθηκε με τον πιο απρόσμενο τρόπο το δράμα της ελληνικής χρηματοπιστωτικής κρίσης. Τέσσερα χρόνια, από τότε που οι Έλληνες, τσακώθηκαν, διχάστηκαν και αψήφησαν την ίδια την πραγματικότητα, λέγοντας «όχι» σε ένα νέο πακέτο διάσωσης από την Ευρώπη.

Τέσσερα όμως χρόνια και ακόμα οι περισσότεροι δυσκολεύονται να κατανοήσουν τι είναι αυτό που τους έκανε να κοιμηθούν το βράδυ γνωρίζοντας ότι έχουν πάρει μια απόφαση και να ξυπνήσουν την επομένη με ένα νέο μνημόνιο.

Σε κάθε περίπτωση τέσσερα χρόνια μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, το Newpost παρουσιάζει ένα αφιέρωμα στο μοναδικό δημοψήφισμα της ελληνικής ιστορίας που δεν συνδέθηκε με το Πολιτειακό, επιχειρώντας να φέρει στην επιφάνεια τις θύμησες- καλές και κακές- του πρόσφατου παρελθόντος.

Το διάγγελμα και αντιδράσεις 

Μετά από αρκετά πισωγυρίσματα και την τελική κατάρρευση των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές της ΕΕ και του ΔΝΤ για τη σύναψη μιας συμφωνίας που θα ικανοποιεί τις απαιτήσεις τους αλλά θα δίνει και τη δυνατότητα στην τότε κυβέρνηση να την υποστηρίξει πολιτικά στο εσωτερικό, ο Αλέξης Τσίπρας συγκαλεί τα κυβερνητικά όργανα και αποφασίζει να… πατήσει το κουμπί. Αυτό που απείλησε αλλά ποτέ δεν έκανε ο Γιώργος Παπανδρέου, είχε αποφασίσει να το πράξει λίγα χρόνια αργότερα ο κ. Τσίπρας. Το ανακοίνωσε το βράδυ της Παρασκευής 26 Ιουλίου λέγοντας: «Μας ζητήθηκε να εφαρμόσουμε μνημονιακές συμφωνίες των προηγούμενων κυβερνήσεων. Δεν σκεφτήκαμε να υποκύψουμε ούτε μια στιγμή, να προδώσουμε τη δική σας εμπιστοσύνη. Μετά από 5 μήνες σκληρής διαπραγμάτευσης κατέληξαν σε πρόταση τελεσίγραφο στην ελληνική κυβέρνηση. Ζητήθηκε να αποδεχθεί πρόταση με νέα δυσβάσταχτα βάρη στον ελληνικό λαό. (…) Η ευθύνη μας υποχρεώνει να απαντήσουμε στο τελεσίγραφο με τον ελληνικό λαό. Εισηγήθηκα στο ΥΠΣ τη διοργάνωση δημοψηφίσματος. Στο εκβιαστικό τελεσίγραφο για αποδοχή μιας αυστηρής ταπεινωτικής λιτότητας χωρίς τέλος σας καλώ να αποφασίσετε κυρίαρχα και περήφανα όπως προστάζει η ιστορία των Ελλήνων».

Όπως ήταν λογικό η κίνηση της ελληνικής πλευράς προκάλεσε την αντίδραση των δανειστών που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έστελναν το ξεκάθαρο μήνυμα πως δεν θα υπάρξει καλύτερη συμφωνία. Ο πρόεδρος δε της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Γιούνκερ, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε εξέφρασε τη θέση πως το δημοψήφισμα αφορά τη συμμετοχή της Ελλάδας στην ευρωζώνη και όχι την συμφωνία. «Το «όχι» θα είναι καταστροφικό γιατί σημαίνει ότι η Ελλάδα λέει «όχι» στην Ευρώπη. Δεν πρέπει να αυτοκτονήσετε επειδή φοβάστε να πεθάνετε! Η Συμπεριφορά της Αθήνας είναι ανάξια του μεγάλου Ελληνικού Έθνους», δήλωσε χαρακτηριστικά. Και οι υπόλοιποι ευρωπαίοι όμως επέλεξαν τη σκληρή γραμμή έναντι της Ελλάδας με χαρακτηριστικότερη περίπτωση αυτή των Γερμανών και των συμμάχων τους. Από τη μία ο κ. Σόιμπλε πρότεινε στον αμερικανό ομόλογό του να ανταλλάξουν την Ελλάδα με το Πουέρτο Ρίκο (!), ενώ η Άνγκελα Μέρκελ με το γνωστό αυστηρό της ύφος έκανε περιοδεία στα Βαλκάνια συγχαίροντας τους γείτονες επειδή δεν είναι στην κατάσταση της Ελλάδας.

