Τα θέματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο εκτός συνόρων Ελληνισμός. Μέρος ΙI Η Γλώσσα.

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΑΣΠΙΝΑ

Ερευνώντας τα σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η ελληνική Γλώσσα στις ομογενειακές παροικίες, θα προτάξουμε τις απόψεις του γνωστού Ελληνο-Ιταλού πανεπιστημιακού δασκάλου Γιάννη Κορίνθιου. Του ανθρώπου που με τις άοκνες πολυετείς προσπάθειές του, πέτυχε να πείσει την ελληνική πατρίδα να υλοποιήσει την ιδέα του, για την καθιέρωση «Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού».

Ας δούμε, λοιπόν, πως ο πανεπιστημιακός δάσκαλος αντιμετωπίζει την Ελληνική Γλώσσα:

«Ως, θησαυρό και παρακαταθήκη. Ως ταυτιζόμενη με το μέλλον του Ελληνισμού. Ειδικά, δε για την Ομογένεια, γλώσσα σημαίνει ταυτότητα», λέει στην PanHellenic Post.

Θα μπορούσαμε, από την δημοσιογραφική μας εμπειρία, να παραθέσουμε αναρίθμητα αποσπάσματα, διαφημιστικά μηνύματα, φράσεις σπουδαίων ανθρώπων, ακόμα και στίχους κορυφαίων ποιητών που να αποθεώνουν την ελληνική Γλώσσα. Δεν τα χρειάζεται. Μια Γλώσσα ζωντανή και ομιλούμενη συνεχώς εδώ και 3.000 χρόνια, μια Γλώσσα που πάνω της έχει «ακουμπήσει» ο Ευρωπαϊκός, ίσως και όχι μόνον, Πολιτισμός, το μόνο από το οποίο έχει ανάγκη, είναι η διατήρηση, η στήριξη, ο σεβασμός και η διάδοσή της σήμερα.

Αυτή η Γλώσσα βρίσκεται σε πραγματικό κίνδυνο, σήμερα, ανάμεσα στον εκτός συνόρων ελληνισμό. Βρίσκεται σε κίνδυνο ακόμη και μέσα στην μητρόπολη του ελληνισμού, αλλά αυτό είναι άλλης τάξεως και υφής ζήτημα…

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η Γλώσσα στο ομογενειακό περιβάλλον; Γιατί όλο και λιγότερα παιδιά της δεύτερης γενιάς ομιλούν την Ελληνική Γλώσσα; Γιατί, ακόμη λιγότερα τη διδάσκονται;  Το πρόβλημα είναι σοβαρότερο αν εξετάσουμε τι γίνεται στην τρίτη και την τέταρτη γενιά, αν έχουμε περάσει σε τέταρτη γενιά ομογενών. Στην Τρίτη γενιά,  κινδυνεύει θανάσιμα να χαθεί η γλώσσα μας. Στην τέταρτη, μάλλον έχει χαθεί.

«Όλοι οι Ομογενείς έχουν τον φόβο να καταλήξουνε Ποσειδωνιάτες, ανίκανοι πια να αρθρώσουνε μια κουβέντα ελληνική ή να χρησιμοποιήσουνε το ελληνικό αλφάβητο. Οι ομογενείς δεν θέλουν να αφελληνιστούν» γράφει σε πόνημά του ο καθηγητής Γιάννης Κορίνθιος.

Η αξία της διατήρησης της μητρικής γλώσσας, έχει, εντούτοις, προσλάβει οικουμενικό χαρακτήρα, με την παγκοσμιοποίηση. Μάλιστα, η 21 Φεβρουαρίου είναι παγκόσμιος ήμερα μητρικής γλώσσας που καθιερώθηκε το 1999 από τη Γενική Συνέλευση της ΟΥΝΕΣΚΟ. Σκοπός η διάδοση των λιγότερων ομιλούμενων γλωσσών και η ανάπτυξη της γλωσσικής πολυμορφίας και της πολύγλωσσης εκπαίδευσης…

Για να δούμε, λοιπόν, τι πρέπει να γίνει για να διασωθεί η Ελληνική Γλώσσα στην Ομογένεια, πρέπει πρώτα να δούμε τι φταίει για τη σημερινή κατάσταση. Πολλοί είναι οι παράγοντες που συνέβαλαν  στη δημιουργία του υπαρκτού κινδύνου αφελληνισμού των ομογενών. Ιδού μερικοί από αυτούς:

1. Οι μικτοί γάμοι.
2. Η χρήση επιχωρίων Γλωσσών στην Θεία Λειτουργία.
3. Η αδιαφορία των γονιών για την παρακολούθηση ελληνικών σχολείων.
4. Ο στόχος της κοινωνικής και επαγγελματικής αποκατάστασης στρέφει τους νέους ομογενείς στην Αγγλική ή σε τοπικές γλώσσες.
5. Το Ελληνικό Κράτος επενδύει όλο και λιγότερα χρήματα στην ελληνόγλωσση εκπαίδευση των παιδιών των ομογενών.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χρησιμοποιούνται και «αυτοδίδακτοι –κάποιες φορές- ομογενείς δάσκαλοι» όπως αναφέρει σε σχετικό πόνημά του ο καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης, ενώ στα απογευματινά σχολεία, όπως πάλι ο ίδιος επισημαίνει,  «παίρνουν οι δάσκαλοι κουρασμένα από το καθημερινό αμερικανικό σχολικό πρόγραμμά τους παιδιά της ελληνικής Ομογένειας, τα οποία στο σπίτι τους δεν ακούνε πια Ελληνικά, και προσπαθούν να τους διδάξουν την Ελληνική».

Και εάν για τους μικτούς γάμους δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι, παρά να ευχηθούμε να υπάρχουν παππούδες και γιαγιάδες στην οικογένεια,  γιατί τότε μπορεί τα εγγόνια να μάθουν λίγα ελληνικά, για τους υπόλοιπους λόγους πολλά μπορούν –και πρέπει- να γίνουν.

Βασική προϋπόθεση για να επιβιώσει η ελληνική γλώσσα στον Ελληνισμό του εξωτερικού, είναι οι γονείς να στέλνουν τα παιδιά τους να μάθουν Ελληνικά. Δεν είναι απλώς θέμα μιας στοιχειώδους γλωσσικής επικοινωνίας στα Ελληνικά, αλλά αίσθηση ταυτότητας, θέμα γνώσης μιας καλλιεργημένης ευρωπαϊκής γλώσσας που η κατάκτησή της προάγει τη σκέψη τους, και συγχρόνως και μια σημαντική στήριξη για τα Αγγλικά τους.

Σ΄ αυτό, βέβαια, πρέπει να συντελέσει και το ελληνικό Κράτος,  βελτιώνοντας αυτό που ήδη κάνει. Με τους αποσπασμένους δασκάλους. Χρειάζονται περισσότεροι, καλύτερα καταρτισμένοι και αξιοπρεπέστερα αμειβόμενοι δάσκαλοι,  και με ασφαλιστική-συνταξιοδοτική εξασφάλιση. Επίσης να αξιοποιηθούν, συμπληρωματικά, και οι ελληνικής καταγωγής δάσκαλοι που σπουδάζουν τα Ελληνικά σε αμερικανικά πανεπιστήμια. Να στέλνει περισσότερα και απολύτως σύγχρονα βιβλία και εν γένει εκπαιδευτικό υλικό.

Όπως μας πληροφορεί από την romiosini.org.gr η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Γεωργία-Ξανθάκη –Καραμάνου, στα υπάρχοντα ελληνοκεντρικής εκπαίδευσης σχολεία που λειτουργούν στις μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ, του Καναδά, της Αυστραλίας και της Ν. Αφρικής ακόμη, τα περισσότερα των επι μέρους Ορθόδοξων Εκκλησιών, πλέον έχουν προστεθεί και δίγλωσσες τάξεις ενταγμένες στα τοπικά εκπαιδευτικά συστήματα αναγνωρισμένα και από το Ελληνικό κράτος σχολεία, απογευματινά Κοινοτικά Σχολεία,  ιδιωτικά ανεξάρτητα σχολεία. Τα Ελληνικά επίσης διδάσκονται ως ξένη γλώσσα σε Δίγλωσσα Δημόσια Σχολεία (High School): διδάσκονται ως μάθημα επιλογής σε αρκετά Γυμνάσια και Λύκεια στα οποία φοιτούν Έλληνες καθώς και μαθητές άλλων εθνοτήτων.

Χρειάζεται, όμως, να αναπτυχθεί περισσότερο ο θεσμός των Charter schools που όχι μόνο θα προσφέρει ελληνικές γνώσεις σε νεαρούς ομογενείς, αλλά θα προσελκύσουν και το ενδιαφέρον πολλών παιδιών της τοπικής κοινωνίας δημιουργώντας, έτσι και νέους φιλέλληνες.

