Έρευνα ΣΚΑΪ για το χάος στο Μάτι: «Έχει νεκρούς αλλά δεν τους ανακοινώνουν»

Συγκλονιστικοί διάλογοι υπευθύνων και κατοίκων: «Χάνεται η μπάλα» – «Αν η φωτιά περάσει τη χαράδρα δεν μπορούμε να την κρατήσουμε με τίποτα» – «Η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου» – «Χαμός γίνεται… Δεν ξέρει το δεξί χέρι τι κάνει το αριστερό» – «Έχει νεκρούς, αλλά δεν τους ανακοινώνουν» – «Κινδυνεύουμε»

Αποκαλυπτικούς διαλόγους για το χάος που επικρατούσε κατά τη διάρκεια της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι, τόσο σε επίπεδο συντονισμού όσο και σε επίπεδο επικοινωνιών μεταξύ πυροσβεστικής, αστυνομίας και Πολίτικης Προστασίας, καταγράφει το ντοκιμαντέρ «Μάτι: Τα ντοκουμέντα μιλούν», μια μεγάλη έρευνα του Αλέξη Παπαχελά για την τηλεόραση του ΣΚΑΪ.

Οι κραυγές αγωνίας των κατοίκων της περιοχής, άλλα και η απόγνωση αστυνομικών και πυροσβεστών τις ώρες που διαπίστωναν την πλήρη κατάρρευση του κρατικού μηχανισμού επαναφέρουν, 10 μήνες μετά, τα ίδια ερωτήματα για το τι συνέβη  τις ώρες της τραγωδίας άλλα και κατά πόσο έχουν διορθωθεί οι αδυναμίες για να μην επαναληφθούν αντίστοιχα φαινόμενα στο μέλλον.

«Έχει νεκρούς, αλλά δεν τους ανακοινώνουν» ακούγεται να δηλώνει ένας εκ των υπευθύνων την ώρα της πύρινης λαίλαπας.

Ο επιχειρησιακός υπάλληλος Πολιτικής Προστασίας Μάνος Τσαλιαγκός διηγείται στον ΣΚΑΪ τις εμπειρίες του για τις πρώτες στιγμές της φωτιάς. «Παίρνουμε τα κιάλια και βλέπουμε φωτιά προς Άγιο Σπυρίδωνα ή Νταού Πεντέλη. Ειδοποιεί το κέντρο της Πυροσβεστικής αλλά, όπως αναφέρει δεν έπαιρνε απαντήσεις, ήταν και το συμβάν της Κινέττας οπότε γινόταν το αδιαχώρητο. Αναρωτιούνται μετά από ένα λεπτό αν ο καπνός έρχεται από την Κινέττα. Στο Συντονιστώ Κέντρο δυσκολεύονται να βρουν οχήματα ή εναέριο μέσο για να συνδράμει. «Είμαστε ντιπ ξεβράκωτοι» παραδέχεται ένας από τους υπεύθυνους «δεν έχουμε μέσα να στείλουμε» αναφέρει άλλος.

«Αυτή η φωτιά δεν τελειώνει σήμερα» σκέφτεται ο κ. Τσαλιαγκός. Από τα επτά οχήματα που καταφθάνουν, τελικά μόνο τρία έχουν κατασβεστική ικανότητα. Τα περισσότερα είναι εθελοντικά κλιμάκια όπως του κ. Τσαλιαγκού. Το πρώτο εναέριο μέσο που παίρνει εντολή για τη φωτιά, δεν βλέπει φλόγες και ζητά συντεταγμένες από το Συντονιστικό για να ρίξει νερό.

«Αν δεν κάνετε ένα θαύμα θα καούν δύο πόλεις» τονίζουν πάντως οι κάτοικοι που ξέρουν την περιοχή ζητώντας πολλά εναέρια μέσα. Από το γραφείο του ΓΓ. Πολιτικής Προστασίας δεν παίρνουν στα σοβαρά τους κατοίκους. «Έχουμε 25 χρόνια στο Σώμα δεν θα το μάθουμε τώρα…» λέει ένας των στελεχών της ΓΓΠΠ  θεωρώντας ότι τα τηλεφωνήματα των κατοίκων είναι υπερβολικά. Όταν στις 17.30 η Πυροσβεστική διατάσσει γενική επιφυλακή η φωτιά έχει προχωρήσει. «Χάνεται η μπάλα» λέει μάλιστα ένας εκ των πυροσβεστών που αναφέρεται στις λάθος εκτιμήσεις για κίνδυνο πυρκαγιάς στον οικισμό της Καλλιτεχνούπολης, τη στιγμή που ένα από τα επικίνδυνα μέτωπα κατευθύνεται στο Νέο Βουτζά. «Είπα στον ασύρματο καιγόμαστε… Δεν το θυμάμαι» σημειώνει ο κ. Τσαλιαγκός.