Την επομένη των ανακοινώσεων Τσίπρα, συνεδρίασε εκτάκτως (Σάββατο) η Βουλή προκειμένου να επικυρώσει την διαδικασία του δημοψηφίσματος. Κόμματα και πολιτικοί αρχηγοί συγκρούστηκαν με πάθος, η αντιπολίτευση κατέθεσε ένσταση αντισυνταγματικότητας χωρίς αποτέλεσμα και τελικά η πρόταση εγκρίθηκε με 178 ψήφους υπέρ έναντι 120 κατά.

Στα αξιοσημείωτα συγκαταλέγεται και η ανοιχτή αντιπαράθεση  Τσίπρα- Κουτσόυμπα, με τον πρώτο να ζητά τη στήριξη του ΚΚΕ και τον δεύτερο να πετά το γάντι και να ζητά το ερώτημα να μετατραπεί σε «ναι ή όχι» στην ΕΕ.  Τελικά τα κόμματα πήραν θέση, με τους ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΧΑ να δηλώνουν «όχι», τους ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι να λένε «ναι» και το ΚΚΕ να μένει εκτός στηρίζοντας την αποχή.

Capital controls

Το μεγαλύτερο ίσως πλήγμα ήρθε από την ανάγκη επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων στο τραπεζικό σύστημα. Η απόφαση του Eurogroup να μη δώσει παράταση στο πρόγραμμα αλλά και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να μην αυξήσει την ρευστότητας των τραπεζών (ELA), ανάγκασε το Συμβούλιο Συστημικής Ευστάθειας να εισηγηθεί τα capital controls, φοβούμενο ενδεχόμενο κύμα πανικού των καταθετών και διάλυσης του συστήματος. Έτσι, το βράδυ της Κυριακής 28 Ιουνίου, το υπουργικό συμβούλιο κάνει αποδεχτή την εισήγηση και το πρωί της επομένης εκδίδεται η σχετική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου. Στο άκουσμα της είδησης οι πολίτες σπεύδουν στα ATM και διαπιστώνουν πως δεν μπορούν να τραβήξουν περισσότερα από 60 ευρώ ημερησίως, μέτρο που θα συντηρηθεί για αρκετό καιρό αργότερα.

Η αποσύνδεση του ερωτήματος από το ευρώ

Η απόφαση της τρόικας να μην δώσει παράταση στο πρόγραμμα σε συνδυασμό με τους κεφαλαιακούς ελέγχους και την αφόρητη πίεση του διεθνή παράγοντα, τρομοκράτησαν τον κόσμο και ανάγκασαν τον πρωθυπουργό την Τετάρτη 1 του Ιούλη να απευθυνθεί εκ νέου στον ελληνικό λαό, διαβεβαιώνοντάς τον πως δεν υπάρχει πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε plan B.

«Σε κάθε περίπτωση απαιτείται νηφαλιότητα και υπομονή. Οι καταθέσεις είναι απολύτως διασφαλισμένες όπως και η καταβολή μισθών και συντάξεων. Οι όποιες δυσκολίες πρέπει να αντιμετωπιστούν με ψυχραιμία. Έχουμε για άλλη μια φορά την ευκαιρία να στείλουμε μήνυμα ελπίδας και αξιοπρέπειας. Ο μόνος μας φόβος είναι ο φόβος. Επιλέγουμε αν θα αποδεχθούμε την συγκεκριμένη συμφωνία ή θα διεκδικήσουμε άμεσα βιώσιμη λύση. Θέλω να διαβεβαιώσω τον ελληνικό λαό ότι πρόθεση είναι η επίτευξη συμφωνίας με εταίρους με όρους βιωσιμότητας και προοπτικής (…)Ορισμένοι συνδέουν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος με το ευρώ. Λένε ότι έχω τάχα κρυφό σχέδιο αν ψηφιστεί το «όχι» θα βγάλω τη χώρα από ΕΕ. Λένε συνειδητά ψέματα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Τσίπρας.

