Σεμινάριο για την ελληνική Γλώσσα στην Αυστραλία

Με την έναρξη του Σεμιναρίου ο κ. Ζαφειρόπουλος -ως κύριος οργανωτής- καλωσόρισε τους συνέδρους και έθεσε τις παραμέτρους της εκδήλωσης, αναφέρθηκε στο σκεπτικό και τους στόχους και οριοθέτησε το χώρο στον οποίο θα κινούνταν οι ομιλητές. Ιδιαίτερες ευχαριστίες εξέφρασε προς τα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής, τους χορηγούς, καθώς και προς την παρευρισκόμενη κ. Μαρία Βαμβακινού -μέλος του Αυστραλιανού Κοινοβουλίου- για το ενδιαφέρον της και τη συνεχή της υποστήριξη στην Ελληνική γλώσσα. Τελειώνοντας ο κ. Ζαφειρόπουλος έκαμε κάποιες προτάσεις, οι οποίες θα ακουστούν αργότερα μαζύ με τις υπόλοιπες προτάσεις άλλων συνέδρων.

Στη συνέχεια ο Καθηγητής Μπαμπινιώτης, σε βίντεο από την Αθήνα, αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα παρόμοιων εκδηλώσεων και εξέφρασε την ευαρέσκειά του για τη σημερινή πρωτοβουλία. Μίλησε για τη μοναδικότητα και τη σπουδαιότητα της ελληνικής γλώσσας, αναφέρθηκε στον πλούτο της και στο γεγονός ότι η ελληνική γλώσσα γλώσσα έχει καλλιεργηθεί από τους αρχαίους κλασικούς και χρησιμοποιηθεί ως η γλώσσα των Ευαγγελίων. Τόνισε, επίσης, ότι η γλώσσα δεν είναι απλό εργαλείο, αλλα σκέψη, αξία και ταυτότητα.

Το πρόγραμμα, όπως ξέρουμε, συμπεριέλαβε πέντε θεματικές ενότητες, αλληλοεφαπτόμενες, βέβαια, και φυσικά με κάποια επικάλυψη, αφού συνέκλιναν στον ίδιο χώρο. Ο πρώτος ομιλητής της Ενότητας, ο Δρ Φίφης, κατέθεσε το “ιστορικό” της διδασκαλίας της Ελληνικής γλώσσας στην Αυστραλία, αναφέρθηκε στα πρώτα δειλά ξεκινήματα και τις ποικίλες προκλήσεις των πρώτων χρόνων, μίλησε για την ακμή της Ελληνικής γλώσσας στην Αυστραλία με το ξέσπασμα του πολυπολιτισμού σ’ αυτή τη χώρα, και τέλος περιέγραψε τη σταδιακή καθοδική πορεία της διδασκαλίας της γλώσσας για λόγους που, κατά την άποψή μου, εξήγησε ικανοποιητικά. Τέλος ο Δρ Φίφης κατέθεσε ορισμένες προτάσεις οι οποίες θα ακουστούν αργότερα μαζί με τις υπόλοιπες προτάσεις άλλων συνέδρων.

Στη συνέχεια η Δρ Νικολαΐδου μίλησε για το Πιστοποιητικό Ελληνομάθειας, το οποίο χορηγείται από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας στη Θεσσαλονίκη. Η δρ Νικολαΐδου εξήγησε διεξοδικά τη δομή και τα πλεονεκτήματα του Πιστοποιητικού, ανέφερε ότι αναγνωρίζεται διεθνώς και ότι υπάρχουν, για την απόκτησή του, Εξεταστικά Κέντρα και στην Αυστραλία.