Οι πυροσβέστες δίνουν απεγνωσμένα μάχη για να μην περάσει η πυρκαγιά τη Λεωφόρο Μαραθώνος «Αν η φωτιά περάσει τη χαράδρα δεν μπορούμε να την κρατήσουμε με τίποτα» ακούγεται να λέει ένας πυροσβέστης. Κάποια από τα εναέρια που δίνεται εντολή να επιχειρήσουν δεν πετάνε ποτέ. Το ένα έχει βλάβη, το άλλο δεν μπορεί να απογειωθεί λόγω των ισχυρών ανέμων. Σα να μην έφθανε αυτό στην Κόρινθο, παρουσιάζεται νέα εστία στα διυλιστήρια. Από τη διοίκηση των διυλιστηρίων ζητούν επίγεια εναέρια μέσα. Ο διοικητής αποφασίζει το δεύτερο εναέριο να κάνει μόνο μια ρίψη στις πύρινες εστίες της Ανατολικής Αττικής και μετά να κατευθυνθεί προς Κόρινθο. Στο πεδίο των πύρινων εστιών επικρατεί χάος όσον αφορά τις επικοινωνίες. Αλλά και στο Συντονιστικό Κέντρο τα υποσυστήματα που υποστηρίζουν την επιχείρηση κατάσβεσης μοιάζουν να μη λειτουργούν.

Οι κάτοικοι στο Κόκκινο Λιμανάκι και στο Μάτι είναι ακόμα ανυποψίαστο. Η Ντέπι Αργυροπούλου βρισκόταν στο σπίτι της στο Κόκκινο Λιμανάκι με την κόρη της χωρίς να γνωρίζει τίποτα. Ο Άρης Χερουβείμ δηλώνει ότι εκείνη τη μέρα όλα τα μέσα βρίσκονταν στην Κινέττα. Η φωτιά εξαπλώνεται γρήγορα. Στις 6.32 περνάει τη Λεωφόρο Μαραθώνος, τη «γραμμή άμυνας» της πυροσβεστικής. «Η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου» παραδέχεται ένας εκ των υπευθύνων. «Χαμός γίνεται… Δεν ξέρει το δεξί χέρι τι κάνει το αριστερό» παραδέχεται συνομιλητής του.

Η κατάσταση γίνεται κρίσιμη η πυροσβεστική έχει έλλειμμα συντονισμού και πρόβλημα επικοινωνίας με τις συναρμόδιες υπηρεσίες. Ξαφνικά όλοι συνειδητοποιούν ότι πρέπει να γίνουν εκκενώσεις κατασκηνώσεων και οικισμών. Ο δήμος Αθηναίων εκκενώνει μόνος του τις κατασκηνώσεις του Άγιου Ανδρέα. Στέλεχος της πυροσβεστικής που είχε νωρίτερα πετάξει πάνω από τη φωτιά ενημερώνει τον τότε επιχειρησιακό υπαρχηγό της πυροσβεστικής και σημερινό αρχηγό της πυροσβεστικής Βασίλη Ματθαιόπουλο για την ένταση της φωτιάς και την εκτίμησή του για την ύπαρξη νεκρών. «Έχει καεί πολύς κόσμος να ξέρεις. Έχει καεί κόσμος». «Ό,τι δυνάμεις έχουμε, εκεί. Στείλε Χρήστο… Κοίτα τα εναέρια» απαντά ο κ. Ματθαιόπουλος.

Tην ίδια στιγμή εκατοντάδες κάτοικοι έχουν εγκλωβιστεί και καλούν απεγνωσμένα σε βοήθεια: «Δεν μπορώ να φύγω… Καίγεται όλος ο κήπος γύρω – γύρω (…) το συντομότερο, παρακαλώ» αναφέρει η γυναίκα. «Δεν είναι ταξί να το παραγγείλουμε» απαντούν από το πυροσβεστική. «Μα και εγώ κινδυνεύω κύριε, κινδυνεύω σας λέω!» απαντά η γυναίκα. «Καλησπέρα έχει πάρει φωτιά το σπίτι του κ. Ψινάκη του δήμαρχου Μαραθώνα» λέει την ίδια ώρα ο αστυνομικός του δημάρχου, με αποτέλεσμα να σταλεί βοήθεια στην κατοικία.

«Είναι εγκλωβισμένα τέσσερα οχήματα πυροσβεστικά οχήματα… Υπάρχει μεγάλο πρόβλημα στη Ζούγκλα… Υπάρχουν αμάξια με κόσμο» δηλώνουν στις ενδοεπικοινωνίες  τους οι πυροσβέστες.

