10 συν 1 προκλήσεις το 2019 για την ελληνική οικονομία

Αντιμέτωπη με μια σειρά από προκλήσεις θα βρεθεί το 2019 η Ελληνική Οικονομία. Η πρώτη «καθαρή» από μνημόνια χρονιά μετά από σχεδόν μια δεκαετία δημοσιονομικών προγραμμάτων ξεκινά με το τοπίο να είναι μάλλον «θολό» εξαιτίας των επερχόμενων πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων, αλλά και του δύσκολου σκηνικού που έχει δημιουργηθεί διεθνώς.

Μια σειρά από σημαντικούς παράγοντες οι οποίοι θα κρίνουν την πορεία και της Ελληνική Οικονομίας, αναμένεται να κρίνουν τη δυνατότητα ομαλής εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού στην πρώτη «μεταμνημονιακή» περίοδο.

Με τους δανειστές (θεωρητικά) πλέον να μην έχουν υπό ασφυκτικό έλεγχο τις Ελληνικές αρχές, αλλά να παραμένει η αυξημένη εποπτεία, μένει να φανεί αν η Ελληνική πλευρά μπορεί να προχωρήσει στην υλοποίηση των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων. Αυτή η προσπάθεια θα πρέπει να συνδυαστεί  και με την ομαλή εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού, αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις  και ταυτόχρονα δημιουργώντας αίσθημα επιστροφής στην «κανονικότητα».

Αυτό όμως προϋποθέτει η κυβέρνηση να προχωρήσει σε δράσεις οι οποίες θα βοηθήσουν την οικονομία. Ταυτόχρονα θα πρέπει να σταλούν μηνύματα σε αγορές και επενδυτές ότι η Ελλάδα αποτελεί και πάλι ασφαλής επιλογή για επενδύσεις, ενώ παράλληλα μπορεί να διαχειριστεί με τον καλύτερο τρόπο τις 10+1 προκλήσεις του 2019.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Από τις μεγαλύτερες, αλλά και σημαντικότερες προκλήσεις της νέας χρονιάς είναι η επίτευξη του στόχου ανάπτυξης 2,5% του ΑΕΠ. Οι αναλυτές δείχνουν διχασμένοι σχετικά με τις δυνατότητες επίτευξης του στόχου. Ενδεικτικότερο παράδειγμα η διαφορά που υπάρχει μεταξύ των εκτιμήσεων του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το ΔΝΤ βρίσκεται πιο κοντά στις Ελληνικές εκτιμήσεις «βλέποντας» το 2019 ρυθμό ανάπτυξης 2,4% του ΑΕΠ. Αντίθετα οι εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπουν ρυθμό ανάπτυξης 2% του ΑΕΠ.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ: Η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων παραμένει το ζητούμενο, την στιγμή που ο προϋπολογισμός δείχνει μείωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και η αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας παραμένει στα χαρτιά. Η πρόκληση μοιάζει ακόμα μεγαλύτερη από τη στιγμή που ο προϋπολογισμός προβλέπει αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων κατά 11,9% το 2019 όταν ο αντίστοιχος στόχος για το 2018 ήταν μόλις 0,8%.

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ: Η μάχη των πλεονασμάτων θα συνεχιστεί και τη φετινή χρονιά. Η μεγάλη διαφορά όμως σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια είναι η πρόθεση της κυβέρνησης να περιορίσει τις πολιτικές λιτότητας, να αυξήσει τα κονδύλια της επιδοματικής πολιτικής και να επιχειρήσει να επιστρέψει μέρος των απωλειών τις οποίες προκάλεσαν τα Μνημόνια. Ήδη ο βαθμός δυσκολίας στην επίτευξη του στόχου ανεβαίνει από τη στιγμή που η κυβέρνηση συμφώνησε με τους Θεσμούς να μην προχωρήσει στην περικοπή των συντάξεων. Ως εκ τούτου θα κριθεί από την ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού και τις αναπτυξιακές πολιτικές εάν θα επιτευχθεί ο στόχος για πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ το 2019.

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ: Η συμφωνία μεταξύ Θεσμών και κυβέρνησης προκειμένου να τερματιστεί η περίοδος των μνημονίων, περιελάβανε ένα αυστηρό όρο. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε στους Θεσμούς ότι δεν θα σταματήσει την προσπάθεια δημοσιονομικού εξ ορθολογισμού και υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων. Ειδικά στο σκέλος των μεταρρυθμίσεων οι Θεσμοί δίνουν ιδιαίτερα σημασία, έχοντα ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τις καθυστερήσεις που έχουν παρατηρηθεί στην πραγματοποίηση των στόχων.

ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ: Ο περιορισμός του δημόσιου χρέους παραμένει από τα μεγαλύτερα στοιχήματα που έχει να κερδίσει η Ελληνική Οικονομία. Μετά από τρία μνημόνια και εφαρμογή σκληρών δημοσιονομικών πολιτικών, το δημόσιο χρέος παραμένει στα ύψη και μαζί με το ιδιωτικό χρέος παραμένει από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην προσπάθεια ανάπτυξης της Ελληνικής Οικονομίας. Το επόμενο διάστημα θα φανεί εάν τελικά θα υλοποιηθεί το σχέδιο για την εξόφληση ενός μέρους από τα ακριβά δάνεια που έχει συνάψει η Ελλάδα με το ΔΝΤ, τη στιγμή που εκτιμάται ότι το δημόσιο χρέος το 2019 θα μειωθεί στα 323,5 δισ. ευρώ ή 167,8% ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 12,6 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2018 από 335 δισ. ευρώ ή 180,4% του ΑΕΠ το 2018 και 317,4 δισ. ευρώ ή 176,1% του ΑΕΠ το 2017.

ΈΞΟΔΟΣ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ: Η ομαλοποίηση του εξωτερικού δανεισμού παραμένει από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση τη νέα χρονιά. Η έξοδος στις αγορές προετοιμάζεται χωρίς όμως να αποκαλύπτονται οι λεπτομέρειες, τουλάχιστον μέχρι να οριστικοποιηθεί από το οικονομικό επιτελείο το σχέδιο . Πρόθεση της κυβέρνησης παραμένει το συντομότερο δυνατό να γίνει η έκδοση ενός ακόμα ομολόγου προκειμένου να μην χαθεί η επαφή με τις αγορές. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό οι χρηματοδοτικές ανάγκες του 2019 είναι 11,74 δισ. ευρώ. Οι υποχρεώσεις για την κάλυψη ομολόγων ανέρχονται σε 8,778 δισ. και σε δάνεια 1,983 δισ. προς το ΔΝΤ, 324 εκατ. προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και 472,2 εκατ. ευρώ προς την ΕΚΤ. Το ύψος των υποχρεώσεων κρίνεται χαμηλό, ενώ η κυβέρνηση μπορεί να καλύψει ένα μέρος τους από το «μαξιλάρι» ασφαλείας των 24δις ευρώ.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ: Κυβέρνηση, Θεσμοί και Τράπεζες θα πρέπει μέσα στο επόμενο διάστημα να καταλήξουν στο νέο πλαίσιο προστασίας των «αδύναμων» δανειοληπτών, προκειμένου να μην εκμεταλλεύονται τις νομοθετικές ρυθμίσεις οι «στρατηγικοί κακοπληρωτές» και ταυτόχρονα να συνεχίσει η διαδικασία μείωσης των κόκκινων δανείων. Η χρονιά θα ξεκινήσει με διαπραγματεύσεις μεταξύ όλων των πλευρών προκειμένου να υπάρξει το νέο πλαίσιο που θα αντικαταστήσει το νόμο Κατσέλη, ο οποίος έχει παραταθεί έως τις 28 Φεβρουαρίου 2019.

«ΚΟΚΚΙΝΑ» ΔΑΝΕΙΑ: Η κυβέρνηση θα πρέπει να «τρέξει» μαζί με τις τράπεζες το πρόγραμμα προκειμένου να μειωθούν τα «κόκκινα δάνεια». Ήδη οι τράπεζες έχουν ανεβάσει ταχύτητα στην προσπάθειά τους να πετύχουν μια πιο δραστική μείωση των κόκκινων δανείων, δρομολογώντας επιθετικές κινήσεις που θα περιορίσουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) την προσεχή τριετία. Ταυτόχρονα θα πρέπει να προχωρήσει και η υλοποίηση του μηχανισμού Asset Protection Scheme (ΑPS) που θα στηρίξει την τιτλοποίηση κόκκινων δανείων με κρατική εγγύηση.

ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΑ ΧΡΕΗ: Ο μηδενισμός των οφειλών που έχει το Δημόσιο προς τους ιδιώτες και ταυτόχρονα η προσπάθεια να μη δημιουργεί νέα χρέη αποτελεί τα μεγαλύτερα στοιχήματα του οικονομικού επιτελείου για το 2019. Οι στόχοι έχουν τεθεί και μένει να αποδειχθεί αν μπορεί το Δημόσιο να φτάσει στο σημείο που δεν θα καθυστερεί τις πληρωμές των ιδιωτών.

ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ: Η ανατροπή των μνημονιακών πολιτικών μέσω δικαστικών αποφάσεων αποτελεί ένας δύσκολος γρίφος για την κυβέρνηση, η οποία θα κληθεί να αντιμετωπίσει έκτακτες δημοσιονομικές υποχρεώσεις. Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ζητήσει από την κυβέρνηση να ενημερώνει τους Θεσμούς για τις αποφάσεις και τις υποχρεώσεις που δημιουργούνται από αυτές.