Οι επόμενοι ομιλητές κινήθηκαν σε διαφορετικές κατευθύνσεις: Ο κ. Δουβαρτζίδης, σε μια αισιόδοξη νότα, τόνισε ότι πρέπει να αισθανόμαστε περήφανοι για τα επιτεύγματά μας, ως παροικία. Τα επιτεύγματα αυτά, εκτός από τα Σχολεία που διδάσκουν την Ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό συμπεριλαμβάνουν επίσης Συλλόγους, Αδελφότητες, κτίρια κ.ά. Τόνισε μάλιστα ότι θα ήταν δυνατόν να συγκεντρωθεί ένα σοβαρό χρηματικό ποσό για την εξάπλωση της διδασκαλίας της γλώσσας.

Ο επόμενος ομιλητής, ο κ. Γαριβάλδης δεν συμμερίστηκε την αισιοδοξία του προηγούμενου ομιλητή. Αναφέρθηκε μάλλον στα μειονεκτήματα και τις ελλείψεις που υπάρχουν, κατά τη γνώμη του, στη διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας στην Αυστραλία -ανομοιομορφία μαθητών, αδιαφορία (κυρίως νέων) γονέων για τη γλώσσα, έλλειψη κυβερνητικής υποστήριξης προς την Ελληνική γλώσσα, ανεπάρκεια διδακτικού υλικού- και σύστησε συνεργασία και κοινή στρατηγική για αντιμετώπιση των παραπάνω δυσχερειών.

Ο κ. Τζιμπραγός επικεντρώθηκε στις προσπάθειες που καταβάλλονται από τον ίδιο και το διδακτικό προσωπικό για τη συνεχή βελτίωση της διδασκαλίας της γλώσσας. Μίλησε για τις υπάρχουσες προκλήσεις, και τις πρακτικές που χρησιμοποιούν για την αναβάθμιση του γλωσσικού επιπέδου: επιμόρφωση εκπαιδευτικών, χρήση τεχνολογίας, σχολικό θέατρο, πολιτιστικές εκδηλώσεις, επισκέψεις σε ελληνικά Ιδρύματα κ.ά

Τέλος, ο κ. Ζωγράφος, στην ίδια Ενότητα, ενημέρωσε τους συνέδρους για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα Κυβερνητικά Σχολεία και πρότεινε τρόπους προβολής της γλώσσας στο κρατικό σύστημα. Τόνισε ότι η δημιουργία Συλλόγων Γονέων και, μέσω αυτών, η πίεση στις διευθύνσεις των Σχολείων, θα μπορούσε να αποβεί ευεργετική για το μάθημα των Ελληνικών.

Στη δεύτερη Ενότητα ακούσαμε από τη Δρ Νίκου, την κ. Αναμουρλή και την κ. Κουσουράκη για τη διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας και τη θέση του μαθήματος στα Ημερήσια Δίγλωσσα Σχολεία (όπως είναι γνωστά στην Παροικία), τα σχολεία δηλαδή του Alphington Grammar, του Αγίου Ιωάννη και του Oakleigh Grammar.

Η Δρ Νίκου μίλησε για τη διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας στο Alphington Grammar και παρατήρησε ότι αρχικά ο αριθμός μαθητών που επέλεγε το μάθημα στο Δημοτικό ήταν ικανοποιητικός, συρρικνωνόταν όμως σταδιακά στο Γυμνάσιο. Με τη χρήση δραστικών μέτρων κατάφεραν να ανεβάσουν τον αριθμό των μαθητών -και το επίπεδο του μαθήματος- σε όλες τις τάξεις. Τα μέτρα αυτά συμπεριλαμβάνουν τη χρήση της τεχνολογίας, την αδελφοποίηση του Σχολείου με Σχολεία του εξωτερικού, ταξίδια στην Ελλάδα σε συνδυασμό με τη μελέτη και πρακτική χρήση της γλώσσας κ.ά., υιοθετώντας τη βασική παιδαγωγική αρχή “learning by doing” (μαθαίνουμε στην πράξη).