Η Κορίνα Κωνσταντινίδου, βρίσκεται κι αυτή εγκλωβισμένη στο σπίτι της στο Μάτι. Δηλώνει ότι δεν είχε νόημα η φυγή. «Κατάλαβα ότι δεν είχε νόημα να φύγω… Θα καιγόμουν τρέχοντας» αναφέρει. «Το δίπλα σπίτι φλεγόταν ολόκληρο, ακούγονταν τρομεροί κρότοι, και κάποιο έσκασε το ντεπόζιτο του πετρελαίου του καλοριφέρ τους… Είπα ήρθε το τέλος μας». «Είμαστε 3 άνθρωποι εγκλωβισμένοι, φοβόμαστε να βγούμε από το σπίτι, παντού υπάρχει φωτιά» δηλώνει στην πυροσβεστική η κ. Κωνσταντινίδου, με αυτός να της απαντά: «απ’ ό,τι αντιλαμβάνομαι δεν κινδυνεύετε άμεσα». «Πώς το αντιλαμβάνεστε;! Αφού δίπλα μου βλέπω τη φωτιά» ανταπαντά η τρομοκρατημένη γυναίκα. Άλλος υπεύθυνος, χωρίς να γνωρίζει την κατάσταση καλά, της λέει να φύγουν από το σπίτι και να κατευθυνθεί στην παραλία. Πυροσβέστης επικοινωνεί με την αστυνομία για να απεγκλωβίσει με αστυνομικό να δυσανασχετεί.

Στο Συντονιστικό Κέντρο βρίσκονται οι υπουργοί Τόσκας και Σκουρλέτης, ο ΓΓ. Πολιτικής Προστασία Καπάκης μαζί με την ηγεσία του πυροσβεστικού σώματος παίρνουν τις αποφάσεις. «Το ελικόπτερο που έχει έρθει να μού ρίξει γιατί δεν το ακούω; Θα μας φύγει η φωτιά» δηλώνει ένας πυροσβέστης στη συντονίστρια ζητώντας εναγωνίως βοήθεια, ωστόσο ο προϊστάμενός της δηλώνει ότι υπάρχει εντολή υπουργού για τη μη διάθεση του εναέριου μέσου. Την ίδια ώρα νέες πύρινες εστίες ξεσπούν. Στο Κέντρο Επιχειρήσεων σηκώνουν τα χέρια ψηλά. «Σε ποια φωτιά να στείλω;» ρωτά η συντονίστρια». «Στη χειρότερη» απαντά ο προϊστάμενος. «Δεν ξέρω ποια είναι η χειρότερη» ανταπαντά εκείνη.

Στο αρχηγείο της πυροσβεστικής ξυπνούν μνήμες από το 2007 στην Ηλεία όπου άνθρωποι εγκλωβίστηκαν και κάηκαν. «Να ανοίξει ο δρόμος να μην εγκλωβιστεί ο κόσμος όπως στην Ηλεία» λέει ένας πυροσβέστης σε συνάδελφό του. Τα στελέχη της πυροσβεστικής καλούνται να πάρουν δύσκολες αποφάσεις. Πολλές φορές στέλνουν τους κατοίκους αντί για τη σωτηρία, στο θάνατο. «Κάντε υπομονή, λέει ένας πυροσβέστης στην κ. Αργυροπούλου». «Πόση υπομονή να κάνω;» τον ρωτά αυτή. Στην παραλία, επικρατεί χάος. «Οι άνθρωποι πνίγονται από τους καπνούς» αναφέρει κάτοικος στην πυροσβεστική. Ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου Ramanda όπου έχουν βρει καταφύγιο 400 κάτοικοι, προειδοποιεί ότι εάν η φωτιά φτάσει στις δεξαμενές γκαζιού του ξενοδοχείου θα υπάρξει καταστροφή, με τον εκπρόσωπο της πυροσβεστικής να του ζητά να φροντίσει ο ίδιος το θέμα με πούλμαν που θα απομακρύνουν τους κατοίκους, με τον ιδιοκτήτη να εξηγεί ότι δεν έχει πρόσβαση.

«Της π….ας γίνεται» αναφέρει ένας πυροσβέστης. «Εγκλωβισμένοι… χάος, ούτε το ‘07 δεν έχω δει κάτι τέτοιο…» του απαντά άλλος. Στις 7.50 το απόγευμα καταγράφεται η πρώτη κλήση για νεκρό, ωστόσο στο Συντονιστικό είναι επιφυλακτικοί.

«Αυτό που αντίκρισα δεν πρόκειται να το ξεχάσω ποτέ… Σαν ένα σεληνιακό τοπίο» ανέφερε στον ΣΚΑΪ ο εθελοντής της Λέσχης Εφέδρων Ενόπλων Δυνάμεων Κωνσταντίνος Πέτρου, που διηγείται ότι μαζί με έναν πυροσβέστη βρίσκουν σε αμάξι απανθρακωμένο άνθρωπο. Τα τηλεφωνήματα για απανθρακωμένες σορούς πληθαίνουν καθώς η ώρα περνάει. «Να δούμε πού θα φτάσουμε» λέει ένας ανώτερος αξιωματικός. «Έχει νεκρούς, αλλά δεν τους ανακοινώνουν» δηλώνει άλλος. Στις 11.30 το βράδυ ο πρωθυπουργός καταφτάνει στο Συντονιστικό Κέντρο της πυροσβεστικής.