Το «όχι» που έγινε «ναι» και ο Βαρουφάκης

Τελικά ο ελληνικός λαός έδωσε στον κ. Τσίπρα το βροντερό «όχι» που ζητούσε προκειμένου να συνεχίσει τη διαπραγμάτευση με το εντυπωσιακό 61,31% (έναντι 38,69% του ναι). Αυτό που ακολούθησε όμως με τις συνεδριάσεις του Eurogroup τον «εικονικό πνιγμό» και τελικά την πανηγυρική ψήφιση του 3ου μνημονίου, δεν το περίμενε κανείς.

Αμέσως μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος τοποθετήθηκε δημόσια ο τότε Γιάνης Βαρουφάκης: «Την 25η Γενάρη Ο ελληνικός λαός είπε όχι σε 5 χρόνια υποκρισίας. Η πτώχευση του δημοσίου μπορούσε να ξεπεραστεί με νέα μη βιώσιμα δάνεια που μπορούσαν να αποπληρώσουν με το αίμα τους οι ασθενέστεροι Έλληνες. Διαπραγματευτήκαμε για το δικαίωμα να ακουστεί το λογικό επιχείρημα όχι νέα δάνεια πριν αναδιαρθρωθούν τα παλαιότερα. Τερματισμός της λιτότητας και αναδιάρθρωση του χρέους ήταν οι στόχοι κυβέρνησης. Δυστυχώς οι δανειστές αρνήθηκαν κάθε ουσιαστική συζήτηση. Σχεδίαζαν να μας κλείσουν τις τράπεζες για να μας ταπεινώσουν. Να μας επιβάλουν δήλωση μετανοίας για την κριτική στα αποτυχημένα προγράμματα. Αυτός ήταν ο στόχος του τελεσίγραφο που σήμερα ο ελληνικός λαός επέστρεψε. Από αύριο με το γενναίο όχι του ελληνικού λαού, θα τείνουμε χείρα συνεργασίας προς τους εταίρους μας».

Ωστόσο, την επομένη ακριβώς μέρα ο κ. Βαρουφάκης ανακοίνωνε την απόφασή του να παραιτηθεί από το υπουργείο, δείχνοντας ξεκάθαρα πια ότι κάτι δεν πήγαινε καλά στους κυβερνητικούς υπολογισμούς της επομένης του «όχι» ημέρας. Με ένα tweet που έλεγε «minister no more» και μια ανακοίνωση που κάρφωνε τους ευρωπαίους πως δεν επιθυμούσαν λύση με τον ίδιο στο τιμόνι της Οικονομίας, ο Γιάνης με ένα «ν» αποτέλεσε παρελθόν για την κυβέρνηση της «πρώτη φορά Αριστερά». Τη θέση του παίρνει και επίσημα ο Ευκλείδης Τσακαλώτοςπροετοιμάζοντας με τους Ευρωπαίους- εταίρους πια- τους όρους του νέου προγράμματος.

Το δημοψήφισμα σήμερα 

Τέσσερα, λοιπόν, χρόνια μετά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, τα κόμματα προσπαθούν ακόμα να αποκωδικοποιήσουν όσα έζησαν. Στην τελευταία σχετική συζήτηση και υποτυπωδώς οργανωμένη  που έγινε στη Βουλή τον Ιούλιο του 2018, στο περιθώριο προ ημερησίας διατάξεως συζήτησης για την οικονομία, αποτύπωσαν τις θέσεις τους.