Η κ. Αναμουρλή αναφέρθηκε επίσης στον αρχικά μικρό αριθμό μαθητών του Ελληνικού προγράμματος, και στην υιοθέτηση μέτρων για την ανάκαμψή του. Η αλλαγή του προγράμματος και η συνεργασία του διδακτικού προσωπικού συνετέλεσαν τα μέγιστα στη βελτίωση του μαθήματος. Με στόχο τη διδαχή της γλώσσας και τη διατήρηση της παράδοσης, εισήγαγαν στο Πρόγραμμα θέματα πολιτιστικού περιεχομένου, καθώς και τη χρήση της τεχνολογίας.

Η κ. Κουσουράκη αναφέρθηκε στο ρόλο του Σχολείου σε σχέση με την εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας, και μίλησε για τα πλεονεκτήματα της διδαχής της γλώσσας στο “φυσικό” περιβάλλον ενός Ημερήσιου Σχολείου. Τόνισε επίσης ότι προσπαθούν να “περάσουν” τη διεργασία της μάθησης μέσα από ένα κλίμα ευχάριστο, με τη χρήση της τεχνολογίας και τα ταξίδια στην Ελλάδα.

Η τρίτη Ενότητα είχε ως αντικείμενο τα ΜΜΕ και τη συμβολή τους στη διατήρηση της Ελληνικής γλώσσας. Γνωρίζουμε βέβαια, όλοι, τη δύναμη των ΜΜΕ και τη δυνατότητα που έχουν όχι απλά να παρουσιάζουν μια πραγματικότητα, αλλά ακόμα και να επηρεάζουν καταστάσεις, και να διαμορφώνουν την κοινή γνώμη.

Και οι τρεις ομιλητές, οι κ.κ. Αλατζάς, Χατζημανώλης και Κοντός, αναφέρθηκαν στο γεγονός ότι η χρήση της Ελληνικής γλώσσας στην Αυστραλία περιορίζεται συνεχώς, αφού είναι ευκολότερο να μιλούν Αγγλικά όχι μόνο τα παιδιά αλλά και πολλοί από τους γονείς τους. Μίλησαν στη συνέχεια για τους διάφορους τρόπους με τους οποίους έχουν προσπαθήσει να βοηθήσουν την προώθηση της Ελληνικής γλώσσας. Ακούσαμε για ένθετα στις εφημερίδες με θέματα που ενδιαφέρουν τους μαθητές, μαθητικούς διαγωνισμούς, ραδιοφωνικά προγράμματα για τη νεολαία. Καθώς και για την πρόσφατη πρωτοβουλία του Νέου Κόσμου του Σαββάτου για την ελληνομάθεια της Μελβούρνης με τον τίτλο Μαθητοφρένεια.

Βέβαια, όπως κατανοούμε, ο ρόλος των ΜΜΕ στο ζήτημα της προώθησης της γλωσσας είναι βοηθητικός, και κάθε πρωτοβουλία σ’ αυτό το θέμα πρέπει να υποστηρίζεται από εκπαιδευτικούς, Σχολεία, Ιδρύματα, και από την παροικία γενικότερα.

Στην τέταρτη Ενότητα είχαμε μια ανομοιογενή ομάδα, που δεν σχετίζεται άμεσα με τη διδασκαλία της γλώσσας αλλά παίζει ρόλο ζωτικό στην εκμάθηση και διατήρησή της. Ήταν ο παππούς και η γιαγιά -ο κ. Μπαϊράμης και η κ. Λιακάκου- καθώς και οι κ.κ. Ηλιού, Ζάγκαλη και Ζίκα, απόγονοι μικτών γάμων ή μη ελληνικής καταγωγής, καθώς και ο 18χρονος παραγωγός εφαρμογών κ. Τσιούκλας. Κατέθεσαν όλοι τις δικές τους μαρτυρίες και εμπειρίες. Σίγουρα το παράδειγμά τους θα μπορούσε να βοηθήσει πολλούς στην προώθηση της ελληνικής γλώσσας.