Θα πρέπει να εξοικειωθούν οι γονείς και τα παιδιά, με την αντίληψη ότι η εκμάθηση της ελληνικής Γλώσσας έστω ως δεύτερης Γλώσσας, θα διευκολύνει και τις σπουδές τους στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής ενώ θα τα ωφελήσει σημαντικά τόσο στην κοινωνική όσο και την επαγγελματική τους αποκατάσταση. «Η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο που θα αποκαλύπτει στον μαθητή πως έχει επηρεάσει ετυμολογικά τις επιστήμες, την παγκόσμια σκέψη και  πολιτική και θρησκευτική ορολογία. Να διδάσκεται η ηθική του Αριστοτέλη και η ελληνική φιλοσοφία στα σχολεία ως προσέγγιση ανάπτυξης αναλυτικής σκέψης και ηθικού χαρακτήρα»,  μας είπε ο πρόεδρος του ιστορικού Συλλόγου Ελλήνων Εκπαιδευτικών της Νέας Υόρκης «Προμηθεύς» Δημοσθένης Τριανταφύλλου. Και πρόσθεσε: «είναι η γλώσσα του Ομήρου και των μεγάλων φιλοσόφων» και «η μόνη που δε δανείστηκε ξένες λέξεις». Πρόσθεσε, δε, πως ο ίδιος διδάσκει την ελληνική, «χρησιμοποιώντας την ετυμολογία των λέξεων, και την συγκριτική γλωσσολογική προσέγγιση δείχνοντας στα παιδιά τις τόσες αγγλικές λέξεις που έχουν ελληνικές ρίζες».

Μία άλλη παράμετρος, αφορά στην επαναφορά των Ελληνικών στη Θεία Λειτουργία,  ως απαραίτητο στοιχείο εξοικείωσης των νεαρών ομογενών με την ελληνική Γλώσσα. Για τους  αλλοδαπούς Χριστιανούς και τους ομογενείς που δεν μιλούν την ελληνική, ας γίνουν ξεχωριστές Λειτουργίες. Ο «αχταρμάς» ποτέ δεν βοήθησε κανέναν.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το πείραμα της Μελβούρνης (Αυστραλία) όπου τα τέσσερα τελευταία χρόνια πραγματοποιείται το «Μιλάμε Ελληνικά Τον Μάρτιο», μια εκστρατεία που έχει στόχο να ενισχυθεί το ενδιαφέρον της κοινότητας, του τοπικού εκπαιδευτικού συστήματος και της κυβέρνησης για  τη διδασκαλία, την εκμάθηση και την ομιλία της ελληνικής γλώσσας.

Στην Ιταλία, από όπου ξεκίνησε η «Παγκόσμια Ημέρα  της ελληνικής Γλώσσας», η Ομογένεια και τα Κλασσικά Λύκεια την αγκάλιασαν και πραγματοποιούν κάθε 9 Φεβρουαρίου συγκινητικές εκδηλώσεις μετατρέποντας και τα Ιταλόπουλα σε φιλέλληνες!

Ένα ακόμα ισχυρό κίνητρο για τα Ελληνόπουλα τής Ομογένειας να μάθουν Ελληνικά αποτελούν οι οργανωμένες επισκέψεις στην Ελλάδα (μαθήματα – γνωριμία με Ελληνόπουλα – επισκέψεις πολιτιστικές – διασκέδαση), που ξεδιπλώνουν στα μάτια των παιδιών τη σύγχρονη ζωντανή ευρωπαϊκή Ελλάδα, αυτή που τα κάνει να νιώθουν περήφανα.

Πώς θα φτάσουμε σ΄ αυτούς τους στόχους;   Μαζί με την ελληνική πολιτεία και οι πλούσιοι Ομογενείς στις μεγάλες ομογενειακές Παροικίες, πρέπει να συμβάλουν αποφασιστικά στο να ανοίξουν περισσότερες έδρες ελληνικών σπουδών στα μεγάλα ξένα πανεπιστήμια. Στο να ανοίξουν περισσότερα Σχολεία κατά τόπους είτε με το σύστημα των Charter είτε με όποιο άλλο πρόσφορο σύστημα.

Πρέπει να τα χρηματοδοτήσουν. «Εκεί που πλούσιοι ομογενείς δίνουν 100 εκ. σε Μουσεία κλπ., να δώσουν 99 εκ. τι θα πάθουν; Δεν θα τα δεχθούν;  Δεν θα τους αφιερώσουν τους ίδιους ύμνους; Και να δώσουν το 1 εκ. σ΄ αυτό που λέγεται Ελληνική Παιδεία», μας έλεγε σε συνέντευξη που παλιότερα είχε παραχωρήσει στην Panhellenic Post, η  Στέλλα Κοκόλη, ιδρύτρια  και  Πρόεδρος  του Federation of Hellenic Educators στην Αμερική.

Αλλά και οι απλές οικογένειες των ομογενών, προτείνουν κάποιοι ομογενειακοί παράγοντες, θα πρέπει ίσως να θεσπιστεί να καταβάλλουν ένα μικρό ποσό ετησίως για την στήριξη των ελληνικών σχολείων. Σαν ένα μέρισμα «επένδυσης στα παιδιά μας».