«Η µαντινάδα µε την οποία συνόδευσε ο κ. Πολάκης το δηµοψήφισµα έλεγε: «Το «όχι» θέλει Έλληνες, το «ναι» θέλει προδότες, καιρός να ξεχωρίσουνε τα αγρίµια από τις κότες». Αυτοί είστε, κύριε Τσίπρα. Αυτός είναι ο Υπουργός σας, καθρέφτης του πολιτικού σας λόγου. Και µετά θέλετε να µας πείσετε ότι έχετε αλλάξει κιόλας! Το ποιοι είναι οι προδότες, ποια είναι τα αγρίµια και ποιοι είναι οι κότες, το συµπέρασµα θα το βγάλει πια ο ελληνικός λαός. Έχουν περάσει, λοιπόν, τρία χρόνια από τότε, από αυτήν τη καταστροφική σας επιλογή για την οποία φυσικά δεν είπατε ούτε µια λέξη στην πρωτολογία σας. Ίσως αισθανθείτε την ανάγκη να επανέλθετε στη δευτερολογία σας. Τις συνέπειες της επιλογής σας, όµως, τις πληρώνουµε ακόµα, όχι µόνο γιατί η Ελλάδα συνεχίζει να ζει µε τις συνέπειες του µαύρου 2015 -µε τη φτώχεια, τους φόρους, µε την ανασφάλεια, µε τα capital controls-, αλλά γιατί εσείς ακόµα και σήµερα, τρία χρόνια µετά το «όχι», συνεχίζετε να κυβερνάτε µε ψέµατα και να διχάζετε τους Έλληνες. Και ναι, πράγµατι, µπορεί κάποιοι στην οικογένειά σας -µιας και αναφερθήκατε και στη δικιά µου οικογένεια- να θρηνούν κάθε τέτοια µέρα που το «όχι» έγινε «ναι» το 2015, αλλά για τους υπόλοιπους σας διαβεβαιώνω ότι η σηµερινή επέτειος είναι µια οδυνηρή, αλλά και µια χρήσιµη αφορµή να αναλογιστούµε και να συνειδητοποιήσουµε τι ακριβώς έγινε αυτά τα τριάµισι χρόνια, δηλαδή τι σηµαίνει ο λαϊκισµός, η ανευθυνότητα και η ανικανότητα στην εξουσία. Όσο για εσάς, κύριε Τσίπρα, η επέτειος αυτή σηµατοδοτεί όχι το χρονικό της πολιτικής σας µετάλλαξης, αλλά της ουσιαστικής πολιτικής σας ήττας. Φωνάζατε «Go back Madame Merkel» και σήµερα εκλιπαρείτε για δύο λόγια συµπάθειας και για ένα φιλικό χτύπηµα στην πλάτη», είπε ο πρόεδρος της ΝΔ ο Κυριάκος Μητσοτάκης και πρόσθεσε με νόημα: «και µη βιαστείτε πάλι, κύριοι της Συµπολίτευσης να µας πείτε, να επαναλάβετε την «καραµέλα» ότι: «Όχι, ας αφήσουµε στην άκρη τι έγινε το πρώτο εξάµηνο του 2015. Αυτά τα καινούρια εγκρίθηκαν στις εκλογές του Σεπτεµβρίου του 2015». Γιατί και τότε πάλι µε ψέµατα προσπαθήσατε να κρύψετε την κωλοτούµπα σας».

Από την πλευρά του ο κ. Τσίπρας δήλωσε σε εκείνη τη συνεδρίαση υπερήφανος για τη στάση του ελληνικού λαού, καθώς επρόκειτο όπως είπε για μια κορυφαία πράξη αντίστασης. «Όποιος λοιδορεί το συναίσθημα ενός λαού, είναι πολιτικά αλλά και ανθρωπινά, ανεπαρκής και λίγος. Η 5η του Ιούλη είναι καταγεγραμμένη ως φως και δύναμη στην ιστορία του ελληνικού λαού και είμαστε περήφανοι γιατί τολμήσαμε να φέρουμε στο προσκήνιο της διαπραγμάτευσης τον ελληνικό λαό. Όταν εσείς εκβιάζετε και τρομοκρατούσατε για να αποσπάσετε το «ναι» του ελληνικού λαού εμείς δίναμε τη μάχη του «όχι». Όταν αναφωνούσατε «βαστά Σόιμπλε» εμείς στηρίζαμε την αξιοπρέπεια και την αντίσταση στον εκβιασμό.Το να έρχεστε εκ των υστερών και να ζητάτε τον λόγο  για το πώς διαχειριστήκαμε το «όχι» του λαού, που εσείς λυσσαλέα πολεμήσατε είναι πολιτικό θράσος».

πηγή:newpost.gr