Η κ. Λιακάκου και ο κ. Μπαϊράμης αναφέρθηκαν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γονείς και οι παππούδες/γιαγιάδες στο να μεταδώσουν την Ελληνική γλώσσα σε παιδιά και εγγόνια, σε ένα περιβάλλον στο οποίο κυριαρχεί η Αγγλική. Αν μάλιστα πρόκειται για μικτές οικογένειες, οι δυσκολίες αυτές είναι ακόμα πιο έντονες. Τόνισαν ότι η επιμονή στη χρήση της γλώσσας και ένα καλό σχολείο είναι απαραίτητα για ένα καλό αποτέλεσμα.

Ανάλογες προκλήσεις επικαλέστηκαν και οι κ.κ. Ηλιού και Ζάγκαλη. Τα παιδιά “μικτών” οικογενειών -όπως στην περίπτωση τη δική τους- αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια σχετικά με τη γλώσσα. Και σε τούτη την περίπτωση, η επιμονή ενός γονιού και του παππού η γιαγιάς, στη χρήση της γλώσσας είναι απαραίτητη, ενώ το Σχολείο καθώς και τα ταξίδια στην Ελλάδα είναι ζωτικής σημασίας.

Η κ. Ζίκα, μη Ελληνίδα, φοιτήτρια της Ελληνικής, υποστήριξε ότι η επιτυχία της στην εκμάθηση της γλώσσας οφείλεται στην αγάπη της για την Ελλάδα και τον πολιτισμό της, καθώς και στο υψηλό επίπεδο διδασκαλίας της γλώσσας στο Πανεπιστήμιο (La Trobe).

Όσο για τον κ. Τσιούκλα, υποστήριξε ότι η προσέλκυση μαθητών στην Ελληνική γλώσσα απαιτεί συγκεκριμένα κίνητρα: προοπτικές εργασίας, αγάπη για τη γλώσσα, την ελληνική μουσική, τον ελληνικό πολιτισμό. Και βέβαια άκρως βοηθητική είναι η χρήση της τεχνολογίας, την οποία ο ίδιος χρησιμοποιεί και με την οποία ασχολείται επαγγελματικά, έχοντας στο ενεργητικό του πάνω από 150 προγράμματα.

Η τελευταία ενότητα, η Πέμπτη, αφορούσε κυρίως τις μελλοντικές προοπτικές και είχε άμεση σχέση με τη συζήτηση που ακολούθησε, καθώς και με τις επί μέρους συζητήσεις στο τέλος κάθε θεματικής μονάδας. Είχαμε εδώ κάποιες ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις από τους ομιλητές, αλλά και από τους συνέδρους γενικότερα, ορισμένες εύστοχες παρατηρήσεις και μερικές σημαντικές εισηγήσεις. Σημειώνουμε, με μεγάλη συντομία, τα ακόλουθα:

Ο κ. Καλυμνιός αναρωτήθηκε πώς και γιατί τόσα Κέντρα Έρευνας, και Ιδρύματα διδασκαλίας της γλώσσας σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες, έπαψαν να υπάρχουν, και ποιοι λόγοι συνετέλεσαν στη φθίνουσα πορεία της Ελληνικής γλώσσας στην Αυστραλία. Η εικόνα, κατά την άποψή του, δεν έχει διαλευκανθεί. Συνηγόρησε, ως εκ τούτου, υπέρ της δημιουργίας Ιδρύματος Ελληνικής Γλώσσας, το οποίο θα ήταν υπεύθυνο για τη διεξαγωγή ερευνών σ΄αυτόν το χώρο, την έκφραση έγκυρης γνώμης και τη χάραξη υπεύθυνης πορείας για θέματα γλωσσικά.

Η Δρ Νικολούδη μίλησε για αύξηση σημαντική του αριθμού φοιτητών στο Πρόγραμμα Ελληνικών του Πανεπιστημίου La Trobe. Αναφέρθηκε στις μεταπτυχιακές έρευνες των φοιτητών και πληροφόρησε τους συνέδρους ότι κάποιες επιπρόσθετες πρωτοβουλίες και υποτροφίες θα αποβούν ευεργετικές για το Πρόγραμμα.

