Η παράσταση των Τετραδίων της Αντζέλ Κουρτιάν στο Παρίσι στο Θέατρο του Μοντρέιγ

Στο κλείσιμο της επετείου της Γενοκτονίας των Αρμενίων του 1915, την οποία τίμησε επίσημα για πρώτη φορά η Γαλλία, την 24^η Απριλίου του 2019, η Χριστίνα Αλεξανιάν,προσκεκλημένη από το Κοινοτικό Θέατρο Berthelot του Μοντρέιγ, ερμήνευσε τον ρόλο της Αντζέλ Κουρτιάν στο έργο Τα τετράδια της Αντζέλ Κουρτιάν.  Στο θεατρικό έργο, γραμμένο στα ελληνικά, είχαν προστεθεί υπέρτιτλοι στα γαλλικά, ενώ τη διασκευή και τη σκηνοθεσία του έκανε η Χριστίνα Αλεξανιάν από το ομότιτλο βιβλίο.

Πρόκειται για μια συγκλονιστική μαρτυρία που μας αποδίδει η  Αντζέλ Κουρτιάν και που αναφέρεται στους διωγμούς που υπέστη ένας ολόκληρος λαός, ο δικός της λαός, ξεριζωμένος από τη γη του, που έτρεχε να γλιτώσει μακριά από τον πόλεμο, την πείνα και την εξολόθρευση. Μέσα από τα μάτια του παιδιού που ήταν τότε, οι θεατές ξαναζούν την καταστροφή της Σμύρνης, τον γολγοθά του ελληνισμού της Μικράς Ασίας, τις ατέλειωτες πορείες των προσφύγων, τις σφαγές, το φόβο και το θάνατο, αλλά και την ανθρωπιά, την αγάπη και την αλληλεγγύη που αναβλύζουν από τις καρδιές των θυμάτων. Μόνο πολύ αργότερα, στην Ελλάδα, θα εμπιστευτεί, στα σχολικά τετράδια των μικρών εγγονών της, την πολύτιμη διήγηση-ντοκουμέντο της παραδειγματικής πορείας – που παίρνει σχεδόν ένα χαρακτήρα μύησης – πορείας που θα τις οδηγήσει, με τη μητέρα και τις δυο αδελφές της, από την Προύσα στο Αφιόν Καραχισάρ, τη Μαγνησία και τη Σμύρνη και, στη συνέχεια, στην Κρήτη και στον Πειραιά.

Η Χριστίνα Αλεξανιάν γίνεται, είναι, στην αρχή η Σοφία Κουρτιάν και κατόπιν η παιδούλα Αντζέλ, η πιο μικρή κόρη της, σκανδαλιάρα, χαρωπή και καταφερτζού. Ενσαρκώνει, χάρη σε μιαν ερμηνεία που μας καθηλώνει –τόσο πιστευτά και φυσικά όλα, λόγια αλλά και συμπεριφορά – αυτήν τη «μικρή» ηρωίδα, παρά τη θέλησή της, παγιδευμένη στη δίνη της πιο ολέθριας δεκαετίας που έζησε ο αρμενικός λαός. Τα παραδοσιακά τραγούδια, εξιδανικευμένα από την μαγικά ωραία φωνή της Μαρίας Σπυριδωνίδου και τις συνταρακτικές εικόνες από τα επίκαιρα της εποχής περιβάλλουν τόσο τέλεια το πρόσωπο και τη σιλουέτα της ηθοποιού που μοιάζει να έχει τηλεμεταφερθεί κυριολεκτικά σ’ εκείνα τα χρόνια… Πρόκειται για έναν εξοντωτικό μαραθώνα, χωρίς ανάπαυλα, όπου το μόνο που μπορείς να κερδίσεις, έτσι και νικήσεις, είναι ένα τόσο δα μικρό δικαίωμα να ζήσεις. Ένα μεγάλο ευχαριστώ, εκ μέρους του κοινού της, στην Χριστίνα Αλεξανιάν που έκανε να πλανιέται πάνω από όλη την αίθουσα μια συγκίνηση τόσο αισθητή που ο θεατής την ψηλαφούσε σχεδόν, χάρη στην ένταση της ερμηνείας της που αντλεί σίγουρα από ένα σταθερό και ιδιαίτερα εξασκημένο ταλέντο, αλλά κυρίως από τη διπλή αλήθεια της Ιστορίας και της καρδιάς. Κι ακόμα περισσότερο γιατί, στην απέραντη στυγερότητα τούτης της τραγωδίας, μια σπίθα ελπίδας κατάφερε πάντα να επιζήσει, ένα μικρό φωτάκι χάρης, όπως το μικρό αγγελούδι της που δεν νικήθηκε ποτέ, από τίποτα! Σ’ ευχαριστούμε, αγαπητή Χριστίνα, που μπόρεσες, τόσο δυνατά, να ζωντανέψεις το έργο της μνήμης και να τιμήσεις την ανθρώπινη συνείδηση.

Επίσης, ας μας επιτραπεί να υπογραμμίσουμε την δραστήρια συμβολή, στην επιτυχία της παράστασης, του Θεάτρου Berthelot και όλου του προσωπικού του, με μια ιδιαίτερη μνεία για την  Alexie Lorca και τον Herman Délicayan, ακούραστους και υποδειγματικούς εργάτες στην υπηρεσία της τέχνης και του πολιτισμού, με άλλα λόγια των καλλιτεχνών και του κόσμου. Ας δεχτούν, εδώ, όλες τις θερμές ευχαριστίες μας! Την συμβολή επίσης της Ελληνικής Κοινότητας Παρισιού και περιχώρων στην παρουσίαση αυτή και ιδιαίτερα της προέδρου της, Σέτα Θεοδωρίδου που ακούραστη συνέβαλλε στην πραγματοποίηση των δύο παραστάσεων. Και δεν ξεχνάμε βέβαια, από την πλευρά της Ελλάδας, να ευχαριστήσουμε εκ βάθους καρδίας τον Βαγγέλη Χατσατουριάν, Αντιδήμαρχο, Πρόεδρο του Πολιτιστικού Οργανισμού Νέας Σμύρνης και πρωτεργάτη της παραγωγής του θεάματος. Ένα μεγάλο τελευταίο ευχαριστώ – που πρέπει να ειπωθεί, ιδιαίτερα σε αυτές τις συνθήκες, – στο πολυπληθές κοινό που, συμμετέχοντας σε αυτή την αναμνηστική τελετή, δέχτηκε μια επιπλέον ενέργεια, ώστε να γίνει, με τη σειρά του, ένας γοργός και άγρυπνος πομπός !

 Μαρία Ρομπλέν