Η Δρ Ηροδότου έδωσε μια καθαρή εικόνα της διδασκαλίας της Ελληνικής γλώσσας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στη Μελβούρνη, καλύπτοντας το παρελθόν και το παρόν. Αναφέρθηκε στις τελευταίες δυσκολίες που αντιμετώπισε το Πρόγραμμα, και τόνισε τη σημαντική βοήθεια που ο ελληνικός τύπος, και η παροικία γενικότερα, προσέφεραν στον τομέα αυτό.

Ο Καθηγητής Παπαστεργιάδης εξήρε την προσφορά των Ελλήνων της Αυστραλίας στον πολυπολιτισμό της χώρας. Eπιβεβαίωσε, στη συνέχεια, την -γνωστή σε πολλούς- ευχάριστη είδηση, ότι η Κυβέρνηση θα τηρήσει την προεκλογική της υπόσχεση και θα χρηματοδοτήσει (μερικώς;) την ίδρυση Έδρας Νεοελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης. Η Έδρα αυτή, σύμφωνα με τον Καθηγητή Παπαστεργιάδη, θα έχει πολιτιστικό χαρακτήρα και θα συμπληρώνει το Ελληνικό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου La Trobe.

Τέλος, ο Δρ Ντάλας αναφέρθηκε στη “ελληνομάθεια” στην Βικτώρια, και έδωσε στατιστικά στοιχεία που αφορούν τους αριθμούς μαθητών που παρακολουθούν την Ελληνική γλώσσα σε διάφορα σχολεία. Ανέφερε ότι τα τελευταία χρόνια οι αριθμοί παραμένουν σταθεροί, και κατέθεσε κάποιες προτάσεις (που θα μας απασχολήσουν αργότερα) με στόχο την προσέλκυση επιπρόσθετων μαθητών.

Μετά από τις καταθέσεις αυτές και τη συζήτηση που ακολούθησε, μέσα σε όλο αυτό το πλέγμα των διαβουλεύσεων, ας δούμε αν μπορούμε να ξεχωρίσουμε κάποιες τάσεις ή κατευθύνσεις.

Η άποψή μου είναι ότι είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τέσσερις γενικές κατευθύνσεις:

1. Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
2. Καινοτομία/ Τεχνολογία
3. Παροικιακή Υποστήριξη / Συνεργασία / Μάρκετινγκ
4. Χρηματοδότηση / Δημιουργία Ιδρύματος Ελληνικής Γλώσσας

Τα παραπάνω ζητήματα -όπως παρακολουθήσαμε-αποτέλεσαν θέμα συζήτησης και για τους παρουσιαστές και για τους συνέδρους. Σε ορισμένα απ’ αυτά υπήρξε σύγκλιση γνωμών, για άλλα όμως ακούστηκαν σοβαρές διαφωνίες.

Επειδή ο χρόνος πιέζει, νομίζω θα ήταν προτιμότερο να περιμένουμε να γίνει η καταγραφή των ομιλιών και των τοποθετήσεων των συνέδρων. Επίσης, μαζί με τις διάφορες προτάσεις που ακούστηκαν, θα ήταν δυνατόν να έχουμε ένα γραπτό κείμενο, που θα ήμασταν σε θέση να μελετήσουμε, και να εκφέρουμε κάποια γνώμη ή και κάποια αντιπρόταση.

Κλείνω, λοιπόν με μια σύντομη παρατήρηση: Ένα Σεμινάριο, όπως το σημερινό, δεν είναι δυνατόν να δώσει τελεσίδικες απαντήσεις σε ερωτήματα σοβαρά, σαν αυτά που απασχόλησαν τους ομιλητές και τους συνέδρους, αλλά κυρίως να προτείνει τρόπους αντιμετώπισης των προκλήσεων. Από την άποψη αυτή, νομίζω πέτυχε το σκοπό του. Ο χρόνος, βέβαια, θα δείξει τα αποτελέσματα».